Prawo do jednorazowej amortyzacji w przypadku wspólnika spółki cywilnej

Tzw. jednorazowa amortyzacja to nic innego jak rozliczenie w kosztach firmy całego kosztu środka trwałego na raz. Amortyzuje się w tym roku, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji, a łączna wartość jednorazowej amortyzacji nie może być większa niż równowartość 50 tys. euro (aktualnie jest to 209 000 zł, w 2016 r. będzie to 212 000 zł). Tak uproszczony odpis amortyzacyjny można zastosować od wartości początkowej środków trwałych z grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych z wyjątkiem samochodów osobowych oraz w przypadku tzw. „małych podatników” lub przedsiębiorców, którzy właśnie rozpoczynają swoją działalność (art. 22k ust. 7 ustawy o PIT).

Jak analizować amortyzację?

Małym podatnikiem jest przedsiębiorca, u którego kwota przychodu ze sprzedaży (wliczając w to wartość należnego VAT-u) nie przekroczyła w zeszłym roku równowartości 1,2 mln euro, tj. 5 015 000 zł w 2014 r. (a w nowym roku limitem dla 2015 r. będzie 5 092 000 zł). Takiego przychodu nie przekraczają głównie mikroprzedsiębiorstwa, które zgodnie z danymi GUS-u w 2011 r. stanowiły ponad 95% wszystkich polskich firm – jednorazowy odpis to zatem nie lada udogodnienia dla wielu jednostek gospodarczych. Kto jednak będzie małym podatnikiem dla celów skorzystania z jednorazowej amortyzacji – spółka cywilna czy jej wspólnicy?

Rozpoczynający działalność wspólnik i rozpoczynająca biznes spółka

Z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego mogą skorzystać też przedsiębiorcy rozpoczynający biznes, właśnie w roku rozpoczęcia działalności. Istnieje jednak wyjątek. Zgodnie z art. 22k ust. 11 ustawy o PIT, takiego przywileju nie mają startujący z nową działalnością przedsiębiorcy, którzy w roku jej rozpoczęcia, a także dwa lata wstecz licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:

• prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub
• działalność taką prowadził małżonek startującego z nową działalnością przedsiębiorcy – jeśli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Przykładem braku prawa do skorzystania z jednorazowego odpisu może być wspólnik spółki cywilnej działającej na rynku od 2011 r., który w 2015 r. zakłada swoją własną działalność gospodarczą. Mimo, że spółka nie korzystała w 2015 r. z jednorazowej amortyzacji, wspólnik nie ma prawa do jednorazowego rozliczenia składnika majątku w kosztach swojej indywidualnej firmy, gdyż w roku poprzedzającym rozpoczęcie jednoosobowego biznesu, prowadził działalność w spółce cywilnej.

Limit jednorazowej amortyzacji w 2016 r.

Zdaniem fiskusa przywilej nie zadziała i w odwrotnym przypadku. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 maja 2011 r. o sygn. ILPB1/415-162/11-2/AA, rozpatrywano sprawę spółki cywilnej założonej w 2009 r. przez trzy osoby. Dwie z nich od lat prowadziły własne, indywidualne firmy. W przypadku trzeciej osoby – wnioskującej o interpretację – podpisana umowa spółki cywilnej była pierwszą w życiu działalnością. Wnioskodawczyni wniosła do spółki wkład pieniężny oraz środek trwały, który chciała zamortyzować jednorazowo. Wskazywała, że ma do tego prawo, bo art. 22k ust. 11 ustawy o PIT pozbawia tego przywileju jedynie w sytuacji odwrotnej, czyli kiedy to wspólnik istniejącej już kilka lat spółki cywilnej zakłada odrębny biznes. Izba w Poznaniu zaprzeczyła wnioskodawczyni, tłumacząc, że spółka, jako podmiot rozpoczynający prowadzenie działalności, wypełnia przesłanki wykluczające to prawo z art. 22k ust. 11 ww. ustawy.

Ustalenie statusu małego podatnika wspólnika spółki cywilnej

Jak czytamy w art. 24a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a - 22o.” Z tego przepisu wynika, że dokonywanie odpisów amortyzacyjnych należy wiązać ze spółką, a nie jej wspólnikami odrębnie. Zatem kryterium małego podatnika musi spełniać spółka, a nie jej wspólnicy.

Skutki podatkowe sprzedaży środka trwałego w okresie amortyzacji

Dodatkowo, art. 22k ust. 13 ustawy o PIT mówi wprost, że przy spółce niebędącej osobą prawną granica 209 000 zł odnosi się do łącznej wartości odpisów przypadających na wspólników tej spółki, czyli do spółki, a nie oddzielnie jej wspólników.

Zatem dla ustalenia statusu małego podatnika w przypadku równoległego prowadzenia biznesu w formie spółki cywilnej oraz samodzielnie, nie sumuje się przychodów z tych dwóch działalności – zarówno limit dla małego podatnika, jak i limit odpisów odnoszą się do spółki, a nie jej wspólników (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 maja 2008 r., nr ILPB1/415-138/08-2/AA, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 maja 2013 r., sygn. IPPB1/415-442/13-2/EC).

Katarzyna Miazek, Tax Care

Podyskutuj o tym na naszym FORUM