Jak udokumentować zmianę nabywcy towaru na fakturze

Należy wystawić fakturę korygującą, gdyż dochodzi do całkowitej zmiany nabywcy sprzedanego towaru. Notę korygującą wystawia tylko nabywca w sytuacji, gdy do poprawy są drobne błędy w podstawowych danych o nim. Szczegóły poniżej.

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Faktura korygująca albo nota

Jeżeli po wystawieniu faktury stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury, podatnik wystawia fakturę korygującą (art. 106j ust. 1 ustawy o VAT).

Z kolei art. 106k wskazuje, że nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki, z wyjątkiem pomyłek w zakresie następujących danych:

- miary i ilości (liczby) dostarczonych towarów lub zakresu wykonanych usług,

- ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (ceny jednostkowej netto),

- kwot wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto,

- wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto),

- stawki podatku,

- sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku, oraz

- kwoty należności ogółem,

może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą.

Księgi prowadzone przez biuro rachunkowe w siedzibie firmy

Biuletyn VAT

W praktyce przyjmuje się, że notę należy wystawiać tylko w przypadku poprawy drobnych błędów, m.in. w imieniu/nazwisku bądź w nazwie nabywcy towaru lub usługi, w jego adresie czy w numerze NIP. Z kolei zakres elementów, które można poprawić, wystawiając fakturę korygującą, poprzez użyty w przepisie zapis „stwierdzono pomyłkę (...) w jakiejkolwiek innej pozycji faktury”, jest na tyle szeroki, że zawiera w sobie również zmianę nabywcy towaru czy usługi w ogóle. Potwierdził to WSA w Poznaniu w prawomocnym wyroku z 4 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Po 15/13), w którym czytamy, że:

(...) w formie noty korygującej możliwe jest poprawienie pomyłek odnoszących się tylko do konkretnego podatnika (kontrahenta) wymienionego na wystawionej fakturze. (...). Zdaniem Sądu przeprowadzenie operacji planowanej przez skarżącą Spółkę [zmiany nabywcy poprzez wystawienie przez nowego nabywcę noty korygującej – przyp. autora] spowoduje w istocie zmianę podatnika, albowiem nie zostanie zachowana tożsamość nabywcy. Powstanie zatem zupełnie inny dokument, albowiem inny podatnik będzie widniał jako nabywca towaru na fakturze pierwotnej, a zupełnie inny w treści noty korygującej, co zaprzecza celowi jakiemu służy ta instytucja. W opinii Sądu trafne jest zatem stanowisko organu interpretacyjnego, że nota korygująca nie może zmierzać do wystawienia faktury na zupełnie innego nabywcę.

Co prawda wyrok ten został wydany na podstawie uprzednio obowiązujących przepisów, jednak tezy te nie tracą na swojej aktualności. Podkreślić należy, że niekiedy w komentarzach podatkowych można spotkać się ze stanowiskiem odmiennym, popartym przez dwa wyroki sądów (wyrok NSA z 24 lipca 2008 r., sygn. akt I FSK 818/07, oraz wyrok WSA w Poznaniu z 11 stycznia 2007 r., sygn. akt I SA/Po 1017/06 – oba wydane na podstawie przepisów z 2005 r., które jednak w późniejszych latach nie ulegały zmianom), iż notą korygującą można zmienić dane nabywcy towarów całkowicie na inny podmiot. Jest to jednak podejście, które z dużym prawdopodobieństwem może zostać zakwestionowane przez organy podatkowe. Również zdaniem autora nie zasługuje ono na aprobatę, gdyż podstawową cechą noty, o której mowa również w przepisie, jest fakt, że wystawia ją nabywca towaru. W razie zmiany i wprowadzenia nowego nabywcy towaru powstaje podstawowe pytanie, który nabywca (nieprawidłowy czy prawidłowy) powinien wystawić notę? W przypadku faktury korygującej wątpliwość ta znika. Co więcej, w przypadku wystawienia faktury korygującej zmieniającej całkowicie dane nabywcy nie jest potrzebne potwierdzenie jej odbioru, zatem w istocie, tak jak w przypadku noty, jest to czynność formalna.

Warto zaznaczyć, że w praktyce występuje jeszcze inne stanowisko organów podatkowych (szerzone przez konsultantów z Krajowej Informacji Podatkowej). Sprzedawca może próbować uzyskać od błędnego nabywcy towaru potwierdzenie, że nie akceptuje on otrzymanej faktury VAT, gdyż dokumentuje czynność, która nigdy nie miała miejsca (tj. nie było nabycia przez niego towarów ani usług od tego sprzedawcy). Wówczas nabywca powinien odesłać egzemplarz faktury, który otrzymał, aby sprzedawca mógł anulować wystawiony dokument. Jednocześnie sprzedawca wystawia nową fakturę VAT, już na prawidłowego nabywcę. Jest to jednak pogląd dość dyskusyjny, gdyż powszechnie uznaje się, iż anulować można faktury niewprowadzone do obrotu, zatem te, które zostały wystawione, ale nie opuściły rąk sprzedawcy (wyjątek stanowią dokumenty wysłane w jednej paczce razem z towarem za tzw. pobraniem, jeśli paczka nigdy nie została przyjęta/odebrana przez nabywcę). Stosowanie tego stanowiska w praktyce wymagałoby uzyskania potwierdzenia w drodze interpretacji indywidualnej. W przeciwnym razie istnieje ryzyko jego zakwestionowania przez organy podatkowe w razie ewentualnej kontroli.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 106j ust. 1, art. 106k ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 605

Kamila Pawłowska, doradca podatkowy