PCC od agio aportowego

O tym, że sprawa jest już przesądzona w orzecznictwie, pisaliśmy wielokrotnie: („Przekształcenia z udziałem spółek osobowych jednak bez PCC” DGP nr 22/2018, „Co było wyłączone z PCC, nie może podlegać daninie” DGP nr 104/2018, „To, co raz wyłączone z PCC, nie może być później opodatkowane” DGP nr 182/2017).

Okazuje się jednak, że fiskus wciąż ma inne zdanie. Co prawda zmienia – na korzyść podatników – interpretacje po przegranej w sądzie, ale odpowiadając na nowe pytania, wciąż podtrzymuje tezę, że podatek od czynności cywilnoprawnych jest należny. Podkreśla przy tym, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i że są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Przykładem interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 października 2018 r. (nr 0111-KDIB2-2.4014.136.2018.1.MZ).

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

– Stanowisko fiskusa jest bezpodstawne – uważa mec. Dorota Szubielska z kancelarii Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy. Wyjaśnia, że korzystne dla podatników wyroki NSA były wyrokami zawierającymi istotne wskazówki interpretacyjne. – Tłumaczą one, jak rozumieć i jak stosować zwolnienie wynikające z art. 9 ust. 1 pkt 11 lit. a ustawy o PCC. Organy podatkowe powinny więc czuć się związane wyrażoną w nich wykładnią prawa – przekonuje ekspertka.

Bój o bycie kapitałową

Spór ciągnie się już od lat. Chodzi o to, czy przy przekształceniu spółki kapitałowej w osobową (uznanym za zmianę umowy spółki dla celów PCC) trzeba płacić podatek od agio aportowego (tj. nadwyżki wartości rynkowej wniesionego wkładu niepieniężnego /aportu/ nad wartością nominalną objętych w zamian za ten wkład udziałów lub akcji, która trafiła na kapitał zapasowy spółki kapitałowej, a następnie – wskutek przekształcenia – staje się majątkiem spółki osobowej).

Fiskus uważa, że podatek jest należny, bo w przeciwnym wypadku bardziej opłacałoby się tworzyć spółkę kapitałową (w której agio jest nieopodatkowane) i ją przekształcać niż od razu zakładać osobową, w której opodatkowany jest cały wkład wnoszony przez wspólników.

Podatnicy nadal muszą się liczyć z obowiązkiem zapłaty PCC. Mogą go odzyskać dopiero po wygranej w sądzie

Nie ma wątpliwości, że gdy spółka kapitałowa jest przekształcana w inną kapitałową, to podatku nie ma (art. 2 ust. 6 ustawy o PCC). Wszelkie restrukturyzacje z udziałem spółek kapitałowych zostały bowiem wyłączone z opodatkowania na mocy unijnej dyrektywy.

Z tego właśnie powodu spółki traktowane w Polsce, w świetle kodeksu spółek handlowych, jako osobowe (np. jawna, komandytowo-akcyjna) przez lata toczyły bój o to, by dla celów PCC uznać je za kapitałowe.

Nie ma wyłączenia…

W sprawie SKA udało się wygrać w unijnym trybunale (wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 22 kwietnia 2015 r. w sprawie Drukarni Multipress, sygn. C-357/13).

Natomiast status spółki jawnej miała rozstrzygnąć uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego. Miała ona odpowiedzieć na pytanie, czy spółka jawna jest dla celów PCC spółką kapitałową i czy przy przekształceniu w nią spółki akcyjnej należy płacić PCC.

NSA odpowiedział tylko częściowo. W uchwale z 15 maja 2017 r. (sygn. akt II FPS 1/17) zdecydował, że spółka jawna jest osobowa i że restrukturyzacje z jej udziałem podlegają przepisom ustawy o PCC.

…ale jest zwolnienie

Uchwała nie dała jednak odpowiedzi, co stanowi podstawę opodatkowania. Tej udzielił zwykły skład NSA w wyroku, który zapadł dwa dni po uchwale, w innej sprawie (wyrok z 17 maja 2017 r., sygn. akt II FSK 1007/15). Wynikało z niego, że choć spółka jawna nie jest kapitałowa, to i tak nie ma podatku przy przekształceniu z jej udziałem (chodziło o przekształcenie spółki z o.o. w jawną).

Sąd wskazał na zwolnienie z art. 9 ust. 1 pkt 11 lit. a ustawy o PCC. Mówi ono, że przy przekształceniu nie ma podatku od tej wartości, od której – zgodnie z prawem państwa członkowskiego – nie był on wcześniej naliczany. Słowem, skoro polski fiskus nie pobiera PCC od agio aportowego trafiającego na kapitał zapasowy spółki kapitałowej, to nie może się go domagać przy przekształceniu w spółkę osobową.

Kolejne orzeczenia NSA były równie korzystne.

– NSA dał się przekonać, że na gruncie ustawy o PCC nie ma podziału o charakterze dychotomicznym, czyli na wkłady podlegające opodatkowaniu i zwolnione z PCC. Jest również kategoria wkładów niepodlegających opodatkowaniu, które nie mogą nagle zostać objęte podatkiem przy przekształceniu – komentuje mec. Szubielska.

Mimo korzystnych wyroków NSA, fiskus nadal jednak obstaje przy swoim. Podatnicy wciąż więc muszą być przygotowani na spór, a podatek mogą odzyskać dopiero po wygranej w sądzie. Często są to kwoty rzędu kilku milionów złotych.