REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

PIT od grantów naukowych - międzynarodowa mobilność naukowców

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
PIT od grantów naukowych - międzynarodowa mobilność naukowców
PIT od grantów naukowych - międzynarodowa mobilność naukowców

REKLAMA

REKLAMA

Granty, które otrzymują naukowcy w ramach programów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) wspierających międzynarodową współpracę naukową są przedmiotem wątpliwości podatkowych na gruncie podatku PIT. Obecnie funkcjonuje program „Mobilność Plus”, wcześniej był program „Wsparcie międzynarodowej mobilności naukowców".

Istotą tych programów było i jest przyznawanie grantów na dofinansowanie udziału wybranych naukowców w projektach badawczych, prowadzonych w zagranicznych ośrodkach naukowych.

REKLAMA

REKLAMA

 Dwa przelewy i dwie umowy 

Wspomniane dofinansowanie obejmuje pokrycie kosztów podróży do zagranicznego ośrodka, a także kosztów pobytu za granicą. Ponadto jego wysokość jest kalkulowana w taki sposób, by uczestnik projektu mógł wyjechać z rodziną. O przyznaniu grantów decyduje Minister Nauki po rozpatrzeniu wniosków składanych przez wydziały szkół wyższych, instytuty PAN oraz inne jednostki zatrudniające naukowców. 

Po decyzji Ministra zawiera się trójstronną umowę między MNiSW, jednostką naukową i naukowcem, który ma otrzymać dofinansowanie. Zgodnie z tą umową, MNiSW przekazuje środki jednostce naukowej, a ta przekazuje je dalej – swojemu pracownikowi, który wyjeżdża na zagraniczny projekt. Dla sprecyzowania stosunków między jednostką a beneficjentem programu, zawiera się dodatkową umowę dwustronną. 

REKLAMA

Pierwsza próba: stypendium

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kwoty otrzymywane przez naukowców – z reguły chodzi o pieniądze przekraczające 100 tys. zł. w skali roku – musiały wywołać pytania o ich skutki podatkowe. W pierwszej kolejności pytali sami naukowcy, którzy chcieli wiedzieć, czy granty są opodatkowane PIT-em czy zwolnione. Dla wyjaśnienia tej kwestii, składali wnioski o interpretacje indywidualne. Co ciekawe, pierwsze rozstrzygnięcia organów podatkowych były dla ludzi nauki korzystne.

Dyrektorzy izb skarbowych jednolicie zgadzali się z wnioskodawcami, że granty były całkowicie wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

Przepis ten przewiduje zwolnienie m.in. dla stypendiów naukowych, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W związku z tym wydawało się, że kluczem do sukcesu jest wykazanie, że grant może być uznany za stypendium naukowe. Jak już wspomnieliśmy, w pierwszym odruchu organy podatkowe wychodziły podatnikom naprzeciw. 

Korzystna praktyka zaczęła się załamywać w 2010 r., kiedy jeden z dyrektorów IS wydał decyzję wymiarową, która stała w sprzeczności z wcześniejszymi interpretacjami. Definitywny koniec korzystnej praktyki nastąpił wraz z dwoma wyrokami NSA z 14 lutego 2012 r. (sygn: II FSK 1534/10 i II FSK 1604/10). W obydwu wyrokach NSA uznał, że dofinansowanie otrzymywane w ramach programu „Wsparcie międzynarodowej mobilności naukowców” nie może być uważane za „stypendium naukowe”, a co za tym idzie – nie jest objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

Druga próba: świadczenia pomocy materialnej 

Odrzucając możliwość stosowania przepisu o stypendiach, NSA początkowo nie wypowiadał się na temat innych zwolnień, które mogłyby zostać wzięte pod uwagę w kontekście programów mobilności naukowców. W pierwszym okresie po załamaniu się korzystnej praktyki opartej na zwolnieniu dla stypendiów, naukowcy chętnie sięgali po zwolnienie wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 40, dotyczące „świadczeń pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia”. 

Co prawda organy podatkowe zgodnie twierdziły, że to zwolnienie także się nie stosuje, ale z początku ich podejście było odrzucane w większości wyroków sądowych. Taki był stan orzecznictwa, kiedy po raz pierwszy pisaliśmy o programie mobilności naukowców (artykuł z lipca 2012 r.). Jednakże ta tendencja także się załamała – wraz z wyrokiem NSA z 12 kwietnia 2013 r. (II FSK 1700/11). Zanim zreferujemy ten wyrok, musimy zrobić dygresję na temat konstrukcji zwolnienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT.

Cztery warunki w tym jeden sporny

Wspomniany powyżej przepis (jego pełne brzmienie zostało przedstawione w wyborze przepisów pod artykułem) przyznaje prawo do zwolnienia, które zależy od spełnienia czterech warunków. Dla uzyskania zwolnienia naukowiec musi wykazać, że: 

a) dofinansowanie udziału w zagranicznym projekcie badawczym było „świadczeniem pomocy materialnej”;

b) dofinansowanie zostało przyznane w związku z udziałem „w innych formach kształcenia” (innych niż te, w których biorą udział uczniowie, studenci i doktoranci);

c) środki na dofinansowanie pochodziły z budżetu państwa i

d) wspomniane powyżej środki zostały przyznane na podstawie regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 40, z których kluczowe znaczenie ma Prawo o szkolnictwie wyższym. 

Nigdy nie było większego sporu, że naukowiec uczestniczący w programie wspierania mobilności międzynarodowej spełnia pierwsze trzy warunki. Wątpliwości dotyczyły warunku czwartego, czyli podstawy prawnej otrzymywania środków na dofinansowanie. Analizowany przepis uzależnia stosowanie zwolnienia od tego, czy pomoc materialna została przyznana na podstawie Prawa o szkolnictwie wyższym. Tymczasem granty, o których tutaj piszemy, są przyznawane na podstawie ustawy o zasadach finansowania nauki z 2010 r. (dawniej stosowano ustawę o tej samej nazwie z 2004 r.). 

Interpretacja szeroka…

Korzystna linia orzecznictwa opierała się na przekonaniu, że powyższa różnica (ustawa o zasadach finansowania nauki zamiast Prawa o szkolnictwie wyższym) jest nieistotna. Sądy uznawały, że sformułowanie „Prawo o szkolnictwie wyższym” powinno być rozumiane szeroko – jako odesłanie do wszystkich przepisów regulujących zasady tego szkolnictwa, nie wyłączając ustawy o zasadach finansowania nauki. Dlatego dofinansowanie otrzymane na podstawie tej ustawy też powinno być objęte zwolnieniem wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT.

Dochodząc do takiej konkluzji, sądy odwoływały się do kilku argumentów. Jednym z najważniejszych było spostrzeżenie, że – odsyłając do „Prawa o szkolnictwie wyższym” – ustawodawca nie wskazał jego daty i adresu publikacyjnego. To zaś mogło sugerować, że nie miał na myśli konkretnej ustawy, ale ogół przepisów regulujących zagadnienia szkolnictwa wyższego. Trzeba bowiem dodać, że kiedy ustawa podatkowa odsyła do innego aktu normatywnego, podawanie jego daty i adresu publikacyjnego jest normą (do wyjątków należą odesłania do kodeksów, gdzie takie informacje są na ogół pomijane).

…może być błędna

Niestety powyższa argumentacja została podważona we wspomnianym już wyroku NSA z 12 kwietnia 2013 r. (II FSK 1700/11). Sędziowie NSA dostrzegli ważny kontrargument, który wypadł z pola widzenia sądom pierwszej instancji. Okazuje się, że brak daty i adresu publikacyjnego w odesłaniu do Prawa o szkolnictwie wyższym może być łatwo wytłumaczony. Odesłanie to zostało zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT, a obowiązujące brzmienie tego przepisu zostało ustalone… ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym. Można zatem zrozumieć, że formułując przepis podatkowy, ustawodawca, a jeszcze bardziej projektodawca – nie znali daty ani adresu publikacyjnego ustawy do której odsyłali, skoro odesłanie miało być skutkiem tej właśnie ustawy.

Podsumowując te wywody, musimy stwierdzić, że NSA odrzucił tezę, jakoby granty z programu międzynarodowej mobilności naukowców były objęte zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT. Wydaje się przy tym, że konkluzja NSA jest prawidłowa.

Światło w tunelu

Czy to oznacza, że naukowiec biorący udział w programach, o których tutaj mowa, musi zapłacić podatek od całego grantu? Okazuje się, że niekoniecznie. Praktyka sądowa stworzyła kolejną furtkę, która pozwala skorzystać ze zwolnienia w odniesieniu do części dofinansowania.

Przepisy ustawy o PIT – art. 21 ust. 1 pkt 39 i pkt 40 – budziły dotąd największe zainteresowanie, dlatego że stwarzały nadzieję na objęcie grantu całkowitym zwolnieniem. Teraz, kiedy te nadzieje stają się nieaktualne, beneficjenci programów międzynarodowej mobilności mogą skierować swoją uwagę na zupełnie inny przepis. Przepis, który dotąd był na uboczu sporów o opodatkowanie dofinansowania dla wyjeżdżających naukowców.

Druki PIT 2013 / 2014 - PIT-37, PIT-36 i inne formularze do rozliczeń rocznych

Kiedy impreza integracyjna jest przychodem pracownika

Przekazanie składnika majątku firmy na cele osobiste - skutki w PIT i VAT

Zwolnienie częściowe: aprobata NSA

Idzie tutaj o art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT, który stwierdza, że wolne od podatku są m.in. diety i należności za czas podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej w odrębnych przepisach (pełne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 16 zostało podane w wyborze przepisów na końcu artykułu). Wspomniane tutaj „odrębne przepisy” to rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej  z 29 stycznia 2013 r. w sprawie „należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej”. Rozporządzenie to obowiązuje od 1 marca 2013 r. We wcześniejszych latach obowiązywało bardzo podobne rozporządzenie z 19 grudnia 2002 r.

W świetle tych regulacji pracownik sfery budżetowej, który wykonuje zagraniczną podróż służbową ma prawo do dziennej diety, a także do zwrotu niektórych kosztów, z czego najważniejsze są koszty noclegów. Co z tego wynika dla naukowców korzystających z programu międzynarodowej mobilności? Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez NSA w wyroku z 12 października 2012 r. (sygn. II FSK 309/11), tacy naukowcy mogą uznać, że otrzymane przez nich dofinansowanie jest wolne od podatku do wysokości należności, które zostałyby im przyznane, gdyby odbywali podróż służbową jako pracownicy sfery budżetowej. Podstawą takiego rozstrzygnięcia był powołany już art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT.


O jakich kwotach mówimy

Po dokładniejszym zbadaniu, jakie kwoty mogą być zwolnione od opodatkowania dzięki temu ostatniemu przepisowi, dochodzimy do wniosku, że zwolnienie może objąć większą część dofinansowania otrzymanego w ramach programu mobilności. Z reguły takie dofinansowanie opiewa na kwotę, która oscyluje w okolicach 150 tys. zł w skali roku. Z kolei dokładna wartość zwolnienia zależy od  stopnia udokumentowania wydatków poniesionych w związku z udziałem w zagranicznym projekcie badawczym, a także od kraju, w jakim ten projekt się odbywał.

W związku z konstrukcją rozporządzeń Ministra Pracy i Polityki Społecznej dwie najważniejsze pozycje wpływające na rozmiary zwolnienia to dzienna dieta oraz koszty noclegowe. Ta pierwsza zależy wyłącznie od kraju, do jakiego wyjechał naukowiec w ramach programu mobilności. Dla przykładu, jeżeli tym krajem jest Francja, naukowiec może odliczyć diety w wysokości 50 euro za każdy dzień. Może też odliczyć udokumentowane koszty noclegu do wysokości 180 euro za każdy dzień (podana wysokość limitu również dotyczy pobytu we Francji). Jeżeli nie ma dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów noclegowych, naukowiec może odliczyć koszty zryczałtowane, wynoszące 25 proc. limitu; wobec tego w tym drugim przypadku odliczenie kosztów noclegowych wyniesie 45 euro dziennie.

Okazuje się zatem, że w przypadku wyjazdu do Francji, częściowe zwolnienie od podatku może objąć przychód o wartości 95 euro dziennie (zakładając brak dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów noclegowych). Daje to ok. 2850 euro miesięcznie i ponad 34 tys. euro w skali rocznej. W efekcie różnica między przychodem z tytułu grantu i kwotą zwolnioną od podatku jest stosunkowo niewielka; może się nawet zdarzyć, że zwolnienie częściowe będzie w istocie zwolnieniem całkowitym.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że stawki diet oraz limitów noclegowych, jakie zostały podane powyżej, pochodzą z rozporządzenia obowiązującego od 1 marca 2013 r. Stawki obowiązujące wcześniej były nieco niższe. Poza tym relatywnie wysokie są stawki obowiązujące przy wyjazdach do Francji. Dla większości innych krajów rozporządzenie przewiduje stawki niższe.  

Wyrok podsumowujący orzecznictwo

Ostatnie orzeczenie dotyczące zwolnień dla naukowców korzystających z programów międzynarodowej mobilności zapadło w ubiegłym miesiącu. Był to wyrok WSA w Krakowie z 9 maja 2013 r. (I SA/Kr 281/13). Sąd rozpatrywał skargę na interpretację indywidualną, w której organ podatkowy (Dyrektor IS w Katowicach) wyraził bardzo restrykcyjny pogląd, wedle którego naukowcy, o których tutaj mowa, nie mogą korzystać z żadnych zwolnień, a więc powinni płacić PIT od całości dofinansowania.

Sąd uchylił tę interpretację, a uzasadnienie wyroku może być uważane za podsumowanie dotychczasowego orzecznictwa. Stwierdzono w nim, że podatnik nie może korzystać ze zwolnień całkowitych wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 39 i 40 ustawy o PIT, ale może skorzystać ze zwolnienia częściowego, które wynika z art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT. Uzasadniając obydwie tezy, WSA powołał się na orzeczenia NSA, o których wspomnieliśmy powyżej. 

Wybór przepisów

Art. 21.

1. Wolne od podatku dochodowego są:

16) diety i inne należności za czas:

a) podróży służbowej pracownika,

b) podróży osoby niebędącej pracownikiem

– do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrze-żeniem ust. 13;

39) stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;

40) świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni – przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz Prawo o szkolnictwie wyższym;

Piotr Kaim, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

REKLAMA

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

Pieniądze dla dziecka: Ile razy można dać bez podatku? Jest jeden kluczowy warunek przy darowiznach

Pieniądze dziecku bez podatku można przekazać wielokrotnie, gdyż nie jest istotne ile razy, ale trzeba uważać, aby po przekroczeniu limitu kwoty wolnej od podatku od darowizn dokonać niezbędnych formalności urzędowych. Sprawdź, jakie aktualnie obowiązują kwoty wolne od podatku.

Skuteczna windykacja: 5 mitów – dlaczego nie warto w nie wierzyć. Terminy przedawnienia roszczeń (branża TSL)

Wśród polskich przedsiębiorców, w tym także w branży TSL (transport, spedycja i logistyka) temat windykacji należności powraca jak bumerang. Z jednej strony przedsiębiorcy zmagają się z chronicznymi zatorami płatniczymi, z drugiej – wciąż krążą liczne stereotypy, które sprawiają, że wiele firm reaguje zbyt późno albo unika działań windykacyjnych. W efekcie przedsiębiorcy narażają się na utratę płynności finansowej i problemy z dalszym rozwojem.

Podatek od nieruchomości - stawki maksymalne w 2026 roku. 1,25 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 35,53 zł za 1 m2 biura, magazynu, sklepu

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości będą w 2026 roku wyższe o ok. 4,5% od obowiązujących w 2025 roku. Przykładowo stawka maksymalna podatku od budynków mieszkalnych i samych mieszkań wyniesie w 2026 roku 1,25 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, a od budynków (także mieszkalnych) używanych do prowadzenia działalności gospodarczej: 35,53 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Faktyczne stawki podatku od nieruchomości na dany rok ustalają rady gmin w formie uchwały ale stawki te nie mogą być wyższe od maksymalnych stawek określonych przez Ministra Finansów i Gospodarki.

REKLAMA

Limit poniżej 10 000 zł - najczęściej zadawane pytania o KSeF

Czy przedsiębiorca z obrotami poniżej 10 tys. zł miesięcznie musi korzystać z KSeF? Jak długo można jeszcze wystawiać faktury papierowe? Ministerstwo Finansów wyjaśnia szczegóły nowych zasad, które wejdą w życie od lutego 2026 roku.

"Podatek" (opłata) od psa w 2026 r. Jest stawka maksymalna ale każda gmina ustala samodzielnie. Kto nie musi płacić tej opłaty?

Najczęściej mówi się potocznie: „podatek od psa”. Ale tak naprawdę to opłata lokalna: "opłata od posiadania psów" pobierana przez gminy. Na szczęście nie wszystkie gminy się na to decydują. Bo opłata właśnie tym się różni od podatku, że może ale nie musi być wprowadzona na terenie danej gminy. Ile wynosi opłata od psa w 2026 roku? Kto musi ją płacić a kto jest zwolniony? Do kiedy trzeba wnosić tę opłatę do gminy? Wyjaśniamy.

REKLAMA