Jak ustalić podstawę opodatkowania przy nieodpłatnym przekazaniu towaru

RADA

Autopromocja

Niektóre organy podatkowe uznają, że w przypadku nieodpłatnego przekazania za podstawę opodatkowania należy przyjąć cenę rynkową. Po 1 stycznia 2008 r. za podstawę opodatkowania przyjmuje się tylko w wyjątkowych przypadkach wartość rynkową. W praktyce jednak jeżeli czynność nieodpłatnego przekazania rodzi konieczność opodatkowania, za podstawę opodatkowania przyjmuje się cenę nabycia netto. Jednak radzimy, aby wystąpić do urzędu skarbowego o interpretację, zanim zostanie zastosowana wartość rynkowa samochodu.

UZASADNIENIE

Jeżeli okoliczności faktyczne i prawne powodują obowiązek opodatkowania nieodpłatnego przekazania towaru, należy prawidłowo określić moment powstania obowiązku podatkowego, wystawić fakturę wewnętrzną, ustalić podstawę opodatkowania i obliczyć wysokość należnego podatku, stosując stawkę właściwą dla danego towaru. Co do zasady to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT. Za odpłatną dostawę towarów należy uznać również nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem. W szczególności jest to przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika, jeżeli przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Jeżeli podatnik uzna, że przekazane przez niego nieodpłatnie towary należy opodatkować, to za okres rozliczeniowy, w którym doszło do przekazania, powinien wystawić fakturę wewnętrzną. Na tej fakturze za podstawę opodatkowania należy przyjąć cenę nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29 ust. 10). Przepis ten w tej postaci obowiązuje od 1 stycznia 2008 r. Zmiana (dodanie zwrotu w nawiasie bez podatku) miała charakter jedynie porządkujący i formalny. Powszechnie, mimo użycia przez ustawodawcę pojęcia „cena nabycia”, dokonując interpretacji ówcześnie obowiązującego przepisu, przez podstawę opodatkowania zarówno podatnicy, jak i organy skarbowe rozumiały oczywiście wartość netto. Podstawa opodatkowania VAT może obejmować podatki, opłaty i cła i inne podobne należności, ale z wyjątkiem podatku od wartości dodanej (art. 11(2)(a) VI Dyrektywy). Nie doszło więc w tym zakresie do żadnej merytorycznej zmiany, mimo zapowiedzi ustawodawcy. Ponadto cena nabycia danego towaru nawet po kilku latach pozostaje taka sama. Dlatego, mimo że wartość rynkowa przekazywanego nieodpłatnie towaru może znacznie odbiegać od ceny nabycia netto, podstawą obliczenia VAT należnego będzie właśnie wartość netto. Dokonując analizy ekonomicznej, nadal częstokroć korzystniejszym rozwiązaniem jest więc sprzedaż takiego towaru.

Przykład

Podatnik zakupił w październiku 2004 r. samochód za cenę 40 000 zł + VAT 8800 zł. We wrześniu 2008 r. ma zamiar przekazać go na cele osobiste. Dlatego podstawą opodatkowania będzie kwota 40 000 zł. Od tej kwoty będzie naliczał VAT.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Pamiętać jednak należy, że sprzedaż poniżej wartości rynkowej może być uznana za świadczenie częściowo nieodpłatne, rodzące przychód w wysokości różnicy między wartością tych rzeczy a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

Tylko w niektórych przypadkach od 1 stycznia 2008 r. za podstawę opodatkowania ustawodawca przyjął wartość rynkową. Są to te przypadki, w których przedmiotem nieodpłatnego przekazania są produkty spożywcze i napoje, i są spełnione warunki określone w art. 29 ust. 10a ustawy o VAT. Jak widać z powyższej regulacji, nadal za podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość netto ceny nabycia, a tylko w bardzo wyjątkowych sytuacjach, przy spełnieniu określonych wymogów dokumentacyjnych i przekazaniu określonych towarów na rzecz określonej kategorii podmiotów, za podstawę opodatkowania przyjmujemy wartość rynkową towaru.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Jednak ostatnio pojawiło się odmienne stanowisko organów podatkowych.

W piśmie z 18 czerwca 2008 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPP3/443-352/08/AB (KAN-2937/03/08), czytamy: „Z cyt. wyżej przepisów wynika, iż w przypadku towarów przekazywanych nieodpłatnie akcjonariuszowi po zakończeniu postępowania likwidacyjnego podstawą opodatkowania jest cena nabycia określona w momencie dostawy tych towarów, tj. w momencie przekazania ruchomości akcjonariuszowi. Oznacza to, że podstawą opodatkowania jest wprawdzie cena nabycia towarów, lecz skorygowana na dzień, w którym dochodzi do nieodpłatnego przekazania akcjonariuszowi przedmiotowych towarów, czyli wartość rynkowa. W związku z powyższym, w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca za podstawę opodatkowania nieodpłatnego przekazania ruchomości, w tym środków trwałych, akcjonariuszowi winien przyjąć zgodnie z art. 29 ust. 10 cyt. ustawy, czyli wartość rynkową towarów z dnia przekazania (...)”.

Jest to jednak pierwsza tak korzystna interpretacja. Przed zastosowaniem się do jej treści proponujemy wystąpić do właściwego dla siebie dyrektora izby skarbowej o interpretację w tej sprawie.

• art. 2 pkt 27a, art. 7 ust. 2, art. 29 ust. 10-10a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888

• art. 12 ust. 5a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 171, poz. 1208

Paweł Dymlang

doradca podatkowy