Ulga na złe długi w podatku VAT – termin na skorzystanie z ulgi

Ulga na złe długi – warunki. Wyrok TSUE z 2020 roku

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19 wskazał na warunki, od których nie można uzależniać prawa podatnika do skorzystania z ulgi na złe długi tj.:

Autopromocja

1. aby w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie tej ulgi, dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, oraz
2. wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W polskiej ustawie o VAT warunki, które należało spełnić, aby skorzystać z ulgi na złe długi nie ograniczały się tylko do tych zakwestionowanych przez TSUE. 

Obecnie, aby wierzyciel mógł pomniejszyć kwotę VAT należnego korzystając z ulgi, oprócz braku zapłaty za fakturę i upływu 90 dni od terminu zapłaty, muszą być spełnione także inne warunki:

1. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której rozlicza się ulgę na złe długi wierzyciel musi być podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny,
2. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Co z terminem na skorzystanie z ulgi?

Po opublikowaniu ww. wyroku, podatnicy zaczęli się zastanawiać, czy ten okres 2 letni (obecnie 3 letni) nie powinien również zostać zakwestionowany, jako niezgodny z wymogami prawa unijnego. 

Linia orzecznicza w zakresie limitu czasowego nie jest jeszcze ukształtowana. 

Jedna z nich, jak się obecnie wydaje przeważająca, wskazuje, że termin ten jest rozsądny i rzetelny podatnik ma wystarczająco dużo czasu, aby skorzystać z ulgi na złe długi. 
Druga akcentuje, że ograniczenie czasowe w skorzystaniu z ulgi na złe długi nie zmierza do zwiększenia skuteczności przeciwdziałania oszustwom podatkowym ani też nie usprawnia poboru podatku, dlatego to ograniczenie powinno być uznane za naruszające prawo unijne.  

W kwestii zgodności z prawem unijnym terminu na skorzystanie z ulgi na złe długi można wskazać, że wykształciło się już stanowisko wskazujące, że ten termin nie biegnie w okresie, w którym ze względu na polskie przepisy niezgodne z prawem unijnym podatnik nie mógł skorzystać z tej ulgi.

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

Wyrok NSA z 23 stycznia 2023 r.

Jednym z ostatnio wydanych wyroków wskazujących na zawieszenie terminu na skorzystanie z ulgi na złe długi w okresie niezgodności polskich przepisów z unijnymi jest orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 1760/22.

Wyrok ten został wydany w stanie faktycznym, w którym spółka w 2018 r. wystawiła faktury VAT na rzecz swojego kontrahenta. Spółka nie skorzystała z ulgi na złe długi w okresie 2 lat z powodu statusu dłużnika znajdującego się w trakcie procesu restrukturyzacji. W październiku 2020 r. TSUE w wyroku z 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19 uznał powyższą przesłankę za sprzeczną z unijną dyrektywą VAT.  Z tego względu, spółka w styczniu 2021 r. wystąpiła do naczelnika urzędu skarbowego o stwierdzenie nadpłaty w podatku VAT za okres od lipca do października 2018 r. i złożyła odpowiednie korekty deklaracji VAT. Organ nie zgodził się ze spółką i uznał, że nie może dokonać korekty faktur w ramach ulgi na złe długi ze względu na niedochowanie ustawowo przewidzianego terminu, tj. dwóch lat od końca roku, w którym wystawiono faktury. Spółka zaskarżyła tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. WSA w Warszawie przyznał rację spółce, stwierdzając, że jeżeli w ustawowym terminie na skorzystanie z ulgi na złe długi dłużnik był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, to nie sposób wymagać od spółki, aby wbrew wyraźnemu przepisowi ustawy składała korektę deklaracji. W czasie, gdy spółka powinna była skorzystać z ulgi na złe długi, obowiązywał sprzeczny z dyrektywą VAT warunek dotyczący statusu dłużnika. Od wyroku WSA skargę kasacyjną złożył organ podatkowy.  

Katarzyna Niedabylska, doradca podatkowy, radca prawny - Rödl & Partner