Doręczenia w postępowaniu podatkowym

Ogólna regułą przewidzianą w tej materii przez Ordynację podatkową jest, iż organ podatkowy doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, swoich pracowników lub przez osoby uprawnione na podstawie odrębnych przepisów. Pokwitowanie ma formę własnoręcznego podpisu z zaznaczeniem daty, w której doręczenie zostało dokonane.

Jeżeli odbierający pismo nie może potwierdzić doręczenia, np. zpowodu choroby uniemożliwiającej mu pisanie, lub też gdy uchyla się od tego,doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrałapismo, i przyczynę braku jej podpisu.

Pisma doręcza się stronie, o ile nie działa ona przez swojegoprzedstawiciela. Wówczas bowiem to on jest adresatem. Analogicznie jeżelistrona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi. Co więcej,dla obliczania wszystkich terminów decydujące znaczenie ma w takim przypadkuwłaśnie data doręczenia pisma pełnomocnikowi, a nie stronie. Warto  tym pamiętać, aby uniknąć niepotrzebnychtrudności, gdyż jest bardzo mało prawdopodobne, aby organ podatkowy uznałwątpliwości powstałe na tym gruncie za adekwatna przesłankę ewentualnegoprzywrócenia terminu..

Jeżeli dana strona ma ustanowionych co najmniej dwóch pełnomocnikówwskazane jest wyznaczenie jednego z nich jako właściwego do doręczeń. Wprzeciwnym przypadku organ podatkowy sam dokona wyboru pełnomocnika, do któregobędzie kierował pisma.

Niekiedy konieczne jest ustanowienie specjalnego pełnomocnika dospraw doręczeń. Sytuacja taka ma miejsce po pierwsze w razie wyjazdu za granicęna okres co najmniej 2 miesięcy. Obowiązek ten dotyczy również osób fizycznychbędących nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego. W przeciwnymwypadku pismo uważa się za doręczone pod adresem ostatniego czasowego pobytu.

Ustanowienie pełnomocnika do spraw doręczeń zgłasza się organowipodatkowemu właściwemu w sprawie.

Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscupracy. Mogą być one doręczane również:

1) w siedzibie organu podatkowego;

2) w miejscu pracy adresata – osobie upoważnionej przez pracodawcędo odbioru korespondencji.

W razie niemożności doręczenia pisma w żaden z powyższych sposobów,a także w innych uzasadnionych przypadkach pisma doręcza się w każdym miejscu,gdzie się adresata zastanie.

Ustawodawca przewidział również możliwość tak zwanego doręczeniazastępczego. Polega ono na tym, iż w przypadku nieobecności adresata wmieszkaniu pisma doręcza się za pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi,sąsiadowi lub dozorcy domu, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.Zawiadomienie o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy domu umieszcza się woddawczej skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania adresata lub wwidocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

Doręczenie zastępcze z prawnego punktu widzenia jest równoznaczne zodebraniem pisma przez osobę, do której zostało ono faktycznie skierowane. Tymsamym jego data jest miarodajna dla oceny czy dana czynność została dokonana wstosownym terminie.

Adresat pisma może podważyć skuteczność doręczenia zastępczegozasadniczo jedynie wówczas, gdyby okazało się, że osoba której przekazano pismonie jest faktycznie jego domownikiem, lub też nie jest pełnoletnia.

Jeżeli mimo wszystko organ podatkowy nie może w żaden sposób doręczyćpisma, jest ono przechowywane przez okres 14 dni, w urzędzie pocztowym lub wurzędzie gminy (miasta), w zależności od tego czy miało być ono doręczone przezpocztę, czy też przez pracownika organu podatkowego lub inna uprawnioną osobę.

Adresata zawiadamia się dwukrotnie o pozostawaniu pisma w tychmiejscach. Powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia pisma wterminie 7 dni. Procedura jest w tym wypadku analogiczna do tej jaką urzędypocztowe stosują chociażby w przypadku nieodebrania zwykłej przesyłki poleconejlub paczki.

Zawiadomienie to umieszcza się w skrzynce pocztowej lub, gdy niejest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innegopomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź wwidocznym miejscu przy wejściu na jego posesję. W tym przypadku doręczenie uważasię za dokonane z upływem 14 dnia, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

Osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowościprawnej pisma doręcza się w lokalu ich siedziby lub w miejscu prowadzeniadziałalności – osobie upoważnionej do odbioru korespondencji. W wypadkutrudności organ podatkowy podejmuje środki analogiczne do tych jakie majazastosowanie do osób fizycznych.

Jeżeli podany przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjnąniemającą osobowości prawnej adres jej siedziby nie istnieje lub jest niezgodnyz odpowiednim rejestrem i nie można ustalić miejsca prowadzenia działalności,pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Innymi słowy,zwykle oznacza to, iż zaczynają swój bieg terminy na dokonanie określonychczynności.

Nie wskazana jest odmowa przyjęcia pism przychodzących od organówpodatkowych, gdyż nie ma to właściwie żadnego skutku dla biegu postępowania.Ponadto osoba odmawiająca odbioru pisma naraża się na szkodę wynikłą zniewiedzy.

Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma,zwraca się je nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismowraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. W takich przypadkach, uznaje się, żezostało ono doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

Pisma skierowane do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnychniemających osobowości prawnej, które nie mają organów, doręcza się kuratorowiwyznaczonemu przez sąd.

Pisma skierowane do osób fizycznych nieznanych z miejsca pobytu,dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowiwyznaczonemu przez organ podatkowy.

Odmiennie kwestia ta została uregulowana w wypadku postępowaniaprzed organami celnymi, w sprawach dotyczących podatku od towarów i usług orazpodatku akcyzowego z tytułu importu towarów. Zgodnie z art. 83 prawa Celnego pismaskierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu lub adresu wywiesza się na okres14 dni w siedzibie organu celnego prowadzącego postępowanie. Uważa się je zadoręczone po upływie tego terminu.

Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnieńwynikających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego doręcza się w sposóbprzewidziany w przepisach szczególnych, w umowach i przyjętych zwyczajachmiędzynarodowych.

W wypadku stron postępowania zamieszkałych na wsi, pewne znaczeniemoże mieć możliwość doręczenia pism przez sołtysa. Doręczenie takie równieżwymaga pokwitowania i dopuszczalne jest jedynie wówczas, gdy organem podatkowymjest wójt, burmistrz lub ewentualnie prezydent miasta.

Stosunkowo nowym, alebardzo wygodnym rozwiązaniem jest możliwość doręczaniapism za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w rozumieniu przepisów oświadczeniu usług drogą elektroniczną, na adres poczty elektronicznej strony,jej przedstawiciela lub pełnomocnika. Możliwość taka została wyłączona wstosunku do zaświadczeń. Ponadto aby otrzymywać pisma w ten właśnie sposóbkonieczne jest do organu podatkowego z wnioskiem w tej sprawie.

Elektroniczna forma doręczeń również wymaga swego rodzajupokwitowania, dlatego też raczej nie powinny z niej korzystać osoby, które niemają zwyczaju regularnego sprawdzania skrzynki mailowej. Doręczenie to jestskuteczne, jeżeli w terminie 2 dni od dnia wysłania pisma organ podatkowyotrzyma w formie elektronicznej potwierdzenie doręczenia pisma. W razienieotrzymania takiego potwierdzenia organ podatkowy doręcza pismo w sposóbtradycyjny, a wiec najczęściej za pośrednictwem poczty.

W toku postępowania strona oraz jej przedstawiciel lub pełnomocnikmają obowiązek zawiadomić organ podatkowy o zmianie swojego adresu, w tymadresu poczty elektronicznej, jeżeli wystąpiono o doręczanie pism drogąelektroniczną. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo uznaje się za doręczonepod dotychczasowym adresem, a organ podatkowy pozostawia pismo w aktach sprawy.