Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

„Odwrotne obciążenie” zwiększyło wyłudzenia zwrotów VAT

„Odwrotne obciążenie” zwiększyło wyłudzenia zwrotów VAT
„Odwrotne obciążenie” zwiększyło wyłudzenia zwrotów VAT
Przed komisją śledczą do spraw wyłudzeń VAT-u i akcyzy zgodnym chórem lobbyści (nieukrywający swojej roli), jak i kryptolobbyści, którzy swego czasu byli wysokimi i trochę niższymi funkcjonariuszami publicznymi, bronią tzw. odwrotnego obciążenia w podatku od towarów i usług. Wciskają posłom kit, że ten przywilej „uszczelnia VAT”, mimo że bezspornie przyczynił się do spadku dochodów budżetowych, co potwierdzają wszystkie dane (krajowe i międzynarodowe).

W związku z tym, że również obecna władza jest wprowadzana w błąd i przez trzy lata rozszerzyła ten przywilej na kolejnych interesariuszy, pragnę wyjaśnić istotę tego „wynalazku” i jego skutki dla budżetu państwa. Wie to każda księgowa w biurze rachunkowym oraz student, który musiał zdać egzamin z prawa podatkowego, więc proszę mi wybaczyć, że piszę o rzeczach oczywistych.

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Najlepiej to robić na przykładzie. Jeśli podatnik jest opodatkowany na zasadach ogólnych i sprzedał w danym miesiącu towary za 100 zł +23 zł  VAT- u, a jego podatek naliczony wyniósł 15 zł, to:

  • budżet otrzymał 8 zł (23 zł – 15 zł),
  • niczego nie wypłacono z budżetu, bo tu nie miejsca dla zwrotu,
  • nabywca tych towarów mógł maksymalnie odliczyć od swego podatku należnego 23 zł.

Jeśli towar ten zostanie objęty przywilejem tzw. odwrotnego obciążenia, to:

  • podatnik nie płaci nic do budżetu (strata 8 zł),
  • otrzyma zwrot  w wysokości 15 zł, czyli budżet już bezpowrotnie stracił 23 zł,
  • nabywca, jeśli odprzedaje ten sam towar, również nic nie płaci, bo u niego podatek należny z tytułu nabycia równa się podatkowi naliczonemu,
  • jeśli ten towar zostanie wywieziony za granicę lub zużyty do produkcji towarów wywiezionych za granicę, to również nie wystąpi tu żadna wpłata podatku do budżetu państwa.

Czy budżet straci na tej operacji? Oczywiście: proste rachunki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Aby poprawić wizerunek tego przywileju i uzasadnić kit, że jest to „uszczelnienie VAT”, daje się przykład, że „ostatecznie” VAT w obrocie towarami, na które przyznano ten przywilej, będzie „jednak zapłacony”, bo zapłaci go sprzedawca detaliczny tych towarów. Gdyby ów przywilej dotyczył pieczywa, masła i kiełbasy, to zgoda: sklep w przysłowiowej Kosowskiej Wólce może coś zapłaciłby do budżetu. Ale na jakie towary i usługi wprowadza się to rozwiązanie? Wymienię największe rynki: złom, odpady, surowce wtórne, stal, metale kolorowe. Czy istnieje rynek detaliczny (sprzedaż konsumentom) złomu lub metali kolorowych? Ktoś tu wstawia kit.

Ostatnią deską ratunku dla obrońców tego przywileju jest twierdzenie, że nabywcy tych towarów, jak zużyją je do produkcji wyrobów na stawkach dodatnich (5%, 8%, 23%), zapłacą więcej niż ci, którzy kupowaliby te towary z VAT-em. Ale gdy złom jest zużywany do produkcji towarów objętych tym przywilejem (złom sprzedaje się do huty, która produkuje pręty stalowe), to w całym ciągu transakcji nikt niczego nie płaci, a jeszcze trzeba zwrócić podatek naliczony z tytułem nabycia innych towarów i usług (np. węgla czy energii elektrycznej), którego w innym przypadku nigdy by nie zwracano. Gdy tylko istotna część towarów wytwarzanych z towarów, które były objęte odwrotnym obciążeniem, jest wywożona za granicę, to starty budżetu są bezwzględni i bezpowrotne, bo nikt nic nie płaci, a jeszcze trzeba zwracać podatek naliczony.

Być może dla każdego księgowego są to banały, ale być może naiwni (?) obrońcy „odwrotnego obciążenia” tego nie wiedzą.

Gdy podatnik dokonuje odliczenia podatku naliczonego (jest to czynność ewidencyjno-deklaracyjna), następuje zmniejszenie podatku należnego (w naszym przykładzie 23 zł) o kwotę podatku naliczonego (15 zł), co powoduje, że budżet bezwzględnie zyskuje 8 zł, nawet gdy ów podatek naliczony (15 zł) nie został wpłacony (co się zdarza).

Gdy stosując „odwrotne obciążenie” podatnik musi otrzymać zwrot owych 15 zł, to strata budżetu wynosi 23 zł (8 zł nie wpłacono i wypłacono jeszcze 15 zł).

Przyjmując optymistyczne założenie, że faktyczne wpłaty zobowiązań podatkowych w tym podatku wynoszą około 90% kwoty podatku należnego, to w przypadku zwrotów zawsze budżet „ma w plecy”, bo zwraca o jedną dziesiątą więcej. Inaczej mówiąc: zwrot podatku naliczonego z budżetu państwa ma charakter kasowy i z zasady jest wyższy od faktycznej  wpłaty podatku należnego, który tworzy podatek naliczony (który jest zawsze memoriałowy). Oznacza to, że odliczenie (zawsze memoriałowe) tylko zmniejsza wpłaty (wpływy), a zwrot (wydatek) zawsze jest dokonywany z faktycznych wpłat (wpływów): zwraca się tylko z tego, co się ma, czyli z pieniędzy od uczciwych podatników.

Lecz to nie koniec: „odwrotne obciążenie” jest zaproszeniem do wyłudzania całkowicie nienależnych zwrotów, bo nie wymaga tworzenia fikcyjnego wywozu towarów poza granice Polski: wystarczy skupić i sprzedaż (wielokrotnie) tę samą partię stali (złomu, elektroniki, itp.) aby uzyskać legalnie prawo do zwrotu: trzeba tylko zmistyfikować podatek naliczony, ale to nie jest takie trudne. Na każdym rogu ulicy stoją potencjalni „prezesi spółek”, które wystawią za kilkaset złotych faktury na milionowe kwoty. W ten sposób wyłudzanie zwrotów VAT-u „trafiło pod strzechy” i może to robić każdy. Ten biznes nazywa się „transakcjami stalowymi”, gdyż to stal była największym przebojem stosowanym w wyłudzeniu VAT-u.

Skąd się biorą te pieniądze na lobbing w obronie „odwrotnego obciążenia”?  Odpowiedź jest prosta: z nienależnie uzyskanych zwrotów. Komisja powinna zapytać resort finansów, ile zwrócono podatku firmom, które objęte były odwrotnym obciążeniem oraz jaka była wartość obrotów towarami (usługami) objętych tym przywilejem w latach 2011-2015. To łatwo sprawdzić: w deklaracji VAT-7 jest pole 31. Zresztą nie jest żadną tajemnicą, że po objęciu danej grupy towarów tym przywilejem gwałtownie rośnie ich sprzedaż. Dlaczego? Bo daje to możliwości wyłudzenia zwrotów VAT-u.

Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Utrata prawa do estońskiego CIT wskutek powierniczego nabycia udziałów

    Estoński CIT stanowi interesującą przestrzeń do funkcjonowania dla podatnika i stosunkowo nadal nie do końca zagospodarowaną pod kątem prawnopodatkowym. W związku z tym pojawiają się nadal wśród podatników różnego rodzaju wątpliwości i pytania w zakresie możliwości dokonywania różnorodnych działań na gruncie tej specjalnej formy opodatkowania.

    Ceny jaj 2023 - detaliczne, hurtowe. Ile trzeba zapłacić za jaja w marcu w polskich sklepach?

    W Polsce ceny jaj skoczyły przez rok prawie o 30 proc. Ile kosztują jaja w Polsce? W hurtowniach, w sklepach i na targowiskach (bazarkach). Ceny detaliczne jaj w Unii Europejskiej w styczniu 2023 r. były (średnio) o 30 procent większe w porównaniu do stycznia 2022 r. Najbardziej podrożały w Czechach (+85%) a najmniej w państwach europejskich nie należących do UE (Szwajcaria, Norwegia) - ok. +10% r/r.

    Pułapki podatkowe w fundacji rodzinnej - na co trzeba uważać?

    Hasło „fundacja rodzinna” krąży po polskim Internecie od lat, a zainteresowanie tą instytucją nasiliło się wraz z uchwaleniem ustawy o fundacjach rodzinnych. Mogłoby się wydawać, że samo utworzenie fundacji jest lekiem na całe zło i rozwiąże wszystkie problemy polskiego podatnika, który ledwo podniósł się po Polskim Ładzie. Czy tak jest w rzeczywistości?

    Faktura dla osoby fizycznej w JPK. Co zrobić gdy sprzedaży nie zarejestrowano na kasie fiskalnej?

    Jak ująć w pliku JPK fakturę dla osoby fizycznej bez dopiętego paragonu z kasy fiskalnej. Dla osoby fizycznej została wystawiona faktura bez NIP, ale sprzedaży nie zaewidencjonowano na kasie fiskalnej (błąd pracownika). Czy taką fakturę ujmuję bez oznaczenia FP? Czy muszę ten błąd jakoś naprawić?

    Zmiana czasu na letni 2023 - kiedy. Która noc będzie krótsza?

    W nocy z soboty 25 marca na niedzielę 26 marca 2023 r. następuje zmiana czasu z zimowego na letni. Wskazówki zegarów trzeba przesunąć z godz. 2.00 na 3.00. a więc spać będziemy tej nocy godzinę krócej. 

    Zerowy VAT na żywność (stawka 0%) do końca 2023 roku. Minister Finansów: prawdopodobne

    Pozostawienie "zerowej" stawki VAT do końca tego roku jest prawdopodobne, a decyzja w tej sprawie powinna zapaść w kwietniu - poinformowała w środę minister finansów Magdalena Rzeczkowska.

    Darowizny na cele kultu religijnego – ulga w podatku PIT

    Przekazałeś darowiznę na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą? A może na kościół lub związek religijny? Dobro wraca! Skorzystaj z ulgi i zapłacić niższy podatek.

    Ulga termomodernizacyjna. Jak odliczyć 53 tys. zł lub więcej

    Ulga termomodernizacyjna pozwala na znaczne odliczenie w zeznaniu rocznym PIT, które można opcjonalnie podzielić na kilka lat. Małżonkowie mogą odliczyć dwukrotność kwoty 53 tys. zł. Jak skorzystać z ulgi?

    Opodatkowanie nieruchomości w Polsce 2023 – raport Instytutu Finansów. Czy jest szansa na wprowadzenie podatku katastralnego?

    Instytut Finansów przy Ministerstwie Finansów opublikował 21 marca 2023 r. raport: „Opodatkowanie nieruchomości w Polsce na tle systemów europejskich. Wybrane problemy i propozycje zmian”. Zdaniem Instytutu obecny system opodatkowania nieruchomości w Polsce wymaga zmian. Jednocześnie w raporcie stwierdzono, że „(…) jeszcze przez długi czas realizacja opodatkowania wartości wszystkich nieruchomości (czyli podatek katastralny – przypisek PH) nie będzie możliwa. Przeprowadzenie takiej reformy podatków od nieruchomości w Polsce należy obiektywnie uznać za zadanie niezmiernie złożone i trudne do zrealizowania.”

    ZUS: utrudniona komunikacja elektroniczna od 23 do 27 marca 2023 r. Co może nie działać?

    ZUS informuje, że w związku z koniecznością przeprowadzenia prac serwisowych od 23 do 27 marca 2023 r. mogą występować ograniczenia w komunikacji elektronicznej z ZUS. Na czym będą polegać te ograniczenia?

    5 rzeczy, na które musisz zwrócić uwagę przy składaniu deklaracji podatkowej w Polsce (5 речей, на які потрібно звернути увагу при подачі податкової декларації в Польщі) JĘZYK UKRAIŃSKI

    W związku z trwającym gorącym okresem podatkowym i obowiązkowym składaniem deklaracji PIT nawarstwiają się pytania odnośnie rozliczania podatkowego pracowników z Ukrainy. Co musisz wiedzieć, jeśli jesteś obywatelem Ukrainy, w ciągu ostatniego roku zamieszkałeś w Polsce i to właśnie tutaj podjąłeś pracę zarobkową? 

    Оскільки вже розпочався період податкового декларування податків від доходів фізичних осіб PIT, виникають численні запитання щодо податкового обліку працівників з України. Що потрібно знати, якщо Ви є громадянином України, який проживав у Польщі протягом останнього року і виконував тут оплачувану роботу? 

    e-ZLA 2023 - zmiany w przekazywaniu zaświadczeń (zwolnień) lekarskich od 24 marca

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) poinformował w komunikacie z 21 marca 2023 r., że po 24 marca 2023 r. elektroniczne zaświadczenia lekarskie (e-ZLA) będą przekazywane na profile płatników składek automatycznie utworzone przez ZUS, nawet jeśli płatnik nie dokończył procesu rejestracji na PUE ZUS.

    Trzynasta emerytura 2023. Kiedy wypłata? Ile do ręki (netto)?

    Trzynaste emerytury roznoszone przez listonoszy odbiorcy otrzymają między 31 marca a 25 kwietnia - poinformowała 21 marca 2023 r. Poczta Polska. Dodała, że świadczenia trafią za jej pośrednictwem do 2 mln Polaków.

    Badanie sprawozdania finansowego w 2023 roku za 2022 rok – co warto wiedzieć

    Czas kończyć pracę nad sprawozdaniami finansowymi! Sprawozdania finansowe za 2022 rok należy przygotować do 31 marca 2023 roku. Absolutnie nie należy się sugerować zeszłym rokiem, kiedy to z powodu pandemii COVID-19 terminy były wydłużone. A co trzeba wiedzieć o badaniu sprawozdań finansowych?

    Gotówka prawem, nie przywilejem. Czy zrezygnować ze złotówki i przyjąć euro? Forum Suwerenności Monetarnej

    Zwolennicy obrotu gotówkowego oraz zachowania złotówki jako waluty narodowej spotkają się na specjalnej konferencji 28 marca 2023 r. w Hotelu Marriott w Warszawie. Poruszony ma być również temat bezpieczeństwa systemu finansowego na przykładzie Ukrainy. Wydarzenie organizowane jest przez Polskie Towarzystwo Gospodarcze we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim. W konferencji wezmą udział przedstawiciele instytucji centralnych, przedsiębiorców oraz środowiska akademickiego.

    Kalendarz przedsiębiorcy (podatnika) 2023 – ważne terminy upływające z końcem marca

    Zbliża się koniec I kwartału 2023 r. Dla przedsiębiorców jest to czas wzmożonych prac w zakresie dopełnienia wszystkich obowiązków prawno - podatkowych. Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce wiąże się z długą listą terminowych obowiązków. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich, o których warto pamiętać.  

    Oświetlenie w pracy. Jakie powinno być? Współczynnik CRI, kolor i temperatura światła

    Komfort pracy wzrokowej zależy od wielu czynników. Złe oświetlenie (w tym światło sztuczne) niekorzystnie wpływa na naszą efektywność, a także na nasz wzrok. Jak zadbać o komfort pracy przy sztucznym świetle?

    Jak uniknąć podatku od darowizny pieniężnej? Konieczne jest udokumentowanie wpłaty
    Warunkiem zwolnienia z podatku darowizny gotówkowej między osobami najbliższymi jest udokumentowanie wpłaty tych środków pieniężnych na rachunek płatniczy w sposób zapewniający identyfikację stron umowy - wynika z poniedziałkowej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego.
    Ulga rehabilitacyjna. Jak odliczyć koszty na samochód?

    Ulga rehabilitacyjna pozwala odliczyć w określonym limicie koszty dotyczące używania samochodu. Jednocześnie konstrukcja przepisów sprawia, że można odliczyć bez limitu koszty przystosowania samochodu do określonych potrzeb ale takim przywilejem nie jest już objęty zakup specjalnie przystosowanego samochodu.

    ZUS: Nowy certyfikat w programie Płatnik od 27 marca 2023 r. Sprawdź link do do nowego certyfikatu

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że od 27 marca 2023 r. w komunikacji z ZUS należy korzystać z nowego certyfikatu ZUS w programie Płatnik.

    Większe dopłaty do sadzeniaków. Polskie firmy przetwórcze gwarantują skup ziemniaków. Najwyższa cena w historii

    Uprawa ziemniaków jest aktualnie istotną alternatywą dla uprawy zbóż - mówił rolnikom 20 marca 2023 r. w Łomży (Podlaskie) wiceminister rolnictwa Lech Kołakowski. Minister zachęcał rolników do uprawy ziemniaków, informując, że mają być zwiększone dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego (tzw. sadzeniaków kwalifikowanych), a ziemniaki będą skupione przez polskie firmy przetwórcze. PEPEES w Łomży może skupić ponad 200 tys. ton ziemniaków skrobiowych po najwyższej cenie w historii, a cała grupa może skupić znacznie więcej, surowca jest za mało - powiedział dziennikarzom prezes tej firmy Wojciech Faszczewski.

    Obowiązkowy KSeF od lipca 2024 r. Jak przygotować się do obligatoryjnej digitalizacji faktur?

    KSeF to elektroniczny system wymiany faktur, który w Polsce będzie obowiązkowy od 1 lipca 2024 roku. Integracja z nim jest konieczna dla wszystkich firm i wymaga odpowiedniego przygotowania, zwłaszcza w kwestii digitalizacji danych i dokumentów biznesowych. 

    Międzynarodowa reforma podatkowa OECD - 2 filary. W Polsce możliwy podatek wyrównawczy (top-up tax)

    W dniu 18 stycznia 2023 r. OECD opublikowała wstępne wnioski z najnowszej analizy oceny skutków ekonomicznych reformy międzynarodowego systemu podatkowego opartej na dwóch filarach. Z analizy OECD wynika, iż wpływy do budżetów, jakie ma ona przynieść będą znacznie wyższe, niż do tej pory zakładano.

    Transakcje zagraniczne a faktury ustrukturyzowane w KSeF. Kiedy trzeba wystawiać?

    Korzystanie z faktur ustrukturyzowanych oraz Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) jest obecnie dobrowolne. Niemniej wielkimi krokami zbliża się obowiązek korzystania z tych instytucji. W tym kontekście warto się zastanowić, czy obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych w Krajowym Systemie e-Faktur będzie dotyczył sytuacji, gdy polski podmiot posługuje się zagraniczną rejestracją do celów VAT i wykonuje transakcję w obcym państwie, która jest tamtejszą transakcją krajową.

    Webinarium „Rozliczenia PIT za 2022 r.” + certyfikat gwarantowany (29 marca 2023 r.)

    Zapraszamy na praktyczne webinarium „Rozliczenia PIT za 2022 r.” z gwarantowanym imiennym certyfikatem, które odbędzie się 29 marca 2023 roku o godz. 12:00. Polecamy!