Rezydencja podatkowa – czy można zmienić kraj pobytu i płacenia podatków?

• Czym jest rezydencja podatkowa?
• W centrum interesów życiowych – jak ustalić?
• Kiedy następuje zmiana rezydencji podatkowej?
• Wyjazd z Polski na stałe -  o czym należy pamiętać?

Czym jest rezydencja podatkowa?

Rezydencja podatkowa to miejsce zamieszkania dla celów podatkowych –  kraj w którym podlegamy pod nieograniczony obowiązek podatkowy. Wiąże się on z podleganiem obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów, czyli niezależnie od osiągnięcia przychodów w Polsce czy za granicą. Odmienna sytuacja ma miejsce, gdy osoby fizyczne, nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski (ograniczony obowiązek podatkowy).

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Spójnik lub w zdaniu powyżej wskazuje, że wystarczy, aby został spełniony jeden z warunków do uznania, iż miejscem zamieszkania dla osoby fizycznej była Rzeczpospolita Polska. O ile warunek liczby dni przebywania wydaje się precyzyjny, określenie centrów interesów życiowych już takie nie jest.

W centrum interesów życiowych – jak ustalić?

Z interpretacji oraz orzecznictwa możemy wywnioskować, iż jako „centrum interesów osobistych” należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczna, polityczna, kulturalna, obywatelska, przynależność do organizacji czy klubów, realizowanie hobby itp. W praktyce czynnikiem branym najczęściej pod uwagę jest obecność w Polsce współmałżonka, partnera lub małoletnich dzieci.

Natomiast „centrum interesów gospodarczych” to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe i tak dalej…

Kiedy następuje zmiana rezydencji podatkowej?

W większości przypadków, gdy wyjedziemy z zamiarem stałego pobytu do innego państwa, to robimy to wraz z całą rodziną. Nastąpi wtedy przeniesienie centrum interesów osobistych do tego państwa.  Inaczej jest, gdy wyjeżdżamy do pracy za granicę, podczas gdy małżonek oraz dzieci pozostają w Polsce. Powodować to będzie najczęściej utrzymanie centrum interesów osobistych na terytorium Polski.

Zazwyczaj określamy rezydencje na rok podatkowy. Zazwyczaj, bo zmian rezydencji może nastąpić także w trakcie roku. Nie określają takiej sytuacji przepisy ustawowe, ale mamy do niej odniesienie w objaśnieniach podatkowych z 29 kwietnia 2021 r. ws. rezydencji podatkowej oraz zakresu obowiązku podatkowego osób fizycznych w Polsce.

W takim przypadku, do dnia pozostawania polskim rezydentem podatkowym podatnik rozlicza się w Polsce na zasadzie nieograniczonego obowiązku podatkowego. Natomiast po przeniesieniu miejsca zamieszkania za granicę, podatnik podlega w Polsce opodatkowaniu tylko od dochodów uzyskanych na terytorium Polski.

Wyjazd z Polski na stałe -  o czym należy pamiętać?

Jedna z podstawowych rzeczy to aktualizacja naszych danych adresowych w urzędzie skarbowym. Możemy tego dokonać, składając jedno zgłoszenie aktualizacyjne-ZAP 3.

Określając rezydencję podatkową, należy indywidualnie rozpatrywać każdą sytuację. Wiele czynników i powiązań czy to z Polską, czy z krajem naszej wyprowadzki może mieć znaczenie. Oprócz przepisów w polskim systemie prawnym należy także uwzględnić umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Maria Magdalena Krzywińska, Kancelaria Mentzen