REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

PIT od grantów naukowych - międzynarodowa mobilność naukowców

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
PIT od grantów naukowych - międzynarodowa mobilność naukowców
PIT od grantów naukowych - międzynarodowa mobilność naukowców

REKLAMA

REKLAMA

Granty, które otrzymują naukowcy w ramach programów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) wspierających międzynarodową współpracę naukową są przedmiotem wątpliwości podatkowych na gruncie podatku PIT. Obecnie funkcjonuje program „Mobilność Plus”, wcześniej był program „Wsparcie międzynarodowej mobilności naukowców".

Istotą tych programów było i jest przyznawanie grantów na dofinansowanie udziału wybranych naukowców w projektach badawczych, prowadzonych w zagranicznych ośrodkach naukowych.

REKLAMA

 Dwa przelewy i dwie umowy 

REKLAMA

Wspomniane dofinansowanie obejmuje pokrycie kosztów podróży do zagranicznego ośrodka, a także kosztów pobytu za granicą. Ponadto jego wysokość jest kalkulowana w taki sposób, by uczestnik projektu mógł wyjechać z rodziną. O przyznaniu grantów decyduje Minister Nauki po rozpatrzeniu wniosków składanych przez wydziały szkół wyższych, instytuty PAN oraz inne jednostki zatrudniające naukowców. 

Po decyzji Ministra zawiera się trójstronną umowę między MNiSW, jednostką naukową i naukowcem, który ma otrzymać dofinansowanie. Zgodnie z tą umową, MNiSW przekazuje środki jednostce naukowej, a ta przekazuje je dalej – swojemu pracownikowi, który wyjeżdża na zagraniczny projekt. Dla sprecyzowania stosunków między jednostką a beneficjentem programu, zawiera się dodatkową umowę dwustronną. 

Pierwsza próba: stypendium

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kwoty otrzymywane przez naukowców – z reguły chodzi o pieniądze przekraczające 100 tys. zł. w skali roku – musiały wywołać pytania o ich skutki podatkowe. W pierwszej kolejności pytali sami naukowcy, którzy chcieli wiedzieć, czy granty są opodatkowane PIT-em czy zwolnione. Dla wyjaśnienia tej kwestii, składali wnioski o interpretacje indywidualne. Co ciekawe, pierwsze rozstrzygnięcia organów podatkowych były dla ludzi nauki korzystne.

Dyrektorzy izb skarbowych jednolicie zgadzali się z wnioskodawcami, że granty były całkowicie wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

REKLAMA

Przepis ten przewiduje zwolnienie m.in. dla stypendiów naukowych, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W związku z tym wydawało się, że kluczem do sukcesu jest wykazanie, że grant może być uznany za stypendium naukowe. Jak już wspomnieliśmy, w pierwszym odruchu organy podatkowe wychodziły podatnikom naprzeciw. 

Korzystna praktyka zaczęła się załamywać w 2010 r., kiedy jeden z dyrektorów IS wydał decyzję wymiarową, która stała w sprzeczności z wcześniejszymi interpretacjami. Definitywny koniec korzystnej praktyki nastąpił wraz z dwoma wyrokami NSA z 14 lutego 2012 r. (sygn: II FSK 1534/10 i II FSK 1604/10). W obydwu wyrokach NSA uznał, że dofinansowanie otrzymywane w ramach programu „Wsparcie międzynarodowej mobilności naukowców” nie może być uważane za „stypendium naukowe”, a co za tym idzie – nie jest objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

Druga próba: świadczenia pomocy materialnej 

Odrzucając możliwość stosowania przepisu o stypendiach, NSA początkowo nie wypowiadał się na temat innych zwolnień, które mogłyby zostać wzięte pod uwagę w kontekście programów mobilności naukowców. W pierwszym okresie po załamaniu się korzystnej praktyki opartej na zwolnieniu dla stypendiów, naukowcy chętnie sięgali po zwolnienie wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 40, dotyczące „świadczeń pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia”. 

Co prawda organy podatkowe zgodnie twierdziły, że to zwolnienie także się nie stosuje, ale z początku ich podejście było odrzucane w większości wyroków sądowych. Taki był stan orzecznictwa, kiedy po raz pierwszy pisaliśmy o programie mobilności naukowców (artykuł z lipca 2012 r.). Jednakże ta tendencja także się załamała – wraz z wyrokiem NSA z 12 kwietnia 2013 r. (II FSK 1700/11). Zanim zreferujemy ten wyrok, musimy zrobić dygresję na temat konstrukcji zwolnienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT.

Cztery warunki w tym jeden sporny

Wspomniany powyżej przepis (jego pełne brzmienie zostało przedstawione w wyborze przepisów pod artykułem) przyznaje prawo do zwolnienia, które zależy od spełnienia czterech warunków. Dla uzyskania zwolnienia naukowiec musi wykazać, że: 

a) dofinansowanie udziału w zagranicznym projekcie badawczym było „świadczeniem pomocy materialnej”;

b) dofinansowanie zostało przyznane w związku z udziałem „w innych formach kształcenia” (innych niż te, w których biorą udział uczniowie, studenci i doktoranci);

c) środki na dofinansowanie pochodziły z budżetu państwa i

d) wspomniane powyżej środki zostały przyznane na podstawie regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 40, z których kluczowe znaczenie ma Prawo o szkolnictwie wyższym. 

Nigdy nie było większego sporu, że naukowiec uczestniczący w programie wspierania mobilności międzynarodowej spełnia pierwsze trzy warunki. Wątpliwości dotyczyły warunku czwartego, czyli podstawy prawnej otrzymywania środków na dofinansowanie. Analizowany przepis uzależnia stosowanie zwolnienia od tego, czy pomoc materialna została przyznana na podstawie Prawa o szkolnictwie wyższym. Tymczasem granty, o których tutaj piszemy, są przyznawane na podstawie ustawy o zasadach finansowania nauki z 2010 r. (dawniej stosowano ustawę o tej samej nazwie z 2004 r.). 

Interpretacja szeroka…

Korzystna linia orzecznictwa opierała się na przekonaniu, że powyższa różnica (ustawa o zasadach finansowania nauki zamiast Prawa o szkolnictwie wyższym) jest nieistotna. Sądy uznawały, że sformułowanie „Prawo o szkolnictwie wyższym” powinno być rozumiane szeroko – jako odesłanie do wszystkich przepisów regulujących zasady tego szkolnictwa, nie wyłączając ustawy o zasadach finansowania nauki. Dlatego dofinansowanie otrzymane na podstawie tej ustawy też powinno być objęte zwolnieniem wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT.

Dochodząc do takiej konkluzji, sądy odwoływały się do kilku argumentów. Jednym z najważniejszych było spostrzeżenie, że – odsyłając do „Prawa o szkolnictwie wyższym” – ustawodawca nie wskazał jego daty i adresu publikacyjnego. To zaś mogło sugerować, że nie miał na myśli konkretnej ustawy, ale ogół przepisów regulujących zagadnienia szkolnictwa wyższego. Trzeba bowiem dodać, że kiedy ustawa podatkowa odsyła do innego aktu normatywnego, podawanie jego daty i adresu publikacyjnego jest normą (do wyjątków należą odesłania do kodeksów, gdzie takie informacje są na ogół pomijane).

…może być błędna

Niestety powyższa argumentacja została podważona we wspomnianym już wyroku NSA z 12 kwietnia 2013 r. (II FSK 1700/11). Sędziowie NSA dostrzegli ważny kontrargument, który wypadł z pola widzenia sądom pierwszej instancji. Okazuje się, że brak daty i adresu publikacyjnego w odesłaniu do Prawa o szkolnictwie wyższym może być łatwo wytłumaczony. Odesłanie to zostało zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT, a obowiązujące brzmienie tego przepisu zostało ustalone… ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym. Można zatem zrozumieć, że formułując przepis podatkowy, ustawodawca, a jeszcze bardziej projektodawca – nie znali daty ani adresu publikacyjnego ustawy do której odsyłali, skoro odesłanie miało być skutkiem tej właśnie ustawy.

Podsumowując te wywody, musimy stwierdzić, że NSA odrzucił tezę, jakoby granty z programu międzynarodowej mobilności naukowców były objęte zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT. Wydaje się przy tym, że konkluzja NSA jest prawidłowa.

Światło w tunelu

Czy to oznacza, że naukowiec biorący udział w programach, o których tutaj mowa, musi zapłacić podatek od całego grantu? Okazuje się, że niekoniecznie. Praktyka sądowa stworzyła kolejną furtkę, która pozwala skorzystać ze zwolnienia w odniesieniu do części dofinansowania.

Przepisy ustawy o PIT – art. 21 ust. 1 pkt 39 i pkt 40 – budziły dotąd największe zainteresowanie, dlatego że stwarzały nadzieję na objęcie grantu całkowitym zwolnieniem. Teraz, kiedy te nadzieje stają się nieaktualne, beneficjenci programów międzynarodowej mobilności mogą skierować swoją uwagę na zupełnie inny przepis. Przepis, który dotąd był na uboczu sporów o opodatkowanie dofinansowania dla wyjeżdżających naukowców.

Druki PIT 2013 / 2014 - PIT-37, PIT-36 i inne formularze do rozliczeń rocznych

Kiedy impreza integracyjna jest przychodem pracownika

Przekazanie składnika majątku firmy na cele osobiste - skutki w PIT i VAT

Zwolnienie częściowe: aprobata NSA

Idzie tutaj o art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT, który stwierdza, że wolne od podatku są m.in. diety i należności za czas podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w odrębnych przepisach (pełne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 16 zostało podane w wyborze przepisów na końcu artykułu). Wspomniane tutaj „odrębne przepisy” to rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej  z 29 stycznia 2013 r. w sprawie „należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej”. Rozporządzenie to obowiązuje od 1 marca 2013 r. We wcześniejszych latach obowiązywało bardzo podobne rozporządzenie z 19 grudnia 2002 r.

W świetle tych regulacji pracownik sfery budżetowej, który wykonuje zagraniczną podróż służbową ma prawo do dziennej diety, a także do zwrotu niektórych kosztów, z czego najważniejsze są koszty noclegów. Co z tego wynika dla naukowców korzystających z programu międzynarodowej mobilności? Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez NSA w wyroku z 12 października 2012 r. (sygn. II FSK 309/11), tacy naukowcy mogą uznać, że otrzymane przez nich dofinansowanie jest wolne od podatku do wysokości należności, które zostałyby im przyznane, gdyby odbywali podróż służbową jako pracownicy sfery budżetowej. Podstawą takiego rozstrzygnięcia był powołany już art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT.


O jakich kwotach mówimy

Po dokładniejszym zbadaniu, jakie kwoty mogą być zwolnione od opodatkowania dzięki temu ostatniemu przepisowi, dochodzimy do wniosku, że zwolnienie może objąć większą część dofinansowania otrzymanego w ramach programu mobilności. Z reguły takie dofinansowanie opiewa na kwotę, która oscyluje w okolicach 150 tys. zł w skali roku. Z kolei dokładna wartość zwolnienia zależy od  stopnia udokumentowania wydatków poniesionych w związku z udziałem w zagranicznym projekcie badawczym, a także od kraju, w jakim ten projekt się odbywał.

W związku z konstrukcją rozporządzeń Ministra Pracy i Polityki Społecznej dwie najważniejsze pozycje wpływające na rozmiary zwolnienia to dzienna dieta oraz koszty noclegowe. Ta pierwsza zależy wyłącznie od kraju, do jakiego wyjechał naukowiec w ramach programu mobilności. Dla przykładu, jeżeli tym krajem jest Francja, naukowiec może odliczyć diety w wysokości 50 euro za każdy dzień. Może też odliczyć udokumentowane koszty noclegu do wysokości 180 euro za każdy dzień (podana wysokość limitu również dotyczy pobytu we Francji). Jeżeli nie ma dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów noclegowych, naukowiec może odliczyć koszty zryczałtowane, wynoszące 25 proc. limitu; wobec tego w tym drugim przypadku odliczenie kosztów noclegowych wyniesie 45 euro dziennie.

Okazuje się zatem, że w przypadku wyjazdu do Francji, częściowe zwolnienie od podatku może objąć przychód o wartości 95 euro dziennie (zakładając brak dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów noclegowych). Daje to ok. 2850 euro miesięcznie i ponad 34 tys. euro w skali rocznej. W efekcie różnica między przychodem z tytułu grantu i kwotą zwolnioną od podatku jest stosunkowo niewielka; może się nawet zdarzyć, że zwolnienie częściowe będzie w istocie zwolnieniem całkowitym.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że stawki diet oraz limitów noclegowych, jakie zostały podane powyżej, pochodzą z rozporządzenia obowiązującego od 1 marca 2013 r. Stawki obowiązujące wcześniej były nieco niższe. Poza tym relatywnie wysokie są stawki obowiązujące przy wyjazdach do Francji. Dla większości innych krajów rozporządzenie przewiduje stawki niższe.  

Wyrok podsumowujący orzecznictwo

Ostatnie orzeczenie dotyczące zwolnień dla naukowców korzystających z programów międzynarodowej mobilności zapadło w ubiegłym miesiącu. Był to wyrok WSA w Krakowie z 9 maja 2013 r. (I SA/Kr 281/13). Sąd rozpatrywał skargę na interpretację indywidualną, w której organ podatkowy (Dyrektor IS w Katowicach) wyraził bardzo restrykcyjny pogląd, wedle którego naukowcy, o których tutaj mowa, nie mogą korzystać z żadnych zwolnień, a więc powinni płacić PIT od całości dofinansowania.

Sąd uchylił tę interpretację, a uzasadnienie wyroku może być uważane za podsumowanie dotychczasowego orzecznictwa. Stwierdzono w nim, że podatnik nie może korzystać ze zwolnień całkowitych wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 39 i 40 ustawy o PIT, ale może skorzystać ze zwolnienia częściowego, które wynika z art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT. Uzasadniając obydwie tezy, WSA powołał się na orzeczenia NSA, o których wspomnieliśmy powyżej. 

Wybór przepisów

Art. 21.

1. Wolne od podatku dochodowego są:

16) diety i inne należności za czas:

a) podróży służbowej pracownika,

b) podróży osoby niebędącej pracownikiem

– do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrze-żeniem ust. 13;

39) stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;

40) świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni – przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz Prawo o szkolnictwie wyższym;

Piotr Kaim, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Krajowy System e-Faktur – przełomowa zmiana wraca do Komisji Sejmowej. Co oznacza dla przedsiębiorców?

Sejm ponownie skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy wprowadzającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowe przepisy mają zrewolucjonizować wystawianie faktur w Polsce, wprowadzając cyfrową platformę. Zgłoszono poprawki wydłużające termin przesyłania faktur nawet do 5 dni.

Rekonstrukcja rządu Tuska: Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański

Rząd Donalda Tuska przechodzi rekonstrukcję. Dziś o godz. 10 premier ogłosił nowy skład Rady Ministrów. Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański - dotychczasowy minister finansów poinformował premier Donald Tusk.

Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

REKLAMA

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o pełnym zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA