Brak numeru NIP nabywcy na fakturze a import usług

Ważne!
Dla rozpoznania importu usług bez znaczenia pozostaje fakt, że kontrahent nie wskazał numeru NIP nabywcy na fakturze oraz nabywca nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE. Polski podatnik będzie obowiązany do rozliczenia importu usług, o ile zostały spełnione wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Szczegóły poniżej.

Import usług w VAT - przesłanki

Aby polski podatnik był zobowiązany do rozpoznania zakupu usługi od zagranicznego kontrahenta jako importu usług, łącznie powinny wystąpić następujące przesłanki:

1. usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski,
2. usługobiorcą jest podatnik VAT posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju albo osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania jako podatnik VAT UE,
3. miejscem świadczenia nabywanej usługi jest terytorium Polski.

W ocenie autora w analizowanej sprawie wszystkie przesłanki zostały spełnione. Dodatkowo katalog nie wskazuje na konieczność wykazania numeru NIP nabywcy na fakturze czy rejestracji do VAT UE jako przesłanki koniecznej do rozpoznania importu usług. W konsekwencji polski podatnik nabywający licencję od kontrahenta z Czech będzie obowiązany do rozliczenia importu usług.

Polecamy: VAT 2022. Komentarz

Status sprzedawcy w imporcie usług

Określając statusu sprzedawcy na potrzeby rozpoznania importu usług należy odnieść się do art. 28a ustawy o VAT. Definicja przewidziana w art. 15 ustawy o VAT dotyczy bowiem wyłącznie polskich podatników.

Definicja podatnika

Dla celów ustalania miejsca świadczenia, ilekroć mowa o podatniku, rozumie się przez to:

1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności;
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie pkt 1), która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Podatnika, który prowadzi działalność oraz dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Zatem dla uznania zagranicznego kontrahenta za podatnika dla celów importu usług najbardziej istotny jest charakter wykonywanych przez niego czynności. Jeżeli usługodawca wykonuje czynności uznawane za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, to będzie on uznawany za podatnika na potrzeby rozpoznania importu usług przez polskiego nabywcę. Natomiast według ustawy o VAT za działalność gospodarczą uznawana jest m.in. działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, oraz czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto sprzedawca będzie podatnikiem w rozumieniu powyższych regulacji, nawet jeśli nie jest zarejestrowany formalnie jako podatnik VAT w swoim kraju członkowskim.

Jeśli więc w analizowanej sprawie czeski kontrahent:

• wykonuje czynności uznawane za działalność gospodarczą oraz jednocześnie
• nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski,

to wszystkie przesłanki dla rozpoznania importu usług w zakresie statusu sprzedawcy zostały spełnione.

Status nabywcy w imporcie usług

Od strony nabywcy istotne jest natomiast, aby ten podmiot był podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Analogicznie jak w przypadku sprzedawcy za działalność gospodarczą uznawana jest m.in. działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, oraz czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zakładam, że również ta przesłanka jest spełniona w analizowanej sprawie, tzn. nabywca licencji jest polskim podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Dodatkowo, na podstawie art. 97 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT polscy podatnicy nabywający usługi, do których stosuje się art. 28b, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług, są obowiązani do zarejestrowania się jako podatnik VAT UE. Jednak fakt niedopełnienia przesłanki formalnej polegającej na uchybieniu obowiązkowi rejestracji czy brak NIP nabywcy na fakturze nie mają wpływu na sposób opodatkowania transakcji jako importu usług. Treść art. 17 ust. 1 pkt 4 nie wskazuje tego jako warunku uznania transakcji za import usług.

Miejsce świadczenia usługi licencji

Dla usług udzielania licencji na rzecz podatnika nie przewidziano specjalnych zasad ustalania miejsca świadczenia. Dlatego zastosowanie znajdą zasady ogólne wskazane w art. 28b ustawy o VAT. W myśl tych regulacji, miejscem świadczenia w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu).

Zatem w naszej sprawie miejscem świadczenia usługi licencji będzie miejsce, w którym nabywca posiada siedzibę działalności gospodarczej, czyli terytorium Polski. Tak więc ostatnia przesłanka obligująca nabywcę do rozliczenia importu usług jest również spełniona.

Podsumowanie

W analizowanej sprawie wszystkie przesłanki materialne niezbędne do rozpoznania importu usług zostały spełnione. Dodatkowo fakt braku rejestracji sprzedawcy jako podatnika VAT w jego kraju członkowskim, brak NIP nabywcy na fakturze oraz brak rejestracji podatnika jako podatnika VAT UE nie ma znaczenia dla rozliczeń podatkowych. Treść art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie wskazuje tych okoliczności jako warunku uznania transakcji za import usług.

Podstawa prawna: art. 15 ust. 1 i 2, art. 28a, art. 28b, art. 97 ust. 3 pkt 1 i ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105

Adrian Błaszkiewicz, ekspert w zakresie VAT