Jak przygotować się do kontroli podatkowej w firmie?

Autopromocja

Co do zasady, informacja o kontroli podatkowej pojawia się wraz z doręczeniem zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia. W myśl przepisów ustawy Ordynacja podatkowa (art. 282b § 2), organ podatkowy może wszcząć kontrolę podatkową nie wcześniej niż 7. dnia i nie później niż 30. dnia po doręczeniu zawiadomienia. Warto wykorzystać ten czas na czynności niezbędne do dobrego przygotowania się do kontroli podatkowej.

Zweryfikuj  zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej

Przede wszystkim, należy zweryfikować sam dokument zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, pod kątem zawartych w nim informacji i danych, które muszą być tam wyszczególnione (art. 282b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa). Zdarza się bowiem, że organy podatkowe sporządzając zawiadomienie, mylnie określają dane podmiotu podlegającego kontroli podatkowej. Może to w szczególności mieć miejsce w sytuacji, gdy nastąpiła zmiana formy prawnej podmiotu, np. wskutek przekształcenia. Pozostałe elementy, które zgodnie z art. 282b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, winny znaleźć się w zawiadomieniu, to oznaczenie organu, który zamierza przeprowadzić kontrolę podatkową, zakres kontroli, data i miejsce wystawienia dokumentu, a także pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji podatkowych za okres podlegający kontroli podatkowej.

Organy podatkowe przedłużają kontrole podatkowe. Naruszają prawo?

Poczuj się jak... urzędnik skarbowy

Przede wszystkim, niezwykle istotne jest sprawdzenie kompletności dokumentacji księgowej w odniesieniu do prowadzonych ksiąg podatkowych i ewidencji. Braki w dokumentacji księgowej – w szczególności w zakresie wydatków stanowiących koszt uzyskania przychodów lub też w zakresie zakupów uprawniających do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur, będą uznane za nieprawidłowość i w efekcie, taka sytuacja spowoduje wydanie decyzji podatkowej określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Ponad to, warto już przed kontrolą podatkową zweryfikować, czy każda faktura  została opłacona w terminie uprawniającym do zaliczenia wydatku w koszt uzyskania przychodów oraz obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, wynikający  z tej faktury. Jeszcze do końca 2015 r. obowiązuje bowiem zasada, zgodnie z którą w przypadku nieuregulowania kwoty zaliczonej w koszty uzyskania przychodów w ciągu 30 dni od daty upływu terminu jej płatności, podatnik jest zobligowany do zmniejszenia wykazanych kosztów uzyskania przychodów o tę kwotę.

Okres przed rozpoczęciem kontroli powinien być także czasem na skompletowanie dokumentacji, stanowiącej potwierdzenie dokonanych transakcji. W grę wchodzi zatem weryfikacja dokumentów transportowych – co ma szczególne znaczenie w przypadku sprzedaży i zakupów towarów w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, w świetle przepisów ustawy o podatku VAT. Dodatkowo, warto przygotować również wszelkie umowy, zlecenia oraz zamówienia na usługi oraz towary.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Jednak, jeżeli w którymkolwiek z powyższych elementów przedsiębiorca sam stwierdzi nieprawidłowości, to w świetle powyższego, do momentu rozpoczęcia kontroli przysługuje mu prawo do złożenia korekt deklaracji podatkowych.

Nie rezygnuj samowolnie ze swoich praw

Z uwagi na fakt, że ustawodawca daje podatnikowi co najmniej 7 dni na przygotowanie się do kontroli, warto ten czas efektywnie wykorzystać. Niestety, w praktyce nierzadko przedsiębiorcy, czasem za namową kontrolujących, wyrażają zgodę na podjęcie czynności kontrolnych przed upływem 7 dni.  Rezygnując ze swojego prawa (często nieświadomie), narażają się na to, że w wyniku niemal natychmiastowego podjęcia czynności kontrolnych, nie będą mieli już możliwości uporządkowania spraw podatkowych, samodzielnej weryfikacji rozliczeń, a co najważniejsze – ewentualnego złożenia korekt deklaracji i w efekcie uniknięcia kontroli podatkowej.

Brak zawiadomienia może skutkować złożeniem sprzeciwu

Należy mieć również na względzie, iż w wyjątkowych przypadkach kontrola podatkowa jest wszczynana bez obowiązku wcześniejszego zawiadomienia podatnika. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku, gdy kontrola podatkowa dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o podatku VAT (art. 282c § 1 pkt 1 lit. a ustawy Ordynacja podatkowa). Wówczas, podatnikowi od razu zostaje doręczone upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej. Jednocześnie jednak, organ podatkowy jest zobowiązany pisemnie poinformować kontrolowanego o przyczynach braku wcześniejszego zawiadomienia. Jeśli tego nie uczyni, podatnikowi przysługuje prawo do złożenia sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania czynności kontrolnych (art. 84c ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Taki środek prawny powinien być złożony w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli podatkowej.

500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)

Podatniku, sprzeciw się kontroli podatkowej

Warte podkreślenia jest to, że wyżej omawiany środek zaskarżenia czynności kontrolnych w postaci sprzeciwu, przysługuje również w sytuacji, gdy sama procedura wszczęcia kontroli podatkowej jest obarczona wadami formalnymi. Do takich wad należy np. nieokazanie kontrolowanemu przed przystąpieniem do czynności kontrolnych legitymacji służbowych przez osoby wskazane w imiennym upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli podatkowej. Okazaniu legitymacji służbowych powinno, co do zasady, towarzyszyć doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia czynności kontrolnych. Ustawodawca wskazał przy tym, jakie dane powinien zawierać ten dokument, w ustawie Ordynacja podatkowa oraz w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Co niezwykle istotne, dokument niezawierający wszystkich wymaganych danych, nie stanowi podstawy do wszczęcia kontroli podatkowej (art. 283 § 4 ustawy Ordynacja podatkowa). W efekcie, podważenie kompletności, rzetelności oraz prawidłowości danych zawartych w upoważnieniu, może prowadzić do skutecznego zablokowania kontroli podatkowej już na jej wstępnym etapie.

Niuanse prawne mogą zniweczyć plan przeprowadzenia kontroli podatkowej

Reasumując, już początkowe etapy kontroli podatkowej regulują konkretne przepisy prawne i związane z tym procedury. Warto zatem już na samym początku skorzystać z porady profesjonalnego pełnomocnika, którego zadaniem będzie kompletna i szczegółowa weryfikacja prawidłowości przeprowadzania procedury wszczęcia kontroli podatkowej u swojego klienta. Zwykle bowiem, o skuteczności działania nie świadczą błędy widoczne na pierwszy rzut oka, ale bardzo często niuanse prawne. Z pozoru nieistotne nieprawidłowości mogą mieć istotne znaczenie w postępowaniu, a w efekcie doprowadzić do uniknięcia lub, chociaż znacznego opóźnienia, wszczęcia kontroli podatkowej u przedsiębiorcy.

Fiskus ujawnił, kogo weźmie pod lupę w 2016 roku

W przyszłym roku pod ostrzałem znajdą się m.in.: usługi finansowe i ubezpieczeniowe, doradztwo podatkowe i prawne. Na cenzurowanym będą też m.in. e-handel, handel elektroniką, produktami spożywczymi i tytoniem, paliwa, motoryzacja czy nieruchomości.

Branże najbardziej narażone na kontrole podatkowe w 2016 roku

Autorzy: Adriana Panas, Robert Nogacki

Radca Prawny Robert Nogacki jest właścicielem Kancelarii Prawnej Skarbiec, specjalizującej się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych.

Radca Prawny Adriana Panas jest prawnikiem w Kancelarii Prawnej Skarbiec, specjalizującej się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych.