REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Oskarżenie o udział w karuzeli VAT - prawo do wglądu w akta sprawy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Oskarżenie o udział w karuzeli VAT – prawo do wglądu w akta sprawy /fot. Shutterstock
Oskarżenie o udział w karuzeli VAT – prawo do wglądu w akta sprawy /fot. Shutterstock
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Organ podatkowy oskarżył przedsiębiorcę o udział w karuzeli VAT oraz utajnił przed nim część zgromadzonych w toku kontroli podatkowej dokumentów. Odmowa dostępu do akt sprawy, jak orzekł NSA, musi być jednak wnikliwie, konkretnie i wyczerpująco uzasadniona tak, aby nie naruszać naczelnej zasady budowania zaufania do organów podatkowych.

Zgodnie z art. 178 § 1 Ordynacji podatkowej (dalej: O.p.): „Strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, odpisów oraz sporządzania kopii przy wykorzystaniu własnych przenośnych urządzeń. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania” (Dz.U. 2019 poz. 2324). Przepis ten nie ma zastosowania do dokumentów zawierających informacje niejawne oraz wyłączonych przez organ z akt sprawy ze względu na interes publiczny (art. 179 § 1).

REKLAMA

Autopromocja

Odmowa ujawnienia części zebranej w trakcie kontroli dokumentacji

REKLAMA

Naczelnik jednego z urzędów skarbowych wszczął wobec przedsiębiorcy, spółki z o.o., kontrolę podatkową w zakresie rzetelności dokonanych przez niego rozliczeń w podatku VAT. Postanowieniem z marca 2018 r. wyłączył z akt kontroli część dokumentacji, z uwagi na dobro osób trzecich, których dotyczyła, a niebędących związanymi ze spółką, jak i z uwagi na dobro samej kontroli. Spółka, zapoznając się z materiałem dowodowym, wniosła o udostępnienie jej również dokumentów wyłączonych. Ze względu na interes publiczny NUS odmówił.

Organ powołał się na art. 31 ust. 3 Konstytucji RP stanowiący o możliwości ograniczenia należnych człowiekowi praw, ze względu na konieczność ochrony wolności i praw innych osób. NUS chronił tajemnicę danych, które nie były wspólne stronom. Wskazał również na przepisy art. 178 i 179 O.p., które zezwoliły mu na odmowę udzielenia przedsiębiorcy prawa wglądu w akta, mając za priorytet ochronę interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności egzekucji należnych mu zobowiązań podatkowych.

Zatuszowane dane

Spółka zaskarżyła działania organu, wnosząc zażalenie do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, który utrzymał w mocy postanowienie NUS, a następnie do sądu, podnosząc, że organ pierwszej instancji nie uzasadnił rzetelnie, które informacje wyłączył z uwagi na ich niejawność, a które przez wzgląd na interes publiczny. Co więcej, organ w wybranych dokumentach zatuszował większość informacji. Skarżąca zaznaczyła, że część wyłączonych z jawności dokumentów dotyczyła spółki zagranicznej, spółki polskiej oraz jej samej, a wszystkie trzy firmy mają tego samego właściciela. Do tego dane dotyczące obrotu między nimi nie są niejawne ani nie wymagają ochrony.

„Skarżąca powątpiewała, aby dane zatuszowane na piśmie stanowiącym odpowiedź czeskiej administracji skarbowej zawierały informacje niejawne i wymagały interesu prawnego. (…) Skarżąca wskazała (…), że oba organy uniemożliwiły jej ocenę zasadności zastosowanego wyłączenia, w istocie pozbawiając ją prawa do poznania prawdziwych powodów wyłączenia – czy rzeczywiście chodzi o interes publiczny, czy też ukrywanie informacji, zwłaszcza tych, które mogą rodzić odpowiedzialność dyscyplinarną, karną i cywilną pracowników organu za naruszenie dóbr osobistych Spółki czy przestępstwa, jakiego dopuścili się urzędnicy” (treść wyroku WSA w Warszawie z 22 lutego 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 2247/18).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ogólnikowość uzasadnienia odmowy

REKLAMA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał rację spółce, że NUS powinien odnieść się do konkretnych jej zarzutów i wyjaśnić przesłanki uniemożliwienia jej zapoznania się z poszczególnymi dokumentami, zwłaszcza że organ wyłączył jawność wielu dokumentów. Uwagę sądu zwróciło to, że organy powoływały się na konieczność ochrony dobra osób trzecich, podczas gdy mają w obowiązku utrzymanie w tajemnicy tylko tych cech innych podatników, które umożliwiłyby podmiotom nieuprawnionym ich identyfikację. Uchylając więc postanowienia organów obu instancji, orzekł:

„…zbytnia ogólnikowość, a z taką mieliśmy do czynienia zarówno przy wydawaniu ww. postanowienia NUS, jak i ww. postanowienia DIAS, w związku z brakiem odwołania się do poszczególnych dokumentów, które zdaniem organu zawierały informacje niejawne (nie wiadomo jakiego typu i waloru), naruszała więc ww. przepisy art. 179 O.p. i art. 217 § 2 O.p. w związku art. 124 O.p., jak również zasadę zaufania do organów podatkowych (art. 121 § 1 O.p.) w kontekście wyłączenia zasady jawności (art. 129 O.p.)” (sygn. akt III SA/Wa 2247/18).

Nieprzekonujące i niebudzące zaufania działania organów

Mimo korzystnego dla przedsiębiorcy wyroku organy podatkowe nie umożliwiły mu wglądu w utajnione dokumenty, bo DIAS postanowił wnieść od niego skargę kasacyjną do NSA. Sąd kasacyjny przychylił się jednak do ustaleń poczynionych przez sąd pierwszej instancji. Podkreślił, że organy, poza sporządzeniem zestawienia listy wyłączonych 16 pism i jednej notatki z rozmowy telefonicznej, nie wykazały konkretnego uzasadnienia takiego działania. Powołały się jedynie na konieczność ochrony interesu publicznego w postaci dobra osób trzecich i prowadzonej kontroli. Oddalając skargę kasacyjną, NSA stwierdził:

„…ukształtowanie instytucji wyłączenia (…) rodzi po stronie organu odmawiającego dostępu do dokumentacji obowiązek wyczerpującego uzasadnienia powodów (...) Prezentowane przez organ motywy rozstrzygnięcia powinny być na tyle wnikliwe i konkretne, by możliwe było zapoznanie się z racjami usprawiedliwiającymi odejście od jawności postępowania w danym przypadku i by realne było podjęcie polemiki z przytoczoną argumentacją przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności faktycznych. Jedynie takie uzasadnienie postanowienia, które wiąże się z ingerencją w podstawowe uprawnienia strony postępowania, może odpowiadać wymogom stawianym organom w świetle zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów (…) oraz zasady przekonywania” (wyrok NSA z 28.11.2019 r., sygn. I FSK 1520/19).

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2019/2020

Polecamy: Instrukcje VAT

Gromadzone w tajemnicy dowody, a może ukrywane?

Odebranie stronie prawa do wglądu do wyłączonych z akt sprawy dokumentów nie oznacza, że dokumenty te nie zostaną w tej sprawie użyte. Organy prowadzące postępowanie podatkowe mają bowiem do nich dostęp i na ich podstawie mogą dokonać oceny prawnej sprawy. A może w przedmiotowej sprawie już jej dokonały i z jakichś, znanych tylko sobie przyczyn wolały część dokumentów ukryć. Dobrze, że nad legalnością działań organów podatkowych czuwają sądy. Korzystając ze wsparcia kancelarii prawnych specjalizujących się w reprezentacji przedsiębiorców w toku kontroli i postępowań podatkowych, przedsiębiorcy ci mogą dowiedzieć się, dlaczego, stając się podmiotem oskarżenia o udział w karuzeli podatkowej, część zgromadzonych w tak poważnej sprawie dokumentów zostaje przed nimi utajniona.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ucieczka z JDG? Coraz mniej zamknięć, ale zawieszeń przybywa. Przedsiębiorcy kalkulują inaczej

W maju 2025 roku liczba wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej spadła o niemal 20% względem kwietnia, ale wzrosła o 4% w skali roku. Eksperci wskazują, że główne powody decyzji o likwidacji JDG pozostają niezmienne – to przede wszystkim wysokie koszty, presja płacowa i trudności z zatrudnieniem.

Unia celna UE-Turcja: przewodnik dla polskich firm transportowych. Dokumentacja, najczęstsze problemy, regulacje techniczne i VAT

Turcja funkcjonuje w ramach unii celnej z Unią Europejską, co stwarza szczególne możliwości handlowe. Polscy przewoźnicy muszą jednak pamiętać o specyficznych wymaganiach dokumentacyjnych i procedurach celnych.

Nowy podatek e-commerce uderzy w polskie firmy. Zyska zagraniczna konkurencja?

Plan rozszerzenia podatku od sprzedaży detalicznej na handel internetowy budzi poważne kontrowersje. Eksperci ostrzegają, że nowe przepisy mogą zahamować rozwój polskich e-sklepów i wzmocnić azjatyckie platformy, które często omijają unijne regulacje. W tle apel o zatrzymanie prac legislacyjnych i skupienie się na rozwiązaniach na poziomie UE.

Przedsiębiorcy chcą uproszczenia w kontroli celno-skarbowej i podatkowej. Widzą potrzebę dialogu z kontrolerami

Przedsiębiorcy, w ramach deregulacji prowadzonej przez rząd, domagają się większej współpracy i otwartości na wyjaśnienia ze strony służb celno-skarbowych, jasnej interpretacji przepisów, partnerskiego traktowania oraz skrócenia procesu przedawnienia.

REKLAMA

Zawód: księgowy: teraz wyraźny awans w rankingu prestiżu. Dlaczego warto zarabiać na umiejętności księgowania

W najnowszym rankingu najbardziej poważanych zawodów w Polsce opublikowanym przez SW Research (2025) księgowy awansował o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem. Aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji.

Rząd poprawia KSeF, przedsiębiorcy zadowoleni z kolejnym zmian w ustawie, zwłaszcza że korzystne modyfikacje nastąpią jeszcze przed wejściem w życie zmienianych przepisów

Krajowy System e-Faktur zmienia się na lepsze. Rząd, po konsultacjach z przedsiębiorcami, przyjął pakiet przepisów, które mają ułatwić funkcjonowanie Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe przepisy są wynikiem licznych konsultacji z przedsiębiorcami, jakie przeprowadziło Ministerstwo Finansów.

MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

REKLAMA

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

E-fakturowanie coraz bliżej – dlaczego przedsiębiorstwa powinny postawić na nowoczesne rozwiązania EDI?

W przyszłym roku polskie przedsiębiorstwa czeka jedna z największych zmian w systemie rozliczeń – obowiązkowe e-fakturowanie. Pomimo przesunięcia terminu z lipca 2024 roku na 2026 rok warto już teraz ruszyć z przygotowaniami do nowych regulacji i rozpocząć wdrażanie odpowiednich narzędzi.

REKLAMA