REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wady czynności cywilnoprawnej (np. umowy) a prawo do odliczenia VAT

Wady czynności cywilnoprawnej (np. umowy) a prawo do odliczenia VAT
Wady czynności cywilnoprawnej (np. umowy) a prawo do odliczenia VAT
Shutterstock

REKLAMA

Czy wady czynności cywilnoprawnej na podstawie której dokonano opodatkowania dostawy lub wykonano usługę powodują, że kontrahent traci prawo do odliczenia podatku naliczonego? Wyjaśnia prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Temat niniejszego artykułu tylko pozornie jest skomplikowany. W rzeczywistości problem jest oczywisty, a także należy do zagadnień podstawowych. Przyjmijmy na wstępie trzy założenia: dostarczono towar lub wykonano usługę, podmiot wykonujący czynność, której przedmiotem jest towar (usługa), opodatkował ją podatkiem od towarów i usług, wystawił fakturę i rozliczył podatek z tego tytułu, a kontrahent nabył towar i usługę w celu wykonania czynności dających prawo do odliczenia

Autopromocja

Wady umowy

W związku z tym, że wykonanie tych czynności następowało na podstawie stosunku cywilnoprawnego, zawarta między tymi stronami umowa może mieć wady cywilnoprawne, w tym np. może być sprzeczna z przepisami powszechnie obowiązującymi (ius cogens), zasadami współżycia społecznego albo może mieć charakter pozorny. 

Wadliwość ta może skutkować częściową a nawet całkowitą nieważnością tej umowy

Czy tenże fakt prawny może mieć znaczenie na gruncie podatku od towarów i usług? 

Skutki w VAT

Odpowiedź jest oczywista. Z zasady nie: czynność ta podlega opodatkowaniu w momencie wykonania, jej wykonawca jest podatnikiem, a nabywca (usługobiorca) będący podatnikiem ma prawo do odliczenia. Jeżeli jednak wadliwość cywilnoprawna umowy łącząca te podmioty spowoduje, że strony uznają (lub stwierdzi sąd), że towar będzie zwrócony albo jego cena ulega zmianie, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę korygującą, a nabywca (usługobiorca) obowiązany jest skorygować odliczenie podatku naliczonego w okresie, w którym otrzymał tę fakturę.

Do dnia 30 kwietnia 2004 r. problem ten mógł być sporny, bowiem można było również postawić tezę, że w przypadku bezwzględnej nieważności umowy orzeczonej ze skutkiem retrospektywnym nie było również „czynności” w rozumieniu podatku od towarów i usług i nabywca (usługobiorca) nie miał również prawa do odliczenia, czyli korekta podatku należnego i naliczonego powinna być również ze skutkiem wstecznym.

Od momentu wejścia w życie nowej zharmonizowanej wersji ustawy o podatku od towarów i usług, odpowiedź jest jednoznaczna: wadliwość umowy będącej podstawą wykonania czynności nie może ograniczać lub odbierać prawa do odliczenia, które jest podstawowym prawem podmiotowym podatników a nie przywilejem (ulgą). Państwo członkowskie oraz podatnicy nie mogą odbierać ani modyfikować tego prawa przy pomocy przepisów prawa cywilnego, które przecież nie podlega harmonizacji. Przyznanie w tym przypadku prymatu prawa krajowego zaprzestałoby istocie harmonizacji prawa podatkowego i nadrzędności charakteru prawa unijnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W związku z tym treść art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c) ustawy o VAT jest w sposób oczywisty sprzeczna z prawem UE i przepis ten powinien być uchylony ze skutkiem retrospektywnym tej nowelizacji.

Zacytujmy treść tego przepisu: 
3a. Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:
(…)
4) wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
(…)
c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności;

 

Art. 58 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Art. 83 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.
§ 2. Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze.

Czynność podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem ma cechy materialne i prawne. Cechy materialne to fakt istnienia towarów lub wykonania usługi oraz wykonanie tych czynności przez podmiot mający cechy podatnika i występujący w tym przypadku jako podatnik. Musi istnieć również causa prawna tej czynności, a jej treść się różni w zależności od tego jakie obowiązują normy prawa cywilnego regulujące tę causę. Harmonizacja prawa podatkowego dotyczy tylko części materialnej, ale causa nie może ani rozszerzać ani zawężać praw i obowiązków podatników, które regulowane są prawem UE.

Autopromocja

Instrukcje VAT. 15 praktycznych procedur dla podatników

Publikacja przedstawia wytyczne dotyczące rozliczania VAT i akcyzy od sprowadzanych samochodów. Omawia także kwestie związane z płatnościami faktur na rachunek bankowy, stosowaniem split payment oraz wyborem kwartalnego rozliczenia na rok 2024.
Sprawdź

Pogląd powyższy potwierdza jeden z ważnych wyrobów TSUE z dnia 25 maja 2023 r. (C-114/21): ciekawe, czy się „przyjmie” w naszej praktyce skarbowej oraz w judykaturze? 

prof. dr hab. Witold Modzelewski

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wyższy podatek dochodowy, by sfinansować transformację klimatyczną

    65 proc. polskich respondentów mogłoby płacić większy podatek dochodowy, by pomóc gospodarstwom domowym o niższych dochodach poradzić sobie z kosztami zielonej transformacji; 51 proc. zgodziłoby się zapłacić dodatkowe 1-2 proc. swojego dochodu - wynika z ankiety Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

    Księgowa odchodzi a firma zostaje z problemem. Co zrobić, by zatrzymać księgową?

    Wiele firm zna tę sytuację – ważny specjalista taki jak księgowa zaczyna zdradzać oznaki zmęczenia i niezadowolenia z pracy. Brak czasu, za dużo obowiązków, nadmiar dokumentów – to prosta droga do wypalenia zawodowego i rezygnacji ze stanowiska. Jednak czy przedsiębiorcy są gotowi na konsekwencje, jakie niesie za sobą odejście tak ważnego pracownika? Co zrobić, by zatrzymać księgowego w firmie?

    Tabela kursów średnich NBP nr 230/A/NBP/2023 z 28 listopada 2023 r. Kurs euro 4,3542 zł

    Tabela kursów średnich waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona 28 listopada 2023 r. NBP nr 230/A/NBP/2023. Średni kurs euro 4,3542 zł.

    ZUS: Brak korekty ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA do końca 2023 r. bez kar dla przedsiębiorcy

    ZUS informuje, że korekta dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA za okres od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r. jest możliwa tylko do końca 2023 roku. Przy czym jeżeli ktoś nie zdąży z korektą w tym terminie, ZUS nie będzie stosował sankcji. Warto też wiedzieć, że błędy w dokumentach rozliczeniowych z ZUS za okres od stycznia 2022 r. - można korygować w ciągu kolejnych 5 lat od terminu płatności składek za dany miesiąc kalendarzowy. 

    Przedłużenie 0 proc. VAT na żywność w 2024 r. "Marszałek Hołownia nie poddaje projektu pod obrady Sejmu"

    Zamrażarka w gabinecie marszałka Sejmu jest aktywna - mówi szef klubu PiS Mariusz Błaszczak, zarzucając Szymonowi Hołowni, że nie poddaje pod obrady trzech projektów ustaw, dot. przedłużenia 0 proc. VAT na żywność, przedłużenia wakacji kredytowych i zamrożenia cen energii. Zaapelował też do Hołowni, by zachowywał więcej powagi kierując obradami Izby.

    Aktywna siła robocza w UE może zmniejszyć się o 50 mln osób w ciągu najbliższych 30 lat

    "W związku ze zmianami demograficznymi, aktywna siła robocza w UE może zmniejszyć się o 50 mln osób w ciągu najbliższych 30 lat. Pandemia covid-19 zaostrzyła niedobory umiejętności, z którymi boryka się już wiele sektorów." Jakie wyzwania czekają rynek pracy w UE? Rozmawiali o tym przedsiębiorcy podczas Europejskiego Parlamentu Przedsiębiorstw.

    PIT za 2023 rok: chcesz zapłacić niższy podatek, skorzystaj z ulg i odliczeń, jest na to jeszcze miesiąc. Ale czy potrafisz

    Znajomość prawa podatkowego nigdy nie była mocną stroną Polaków, także i dlatego, że ulg i odliczeń było dużo a same przepisy mało zrozumiałe. Dlatego składanie rocznych PIT-ów zawsze wywoływało tak wielkie poruszenie. Teraz większości Polaków spełnienie rocznego obowiązku podatkowego ułatwia sam fiskus, wypełniając PIT-y roczne i oddając je do cyfrowej akceptacji. Jednak tak przygotowane deklaracje podatkowe najczęściej nie uwzględniają wszystkich możliwych odliczeń i ulg podatkowych.

    Dostosowanie zasad wystawiania faktur uproszczonych do obowiązkowego KSEF – projekt rozporządzenia

    Ministerstwo Finansów opublikowało 27 listopada 2023 r. projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur. Zaproponowane zmiany mają dostosować  wystawiania faktur uproszczonych do obowiązkowego KSeF. Zmiany mają wejść w życie 1 lipca 2024 r., z wyjątkiem tych dotyczących faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną VAT, które będą obowiązywały od 2025 r.

    Nowe zasady korzystania z KSeF od 1 lipca 2024 roku. Jest już projekt rozporządzenia. Co się zmieni?

    Ministerstwo Finansów opublikowało 27 listopada 2023 r. projekt rozporządzenia w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. To nowe rozporządzenie ma od 1 lipca 2024 r. zastąpić rozporządzenie z 2021 r. o tej samej nazwie. W większości nowe rozporządzenie powieli dotychczasowe rozwiązania, ale wprowadza również nowe regulacje. ZAW-FA będzie można składać elektronicznie. Umożliwione zostanie samofakturowanie przez podmioty zagraniczne bez polskiego NIP. Wprowadzone zostanie większe zabezpieczenie dla wygenerowanych tokenów. Określono również zasady nadawania uprawnień i dostępu do faktur VAT RR przez rolników ryczałtowych oraz oznaczania faktur kodem QR.

    85,3 mld zł do budżetu państwa – rekordowe wpływy z CIT. Pięć firm wpłaca najwięcej

    W 2022 roku wpływy z CIT, czyli podatku dochodowego od osób prawnych, wyniosły 85,3 mld zł. W 2021 roku było to 66,7 mld zł, mieliśmy więc rekordowy wzrost, wynoszący 28 proc. Łączna wartość CIT-u zapłaconego przez pięciu największych płatników wyniosła 9,8 mld zł, co stanowi aż 11,5 proc. całkowitego przychodu z tego podatku.

    REKLAMA