Kto zapłaci podatek od nieruchomości od budowli wzniesionych na dzierżawionym gruncie?

Spółka prowadzi działalność na dzierżawionym gruncie oraz w dzierżawionym budynku. Wydzierżawiający jest właścicielem obu nieruchomości.  Umowa dzierżawy wskazuje, że dzierżawca po otrzymaniu zgody wydzierżawiającego może wznosić obiekty budowlane. W umowie zostały również określone zasady rozliczeń po rozwiązaniu umowy. W okresie dzierżawy, na potrzeby prowadzonej działalności, Spółka wzniosła dwie budowle tj. parking asfaltowy oraz drogę dojazdową.

Autopromocja

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych wskazuje w art. 2 ust 1 pkt 3, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (ustawa odsyła również do przepisów ustawy prawo budowlane).

Dla potrzeb dalszej analizy zakładamy, że parking oraz droga dojazdowa w opisanym przypadku są budowlami w rozumieniu wskazanych przepisów i podlegają one opodatkowaniu.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że w nie mamy do czynienia z użytkowaniem wieczystym gruntu, ponadto grunty nie są własnością Skarbu Państwa ani jednostek samorządu terytorialnego.

Oznacza to, że podatnikiem podatku od nieruchomości zasadniczo jest właściciel lub posiadacz samoistny nieruchomości lub obiektów budowlanych (należy zauważyć, że gdy właścicielem i posiadaczem samoistnym nieruchomości są dwie różne osoby, podatnikiem jest posiadacz samoistny).

Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Powstaje zatem pytanie, czy dzierżawca może być podatnikiem podatku od nieruchomości, gdy nie posiada on tytułu własności gruntu i budynku ani też nie jest ich posiadaczem samoistnym.

Jak wynika z art. 336 kodeksu cywilnego, posiadacz zależny to posiadacz rzeczy, który nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. Zatem dzierżawca, jako posiadacz zależny gruntu i budynku nie jest obowiązany do zapłaty podatku od nieruchomości w odniesieniu do przedmiotowych obiektów.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Problem z ustaleniem podatnika dotyczy natomiast nowych budowli, zwłaszcza gdy umowa dzierżawy nie wskazuje wprost, że tytuł prawny do budowli przysługuje dzierżawcy.

Należy zaznaczyć, że umowa cywilnoprawna nie może przenosić obowiązków podatkowych wynikających z ustawy. Ustalenie podatnika podatku od nieruchomości  powinno być oparte o przepisy prawne.

W tym miejscu konieczne jest odwołanie do regulacji Kodeksu cywilnego. Wskazuje się, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Wynika z tego, że budynki stanowią odrębny przedmiot własności, jeśli przepisy szczególne tak stanowią.

W rozumieniu kodeksu cywilnego częścią składową gruntu są w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania (art. 48). Z kolei jako część składową rzeczy należy zakwalifikować wszystko to co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo odłączanego przedmiotu.

W świetle przytoczonych regulacji, przedmiotowe budowle jeśli stanowią części składowe gruntu nie mogą być odrębnym od gruntu przedmiotem własności.

W orzecznictwie wskazuje się, że: „Budynki (i inne budowle) tylko wtedy stanowią część składową nieruchomości gruntowej (gruntu), gdy są z nim trwale związane. W przeciwnym razie stanowią rzecz ruchomą. Wszelkie budowle tylko przejściowo lub w nietrwały sposób związane z gruntem nie stanowią jego części składowej. Dotyczy to w szczególności baraków, kiosków, pawilonów itp.” (wyrok Sądu Najwyższego z 11 lutego 1998r. III CKN 358/97). Parking oraz droga dojazdowa zasadniczo w sposób trwały związana jest z gruntem. Nie mogą być odłączone od gruntu bez uszkodzenia parkingu lub drogi.

W związku z powyższym, przedmiotowe budowle nie stanowią odrębnego od gruntu przedmiotu własności. Właścicielem budowli jest właściciel gruntu - wydzierżawiający a dzierżawca jest posiadaczem zależnym zarówno gruntu, budynku jak i nowych budowli. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych uzależnia obowiązek podatkowy od własności lub posiadania samoistnego budowli, zatem Spółka jako ich dzierżawca nie pełni w tym zakresie funkcji podatnika. Obowiązek podatkowy w stosunku do budowli ciąży na właścicielu gruntu.

Warto dodać, że również sądy administracyjne wskazują, że podatnikiem podatku od nieruchomości w stosunku do budowli trwale z gruntem związanych, wzniesionych na dzierżawionym gruncie jest właściciel gruntu.

W wyroku  WSA w Lublinie z 23 marca 2011r., sygn. akt I SA/Lu 834/10 czytamy: „Nie jest także kwestionowane, iż dzierżawca części tych gruntów dla potrzeb własnej działalności gospodarczej – M.R. wybudowała na dzierżawionym gruncie trwale z nim związane budowle – drogę dojazdową i ścianę p.poż o łącznej wartości zł 21515,11, a właścicielką tych budowli była we wskazanym okresie M. G. (stosownie do art.48 w związku z art.47 § 1 i 2 k.c.), co uzasadnia wymierzenie jej podatku od nieruchomości od tych budowli stosownie do art.2 ust.1 pkt 3, art.3 ust.1 pkt 1 i art.4 ust.1 pkt 3 u.p.o.l.”

Kto musi zapłacić podatek od nieruchomości?

Kto zapłaci podatek od nieruchomości?

Kornelia Kazior

Młodszy Konsultant Podatkowy ECDDP Sp. z o.o.