Prawo do zastosowania 50% kosztów w przypadku pracowników uczelni

Odpowiedzi na to pytanie udzielił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 kwietnia 2018 r., sygn. 0115-KDIT2-1.4011.23.2018.1.MK, w której przedstawiono zdarzenie przyszłe, gdzie A jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Kierownikiem A w rozumieniu Kodeksu Pracy jest Rektor, który ustala zasady obowiązujące pracodawcę i pracownika np. w formie zarządzeń, regulaminów lub w innych jasno sprecyzowanych postanowieniach. Zgodnie z art. 107-108 Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, pracownikami uczelni są nauczyciele akademiccy:

- pracownicy naukowo-dydaktyczni;

- pracownicy naukowi;

- pracownicy dydaktyczni.

Pracownicy naukowo-dydaktyczni i naukowi są zatrudniani na stanowiskach:

- profesora zwyczajnego;

- profesora nadzwyczajnego;

- profesora wizytującego;

- adiunkta;

- asystenta.

Pracownicy dydaktyczni są zatrudniani na stanowiskach: starszego wykładowcy, wykładowcy, lektora lub instruktora.

Mając na uwadze art. 130 ust. 1 Prawo o szkolnictwie wyższym, który wskazuje, że czas pracy nauczyciela akademickiego jest określony zakresem jego obowiązków dydaktycznych, naukowych i organizacyjnych, w Uczelni przyjęto procentowy podział czasu pracy nauczycieli akademickich uwzględniający ich obowiązki dydaktyczne, naukowe i organizacyjne w następujących proporcjach dla poszczególnych grup pracowników.

Pracownicy naukowo-dydaktyczni: obowiązki dydaktyczne - 45% czasu pracy, obowiązki badawcze 45% i obowiązki organizacyjne 10%. Pracownicy naukowi obowiązki badawcze 90% czasu pracy, obowiązki organizacyjne 10% czasu pracy. Pracownicy dydaktyczni obowiązki dydaktyczne - 80% czasu pracy, obowiązki organizacyjne 20% czasu pracy.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach proporcje czasu pracy mogą być inne, zmniejszające zakres obowiązków dydaktycznych na rzecz innych obowiązków. Decyzję w tej sprawie podejmuje Rektor.

Pracownicy Uczelni za wykonywanie w ramach stosunku pracy działalności twórczej mogli skorzystać z prawa do 50% kosztów uzyskania przychodu w stosunku do wynagrodzeń z tytułu działalności określonej w art. 22 ust 9b Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uznaje się, że zwiększone koszty uzyskania przychodu stosuje się:

- do 45% wynagrodzenia dla pracowników naukowo-dydaktycznych;

- do 45% wynagrodzenia dla pracowników naukowych;

- do 45% wynagrodzenia dla pracowników niebędących nauczycielami akademickimi.

W stosunku do pracowników niebędących nauczycielami akademickimi, ustalono, że zakres stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu od ich wynagrodzeń uzależniony jest od zakresu wykonywanych przez nich prac o charakterze twórczym, co powinno wynikać z określonych obowiązków służbowych.

Przyjęto również, że przez wynagrodzenie, w stosunku do którego można zastosować zwiększone koszty uzyskania przychodu z uwzględnieniem procentowego jego wyodrębnienia uważa się:

- wynagrodzenie zasadnicze;

- dodatkowe wynagrodzenie pracowników Akademickiej YY;

- wynagrodzenie za płatny urlop naukowy;

- wynagrodzenie za płatny urlop naukowy na przygotowanie rozprawy doktorskiej;

- dodatek specjalny;

- zwiększone wynagrodzenie wypłacane na podstawie art. 151 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli są wypłacane w związku z realizacją prac w ramach działalności o charakterze twórczym.

Treść umowy o pracę stanowi, że wynagrodzenie określone w umowie o pracę obejmuje także wynagrodzenia za wykonane w ramach stosunku pracy utwory w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zwiększone koszty uzyskania przychodu stosuje się na wniosek składany przez pracownika przed wypłatą pierwszego wynagrodzenia, który oświadcza, że w roku podatkowym w ramach wykonywanych obowiązków wynikających ze stosunku pracy:

- wykona utwory w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz w rozumieniu art. 22 ust 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

- indywidualnie określa udział procentowy swojego wynagrodzenia z tytułu pracy twórczej,

- oświadcza, że w wypadku zaistnienia okoliczności wymagających zmiany wysokości udziału procentowego wynagrodzenia za pracę twórczą, zobowiązany jest złożyć niezwłocznie nowe oświadczenie.

Z powyższego stanu narodziły się następujące pytania:

Czy Uczelnia jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, przyjmując opisany sposób ustalania wynagrodzenia za działalność twórczą, o której mowa w art. 22 ust 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma prawo zastosować 50 % kosztów uzyskania przychodu?

Czy Uczelnia, jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, przyjmując opisany sposób wynagradzania za działalność twórczą, w stosunku do pracowników dydaktycznych wykonujących działalność twórczą w zakresie działalności dydaktycznej ma prawo zastosować 50% koszty uzyskania przychodów, tzn. czy działalność dydaktyczna mieści się w definicji działalności naukowo-dydaktycznej, o której mowa w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

W pytaniu pierwszym Uczelnia może jako płatnik stosować 50% koszty uzyskania przychodu przyjmując opisany powyżej sposób ustalania wynagrodzenia za działalność twórczą, o której mowa w art. 22 ust 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ spełnione zostają wszelkie przesłanki dające takie prawo:

- wykonywana praca w ramach stosunku pracy stanowi utwory w rozumieniu Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 880 z poźn. zm.),

- wykonywana praca w ramach stosunku pracy stanowi działalność, o której mowa w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

- treść umowy o pracę stanowi, że wynagrodzenie określone w umowie o pracę obejmuje także wynagrodzenie za wykonane w ramach stosunku pracy utwory w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Polecamy: PIT 2018. Komentarz

Rektor jako pracodawca stworzył przejrzysty mechanizm pozwalający precyzyjnie określić wysokość wynagrodzenia za wykonywanie prac o charakterze twórczym i wprowadził stosowne uregulowania obowiązujące pracodawcę i pracowników w tym zakresie, przyjął sposób ustalania i różnicowania wynagrodzenia w ramach stosunku pracy na część należną za przeniesienie majątkowych praw autorskich do stworzonych utworów i na część, która nie jest związana z pracą twórczą. Na podstawie winsoku każdy pracownik indywidualnie określa procentowy udział wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich w wynagrodzeniu ogółem ze stosunku pracy. Przyjęte w Uczelni zasady umożliwiają w precyzyjny sposób ustalenie wysokości wynagrodzenia za pracę twórczą liczone wg ustalonego procentu w stosunku do wynagrodzenia ze stosunku pracy.

Zmiany od 2018 r., nie oznaczają utraty prawa do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów w stosunku do tych nauczycieli akademickich, o których mowa w art. 108 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, którzy - niezależnie od zakwalifikowania do określonej grupy - w ramach stosunku pracy tworzą dzieła objęte ochroną praw autorskich.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odwołują się do praw autorskich określonych w przepisach ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, których interpretacja należy do resortu kultury i dziedzictwa narodowego, wyjaśnień w tym zakresie powinien także udzielić ten resort”.

Zdaniem Uczelni pracownicy dydaktyczni zatrudnieni na stanowisku wykładowcy lub starszego wykładowcy, których prace twórcze powstają w ramach stosunku pracy wyłącznie w ramach obowiązków określonych dla pracowników dydaktycznych, mają prawo do korzystania z preferencyjnych stawek kosztów uzyskania przychodów, ponieważ wykonywana przez nich praca stanowi działalność, o której mowa w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Organ podatkowy uznał, że w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko ocena zgodności prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w części dotyczącej objęcia działalności dydaktycznej zakresem regulacji art. 22 ust. 9b pkt 2 ustawy oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Za pracownika, zgodnie z art. 12 ust. 4 ww. ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym

Stosownie do art. 22 ust. 2 ww. ustawy, koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej:

- wynoszą 111 zł 25 gr miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1.335 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego

- nie mogą przekroczyć łącznie 2.002 zł 05 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego,

-wynoszą 139 zł 06 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1.668 zł 72 gr, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy,

-nie mogą przekroczyć łącznie 2.502 zł 56 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego.

Zgodnie z brzmieniem – obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. – art. 22 ust. 9b ww. ustawy, przepis ust. 9 pkt 3 stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności:

-twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

- badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;

- artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;

- w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;

- publicystycznej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3, takich jak np. „twórca”, „korzystanie przez twórców z praw autorskich” lub pojęć z nimi związanych, jak np. „utwór”, zaś ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 880, ze zm.).

Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy ustawodawca określił, iż w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

- wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

- plastyczne;

- fotograficzne;

- lutnicze;

- wzornictwa przemysłowego;

- architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;

- muzyczne i słowno-muzyczne;

- sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;

- audiowizualne.

Kwestie prawne związane z powstaniem i nabyciem prawa autorskiego do utworów pracowniczych reguluje art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z ust. 1 ww. przepisu, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

INFORAKADEMIA poleca: Wybrane zmiany w PIT i CIT

Należy wskazać, że aby możliwe było zastosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów do części wynagrodzenia związanego z korzystaniem lub rozporządzeniem prawami autorskimi, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

- praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego, a więc spełnia przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

- pracownik jest twórcą w rozumieniu tej ustawy i uzyskiwanie przychodu przez pracownika wynika z korzystania przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami,

- stosunek prawny łączący pracownika i pracodawcę przewiduje zróżnicowanie wynagrodzenia należnego pracownikowi na część związaną z korzystaniem z praw autorskich i część związaną z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych oraz pracodawca prowadzi stosowną dokumentację w tym zakresie, np. szczegółową ewidencję przekazanych utworów, oraz

od dnia 1 stycznia 2018 r. przychody muszą być uzyskiwane z tych rodzajów działalności, o których mowa w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Procentowy podział wynagrodzenia nie stwarza możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów względem wynagrodzenia za wykonywaną przez pracowników pracę twórczą. Do całości uzyskiwanych przez pracowników przychodów ze stosunku pracy zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.