Czy nienależnie wykazany podatek należy zapłacić

RADA

Zgodnie z opiniami organów podatkowych i linią orzecznictwa w takiej sytuacji jak Państwa należy odprowadzić podatek należny, ale naliczony nie podlega już odliczeniu. Organ podatkowy zastosował więc wobec Państwa taką właśnie praktykę. Oczywiście jeśli nie zgadzają się Państwo z takim stanowiskiem, mogą dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Wyroki sądowe są jednak zgodne z prezentowanym stanowiskiem organów podatkowych.

UZASADNIENIE

Faktura, która dokumentuje zdarzenie faktycznie niemające miejsca, teoretycznie nie powinna nieść za sobą konsekwencji zapłaty wykazanego w niej podatku należnego. Tak jednak nie jest. Ustawa o VAT zobowiązuje bowiem podatnika do zapłaty VAT wynikającego z faktury, którą ten podatnik wystawił. Dotyczy to także faktur wewnętrznych.

W opisanej sytuacji błędnie rozpoznali Państwa dokonaną transakcję jako import usług. Import usług faktycznie w Polsce nie wystąpił. Faktura wewnętrzna nie powinna zatem w ogóle zostać wystawiona, a jednak ją Państwo wystawili. W związku z tym musieli Państwo odprowadzić do urzędu skarbowego wynikający z tej faktury podatek należny. Podatek ten przy imporcie usług stanowi jednocześnie podatek naliczony podlegający odliczeniu.

Gdyby import usług w Państwa przypadku faktycznie miał miejsce, organ podatkowy nie miałby podstaw, aby zakwestionować przedstawiony w pytaniu sposób rozliczenia podatku z tytułu importu usług. Podatek należy wyszczególniony w fakturze wewnętrznej, do zapłaty którego zobowiązany jest wystawca faktury, stanowiłby dla tego samego wystawcy faktury podatek naliczony do odliczenia.

W Państwa przypadku było jednak inaczej. Popełniony błąd został jednak stwierdzony zbyt późno, w trakcie kontroli skarbowej. Po wystawieniu faktury wewnętrznej i wprowadzeniu jej do obrotu prawnego podatnik jest zobowiązany odprowadzić wykazany w niej podatek należny. Może skorygować taką fakturę, ale tylko do czasu wszczęcia kontroli.

Jednak prawo do odliczenia podatku naliczonego występuje tylko w przypadku, gdy wystąpił import usług w Polsce. Import nie wystąpił, zatem urząd skarbowy słusznie zakwestionował prawo do odliczenia VAT. Jest to stanowisko bardzo niekorzystne dla podatnika. Potwierdzają je jednak nawet sądy administracyjne.

Przykładowo stanowisko takie wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 5 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 19/08. Wynika z niego, że podatek z faktury wewnętrznej wystawionej nienależnie, to jest gdy faktycznie nie wystąpił na terenie kraju ani import usług, ani wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów czy też dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, podlega rozliczeniu jako podatek należny na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Jednocześnie podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia kwoty tego podatku, ponieważ takie faktury wewnętrzne potwierdzają czynności, które nie zostały dokonane.

WAŻNE!

Sądy administracyjne potwierdzają stanowisko organów podatkowych, że podatek z faktury wewnętrznej wystawionej nienależnie, tj. gdy faktycznie nie wystąpił na terenie kraju import usług, podlega rozliczeniu. Natomiast jako naliczony nie podlega odliczeniu.

Trudno zgodzić się z tak niekorzystnym dla podatników stanowiskiem organów podatkowych i sądów administracyjnych. Skoro podatnik nie ma prawa odliczenia podatku z faktury, która dokumentuje czynność faktycznie niemającą miejsca, powinien mieć możliwość skorygowania podatku należnego.

Pozostaje jedynie mieć nadzieję, że ten spór korzystnie rozstrzygnie dla podatników Naczelny Sąd Administracyjny.

Państwo również mogą dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Muszą się jednak liczyć z tym, że jest to proces długi. Niekoniecznie zakończy się dla Was pomyślnym wyrokiem. Jak zaznaczaliśmy bowiem na samym wstępie, jak dotąd sądy potwierdzają stanowisko organów podatkowych.

- art. 86 ust. 2 pkt 4, art. 108 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 74, poz. 444

Ewa Michalak

ekspert w zakresie VAT