Inwestycje giełdowe a podatki. Jakich informacji podatkowych oczekiwać od domu maklerskiego inwestując w Polsce i za granicą?

Zagraniczne papiery wartościowe

Podstawową informacją, która daje nam podstawy do rozliczenia się z fiskusem, jest informacja PIT-8C. Otrzymujemy ją od domu maklerskiego, który w naszym imieniu realizuje zlecenia kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Z perspektywy polskich przepisów nie jest jasne czy polski dom maklerski, prowadzący rachunek papierów wartościowych i powiązany rachunek pieniężny, musi w PIT-8C wykazywać „transakcje zagraniczne”. Przepisy mówiące o składaniu informacji PIT-8C zawarte są w art. 39 ust. 3 ustawy o PIT i maja dość ogólny charakter:
„3. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a [czyli niebędącego polskim rezydentem podatkowym], urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2 [tj. np. zysk ze sprzedaży papierów wartościowych], sporządzone według ustalonego wzoru.”

Autopromocja

Mając na uwadze powyższe, co do zasady, polskie domy maklerskie i w tym Wealthseed, przesyłają swoim klientom informację PIT-8C.  Wykazują w niej uzyskane przez Klienta kwoty ze zbycia papierów wartościowych (jako przychody opodatkowane PIT) oraz wydatki poniesione przez Klienta na nabycie papierów wartościowych (w tym prowizje i ew. inne opłaty, np. za prowadzenie rachunku), jako koszty uzyskania przychodów.

Z perspektywy polskich organów podatkowych, a co za tym idzie również klientów, na pewno lepiej, aby polski dom maklerski pokazywał w PIT-8C „zagraniczne transakcje”. Pozwala to na dokładną weryfikację spójności danych przedstawianych przez podatników w ich indywidualnych rozliczeniach podatkowych, z danymi zawartymi w PIT-8C, zarówno przez klienta będącego polskim podatnikiem, jak i przez organy podatkowe.

W razie braku informacji w PIT-8C na temat „zagranicznych transakcji” dotyczących polskich rezydentów podatkowych, polskie organy podatkowe, aby zweryfikować czy klienci poprawnie rozliczyli się w swoich zeznaniach podatkowych, muszą sięgnąć do danych przesyłanych do polskiego Ministerstwa Finansów  przez swoje zagraniczne odpowiedniki, działające w ramach systemu Automatycznej Wymiany Informacji (OECD Common Reporting Standard; „OECD CRS”), systemu FATCA (w przypadku danych z USA) bądź występować z bezpośrednimi zapytaniami o udostępnienie danych do swoich zagranicznych odpowiedników. Jednakże te dane spływają z dużym opóźnieniem i w porównaniu do PIT-8C mogą być zniekształcone (relatywnie dużo podmiotów pośredniczących w przekazywaniu danych), a co najważniejsze, mogą nie wskazywać końcowych beneficjentów (osób fizycznych będących klientami polskiego domu maklerskiego).

W przypadku zagranicznych papierów wartościowych, oferowanych do zakupu przez polski dom maklerski (lub np. polski bank), który jednocześnie prowadzi indywidualny rachunek papierów wartościowych, na którym taki papier jest przechowywany po zakupie, prawdopodobnie, najpierw ten polski dom maklerski otwiera zbiorczy rachunek papierów wartościowych, w zagranicznej instytucji i w swoim imieniu, do przetrzymywania papierów kupowanych lub przechowywanych dla swoich klientów. Papiery i przepływy pieniężne związane z takim rachunkiem, co do zasady, nie podlegają natomiast raportowaniu w ramach systemów OECD CRS bądź FATCA.

Organy w Polsce mogą zatem mieć duże problemy ze zidentyfikowaniem osoby, która inwestowała w zagraniczne papiery, poprzez polski dom maklerski. Zatem podejście stosowane przez niektórych polskich płatników PIT, polegające na nieuwzględnianiu w informacjach PIT-8C zagranicznych transakcji, powoduje, że polskie organy podatkowe mają znacznie utrudnioną automatyczna weryfikację poprawności rozliczeń polskich podatników, w związku z ich transakcjami na zagranicznych papierach wartościowych.

Tytuły uczestnictwa w zagranicznych otwartych funduszach inwestycyjnych

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych. Jednostki funduszy inwestycyjnych nie są papierem wartościowym, w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a także charakteryzują się ograniczoną zbywalnością (dopuszczalną jedynie w celu ich umorzenia) więc zarówno wypłata z zysku funduszu, jak i wypłata środków z tytułu zbycia jednostek, na gruncie PIT, jest kwalifikowana jako dochód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, opodatkowany zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. W takiej sytuacji, obowiązki płatnika ciążą na funduszu jako podmiocie dokonującym wypłat, zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o PIT, zgodnie z którym „płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w (…). Czyli informacja o nabyciu lub zbyci jednostek funduszy inwestycyjnych nie znajdzie się w PIT8C.

Implikacje podatkowe w przypadku zagranicznych funduszy, przede wszystkim zależą od tego, czy dany zagraniczny otwarty fundusz jest transparentny podatkowo. Co do zasady, zależy to od jego statusu w kraju utworzenia/rejestracji. W przypadku funduszu transparentnego, analizie powinny podlegać inwestycje funduszu (np. kupowane akcje przez fundusz), a nie inwestycja w sam fundusz.

Większość funduszy, z reguły, będzie jednak traktowana jako osoby prawne - rezydenci podatkowi w swoim kraju (czyli nie będą to podmioty transparentne podatkowo). W takiej sytuacji, polski rezydent podatkowy (klient polskiego domu maklerskiego) powinien sam rozliczyć zarówno potencjalne zyski ze zbycia czy też odkupu tytułów uczestnictwa w takim funduszu, jak i wypłaty z zysku (quasi-dywidendy) bądź inne wypłaty (np. zwrot opłaty za zarządzanie) dokonywane przez taki fundusz w swoim rocznym zeznaniu (np. PIT-36). Wydaje się, że taki dochód należy wykazać w „innych źródłach” i dodatkowo złożyć załącznik PIT-ZG dla potwierdzenia, że przedmiotowe dochody są z zagranicy.

W związku z tym zagraniczny fundusz, jego „asset manager” (odpowiednik polskiego TFI) czy dom maklerski nie będą wystawiały ani PIT-8C, ani żadnej innej informacji podatkowej, uwzględniającej dochody ze zbycia jednostek uczestnictwa w zagranicznych otwartych funduszach inwestycyjnych.

Kredyt podatkowy bądź zwolnienie z opodatkowania

Rozliczając dochody z zagranicy (zarówno od otwartych funduszy, jak i z papierów wartościowych) należy oczywiście pamiętać o możliwości odliczania zagranicznego podatku (jeśli był zapłacony) bądź stosowania zwolnienia dla takich dochodów w Polsce (należy analizować odrębnie każdą kategorię dochodu biorąc pod uwagę kraj, tj. istnienie i brzmienie danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, i typ dochodu lub przychodu).

Izabella Dalke, Specjalista do spraw księgowości Wealthseed