Gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami VAT

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął 24 czerwca 2013 r. uchwałę (sygn. akt I FPS 1/13), zgodnie z którą gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

To spory problem, bo wiele samorządowych jednostek budżetowych rejestrowało się jako samodzielni podatnicy VAT.

Nie sprzeciwiały się temu organy podatkowe, czego przykładem jest interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 kwietnia 2013 r. (nr ITPP2/443-194/13/EK):

Z przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że z uwagi na wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, Gmina zarejestrowała się jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. W oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) powołała jednostki budżetowe i zakłady budżetowe, będące wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej, które zostały zarejestrowane jako odrębni podatnicy VAT. Zarówno Gmina, jak i Jej jednostki budżetowe składają odrębne deklaracje VAT, w których wykazują podatek należny oraz podatek naliczony od zrealizowanych przez siebie czynności. Gmina może w przyszłości powołać inne jednostki budżetowe.

Mając na uwadze powyższe oraz treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że skoro ww. podmioty, utworzone przez Gminę, są odrębnymi od niej podatnikami podatku od towarów i usług, to w składanych deklaracjach Gmina powinna wykazywać wyłącznie kwoty podatku należnego od wykonywanych przez nią czynności podlegających opodatkowaniu oraz kwoty podatku naliczonego związanego z realizowanymi przez nią czynnościami, a nie czynnościami tych podmiotów. Powyższy sposób rozliczenia podatku należnego i naliczonego w deklaracji składanej przez Gminę będzie miał zastosowanie również w przypadku, gdy w przyszłości utworzy inne podmioty, o ile będą one odrębnymi od niej podatnikami podatku od towarów i usług.

Faktura VAT 2014 – zmiany zasad fakturowania od 1 stycznia 2014 r.

Faktura korygująca i nota korygująca w 2013 roku

Konsekwencje uchwały NSA

Ministerstwo Finansów na razie nie zajęło konkretnego stanowiska. Oczekuje na pisemne uzasadnienie tej uchwały NSA.

W komunikacie z 9 lipca 2013 r. Ministerstwo Finansów przyznało, że organy podatkowe interpretując przepisy ustawy o podatku od towarów i usług traktowały gminne jednostki budżetowe jako podatników podatku od towarów i usług. Jednocześnie w dniu 24 czerwca 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów, po rozpoznaniu zagadnienia prawnego, podjął następującą uchwałę: „w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług." (sygn. akt I FPS 1/13).

Odnosząc się do powyższego Ministerstwo Finansów wskazało, że koncepcję realizacji w praktyce ww. uchwały NSA w sprawie gminnych jednostek budżetowych resort finansów przedstawi po opublikowaniu uzasadnienia do uchwały i dokonaniu jego szczegółowej analizy.

Intencją resortu finansów jest, aby obciążenie gmin związane z zastosowaniem się do wykładni zaprezentowanej w uchwale NSA, było jak najmniejsze.

Na podstawie ustnego uzasadnienia NSA Ministerstwo Finansów zauważyło, że NSA nie zakwestionował poprawności przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, zrewidował natomiast długoletnią praktykę wykładni tych przepisów.

W związku z podjętą uchwałą NSA resort finansów zauważa, że nie będą kwestionowane dotychczasowe rozliczenia gminnych jednostek budżetowych jako podatników VAT, natomiast kwestia dalszego rozliczania podatku od towarów i usług w związku z wykonywanymi przez nie czynnościami zostanie przedstawiona w koncepcji odnoszącej się do tej uchwały.

Eksperci podatkowi podkreślają, że konieczne będą korekty deklaracji i rozliczeń VAT, a także np. ponowne obliczenie przez gminy proporcji VAT za 2012 rok.

Uchwała NSA dotyczy jednostek budżetowych gmin. Nie dotyczy więc np. samorządowych zakładów budżetowych, samorządowych instytucji kultury, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i innych samorządowych osób prawnych.

Źródło: uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FPS 1/13).