Skutki podatkowe przekształcenia działalności gospodarczej w spółkę kapitałową

Godzina z VAT 2013. Słuchaj codziennie o godz. 12.00 w Radio INFOR.PL

Ponieważ od niedawna jednoosobowa działalność gospodarcza może zostać przekształcona w spółkę kapitałową, pojawiają się istotne dla przedsiębiorcy prowadzącego taką działalność pytania o skutki takiego przekształcenia w zakresie podatku od towarów i usług VAT. W szczególności istotny staje się problem czy spółka po przekształceniu ma prawo do rozliczenia podatku naliczonego na podstawie faktur wystawionych jeszcze dla osoby fizycznej, a także co się dzieje w razie konieczności dokonania korekty faktury VAT.

Stan faktyczny

Z uwagi na fakt, że do chwili obecnej nie zostało wydanych zbyt wiele interpretacji w tym zakresie, odnotować należy wydaną w dniu 6 września 2012 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie interpretację podatkową w sprawie o sygn. IPPP2/443-646/12-2/MM. W interpretacji tej Organ odniósł się właśnie do rozliczeń podatkowych na gruncie podatku od towarów i usług przy przekształceniu działalności osoby fizycznej w spółkę kapitałową.

Przedmiotem przywołanej interpretacji indywidualnej była sytuacja, w której już po rejestracji przekształcenia taka spółka kapitałowa otrzymała towary, materiały i usługi, których zakupu dokonał jeszcze  przedsiębiorca będący osobą fizyczną, na niego też wystawione były faktury za te towary. Tym samym w w/w fakturach, jako nabywca został wskazany podmiot przekształcany (osoba fizyczna), który zamówił towary i usługi przed przekształceniem, a jednostką otrzymującą i opłacającą faktury, już po przekształceniu, był podmiot przekształcony - spółka. Podkreślenia wymaga również, że spółka kapitałowa w badanym wypadku wykorzystywała w/w towary i usługi w swojej działalności gospodarczej - kontynuowanej po zamawiającym w/w towary i usługi.

W związku z powyższym spółka po przekształceniu wystąpiła z zapytaniem czy ma ona w tym przypadku prawo do rozliczenia podatku naliczonego na podstawie przedmiotowych faktur oraz, czy powinna dokonać korekty faktur za pomocą „not korygujących”?

Spółki komandytowe zapłacą CIT

Czy wkład w postaci know-how do spółki komandytowej podlega VAT

Co na to Dyrektor Izby Skarbowej?

W odpowiedzi na postawione przez spółkę kapitałową, powstałą z przekształcenia jednoosobowej działalności pytanie, organ podatkowy jasno stwierdził, że „sukcesję praw na gruncie prawa podatkowego można wywodzić z normy prawnej wyrażonej w art. 584 ² KSH, który to przepis wyłącza jedynie brak przejścia na spółkę kapitałową ulg podatkowych”. W konsekwencji organ uznał, że  skoro prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie jest ulgą podatkową, to wobec przyjętej sukcesji praw „spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych na przedsiębiorcę przekształcanego (osobę fizyczną) dokumentujących nabycie towarów i usług wystawionych i dostarczonych Spółce po dacie przekształcenia”.

Organ wprost - słusznie skądinąd - stwierdził, że „w sensie prawnym nastąpiła jedynie zmiana formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej, która na gruncie ustawy o VAT w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wywołuje sukcesję tych praw”.

A co z korektą faktury VAT?

Możliwa jest sytuacja, w której po dacie przekształcenia spółka kapitałowa otrzyma fakturę VAT dokumentującą dostawę towarów, która ma miejsce już po rejestracji przekształcenia. W fakturze tej jednak jako nabywający wskazana zostałaby osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą. W takiej sytuacji powstaje pytanie czy spółka przekształcana mogłaby dokonać ich korekty?

We wskazanej wyżej interpretacji z dnia 6 września 2012 r. organ podatkowy udziela odpowiedzi twierdzącej. Zgodnie ze stanowiskiem organu podatkowego spółka kapitałowa w związku z błędnym oznaczeniem nabywcy towaru lub usług w w/w fakturach, powinna dokonać ich korekty. Jak, bowiem podniósł Organ „w sytuacji otrzymania przez Wnioskodawcę (spółka kapitałowa) po dacie przekształcenia faktur VAT dokumentujących dostawę towarów i świadczenie usług wykonanych po dacie przekształcenia, gdzie jako nabywca na fakturach wskazany był podmiot przekształcany (osoba fizyczna), Wnioskodawca winien dokonać skorygowania tych faktur w drodze wystawienia noty korygującej w zakresie nabywcy. Faktury wystawione zostały bowiem na podmiot już nieistniejący, a faktycznym nabywcą jest już Wnioskodawca jako następca podatkowy w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w nabytych fakturach VAT.”

Sprzedaż akcji po przekształceniu spółki a podatek dochodowy

Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych

Jak ocenić stanowisko organów podatkowych?

Twierdzenia Dyrektora Izby Skarbowej w pełni zasługują na aprobatę. Jak podkreśla się w orzecznictwie sądów administracyjnych i w doktrynie prawniczej prawo do odliczenia podatku naliczonego nie jest ulgą podatkową, lecz elementem konstrukcyjnym podatku od towarów i usług. Potwierdza to jedna z najświeższych interpretacji podatkowych dotycząca tej kwestii tj. interpretacja podatkowa z dnia 15 marca 2012 r., w sprawie o sygn. ILPP2/443-1662/11-5/MN, w której wskazano, że „prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo.”

Powołana wyżej interpretacja z dnia 6 września 2012 r.  wychodzi zatem naprzeciw oczekiwaniom obrotu. Jak bowiem widać, organy podatkowe w pełni aprobują stanowisko pozwalające na rozliczenie przez spółkę kapitałową podatku naliczonego z faktur, w których jako nabywca oznaczony został przedsiębiorca - osoba fizyczna. Wskazują natomiast na powinność spółki kapitałowej dokonania korekty takich faktur w drodze „not korygujących”.

Małgorzata Gach, radca prawny i doradca podatkowy

Teresa Nowicka, aplikant radcowski