Korekta roczna VAT 2025 (za 2024 r.): proporcja, preproporcja, termin, zasady. Jak ustalić proporcję na 2025 rok?
REKLAMA
REKLAMA
- Kto ma obowiązek dokonania korekty rocznej w VAT
- Zasady korekty - jak ustalić
- Jak obliczyć proporcję na 2025 rok
Proporcja ostateczna jest ustalana na podstawie kryteriów stosowanych do obliczenia proporcji wstępnej, z tą różnicą, że proporcja ostateczna jest ustalana na podstawie rzeczywistych obrotów uzyskanych za dany rok podatkowy. Korekty dokonujemy w deklaracji za pierwszy okres rozliczeniowy po zakończeniu roku. Przy miesięcznym rozliczeniu jest to styczeń. Dlatego w JPK_V7 za styczeń 2025 r. podatnicy muszą dokonać korekty rocznej za 2025 r., gdy obejmie ich taki obowiązek.
Podatnicy, którzy stosowali preproporcję i proporcję, muszą dokonać dwóch korekt rocznych, ustalając aktualne współczynniki, gdyż mechanizm odliczenia jest dwustopniowy.
REKLAMA
Kto ma obowiązek dokonania korekty rocznej w VAT
Obowiązek korekty nie dotyczy wszystkich podatników. Obowiązek ten może dotyczyć również podmiotów, które na co dzień nie stosują propocji (zob. tabelę 1 poniżej).
Tabela 1. Podatnicy objęci obowiązkiem korekty
| Lp. | Podatnicy objęci obowiązkiem korekty | Kiedy można zrezygnować z korekty rocznej |
Podatnik w 2024 r. stosował proporcję lub preproporcję | Podatnik może nie dokonywać korekty rocznej, jeżeli różnica między proporcją wstępną a proporcją ustaloną dla zakończonego roku podatkowego nie przekracza dwóch punktów procentowych. Gdy różnica między proporcjami wyniesie co najmniej 3%, korekta jest nadal konieczna. To od podatnika zależy, czy zrezygnuje z dokonania korekty. Gdy proporcja ustalona dla zakończonego roku podatkowego będzie mniejsza niż proporcja wstępna, podatnik może zrezygnować z korekty, pod warunkiem że kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z: 1) różnicy między ustalonymi proporcjami oraz 2) korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł – nie przekracza 10 000 zł. Gdy korekta ostateczna jest wyższa od wstępnej, zależy to tylko od podatnika. | |
2. | Podatnik w 2024 r. stosował szacunkową proporcję lub preproporcję | |
3. | Podatnik zmienił przeznaczenie środków trwałych w 2024 r. lub wcześniej (np. podatnik wybrał zwolnienie podmiotowe lub z niego zrezygnował) i nie minął okres korekty. Obowiązek korekty rozłożonej w czasie dotyczy środków trwałych, których wartość początkowa przekraczała 15 000 zł, gdy podatnik nie skorzystał z opcji jednorazowej korekty. Ważne Obowiązek dokonania korekty dotyczy także podatników zwolnionych z VAT. | Nie ma takiej możliwości, chyba że jest to korekta na korzyść podatnika. |
Zasady korekty - jak ustalić
Sposób rozliczenia korekty podatku naliczonego jest uzależniony od rodzaju nabytych towarów i usług związanych z działalnością mieszaną oraz ich wartości. Podział jest w tym przypadku oparty na kryterium długości okresu korekty.
Korekta jednorazowa
Jednorazowa korekta podatku naliczonego, dokonana przy użyciu współczynnika proporcji obliczonego na dany rok podatkowy, dotyczy:
- środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł oddanych do użytkowania w danym roku podatkowym,
- pozostałych towarów i usług (niezaliczonych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), w stosunku do których w danym roku podatkowym podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego,
- środków trwałych lub wartości niematerialnej i prawnej niepodlegających amortyzacji albo wyposażenia,
- gruntów i prawa użytkowania wieczystego, gdy zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy, o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł.
Podatnik prowadzący działalność opodatkowaną i zwolnioną zakupił w 2024 r. laptopa na kwotę netto 4000 zł plus VAT 920 zł. Odliczył 85% VAT, czyli 782 zł. Ten zakup jest objęty jednorazową korektą. Proporcja ostateczna za 2024 r. wyniosła 91%. Dlatego korekcie podlega 55 zł [837(920 x 91%) – 782)]. Za 2025 r. nie będzie już korygował VAT od tego zakupu.
Korekta rozłożona w czasie
Wydłużony okres korekty podatku naliczonego dotyczy towarów i usług zaliczonych przez podatnika na podstawie ustaw o podatku dochodowym do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł.
Jeśli wymienione składniki majątku służą działalności mieszanej podatnika, to okres korekty wynosi:
- 5 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania – w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł, przy czym w każdym kolejnym roku korygowana jest 1/5 odliczonego VAT,
- 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania – w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów, przy czym w każdym kolejnym roku korygowana jest 1/10 odliczonego VAT.
W czerwcu 2020 r. podatnik kupił i przyjął do używania samochód o wartości początkowej 100 000 zł. Z faktury zakupu wynikał podatek naliczony w kwocie 23 000 zł. Samochód podlegał amortyzacji i był wykorzystywany do działalności mieszanej podatnika. W 2020 r. proporcja wstępna wynosiła 90%. Podatnik z otrzymanej faktury stwierdzającej zakup samochodu odliczył podatek naliczony w kwocie 20 700 zł (23 000 zł x 90%).
Po zakończeniu 2020 r. proporcja ostateczna, ustalona na podstawie rzeczywistych obrotów za ten rok, wyniosła 80%. Wobec tego podatnik ustalił roczną korektę w wysokości:
[(23 000 zł x 80%) – (23 000 zł x 90%)] x 1/5 = (18 400 zł – 20 700 zł) x 1/5 = (–) 460 zł
W 2021 r. ostateczna proporcja wyniosła 95%. Wobec tego po zakończeniu 2021 r. podatnik ustalił roczną korektę podatku w wysokości: [(23 000 zł x 95%) – (23 000 zł x 90%)] x 1/5 = (21 850 zł – 20 700 zł) x 1/5 = (+) 230 zł.
W ten sam sposób przebiegała korekta podatku naliczonego od kupionego samochodu w ciągu trzech kolejnych lat podatkowych. Ostatniej korekty podatku naliczonego podatnik dokona za 2024 r. w JPK_V7M składanej za styczeń 2025 r., ponieważ wtedy zakończył się pięcioletni okres korekty dla tego środka trwałego.
Według tego samego mechanizmu co przedstawiony w przykładzie przebiega korekta podatku naliczonego od zakupu nieruchomości wykorzystywanej dla celów działalności mieszanej podatnika, z tą różnicą, że okres korekty jest w tym przypadku dłuższy i wynosi 10 lat.
Tabela 2. Terminy i rodzaje korekty środków trwałych, nieruchomości i wieczystego użytkowania
Rodzaj towaru lub usługi | Okres i rodzaj korekty | Czego dotyczy korekta roczna |
Środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, gdy ich wartość przekracza 15 000 zł | Rozłożona w czasie:
| 1/10 odliczonego VAT – w przypadku nieruchomości, 1/5 odliczonego VAT – w pozostałych przypadkach |
Grunty i prawo użytkowania wieczystego, gdy zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy, o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł | Rozłożona w czasie: 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Termin ten nie dotyczy opłat rocznych pobieranych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste; w przypadku tych opłat obowiązuje korekta jednorazowa po zakończeniu roku, w którym dokonano odliczenia | 1/10 odliczonego VAT |
Korektą roczną za 2024 r. objęte są:
- towary i usługi, od zakupu których odliczono VAT z zastosowaniem proporcji w 2024 r., do których ma zastosowanie jednorazowa korekta;
- środki trwałe i wartości niematerialne i prawne, o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł, przyjęte do użytkowania w 2020 r. lub później, od zakupu których odliczono VAT z zastosowaniem proporcji lub zmieniono ich przeznaczenie, a nie zastosowano jednorazowej korekty;
- nieruchomości (w tym grunty i prawo użytkowania wieczystego), o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł, przyjęte do użytkowania w 2015 r. lub później, od zakupu których odliczono VAT z zastosowaniem proporcji lub zmieniono ich przeznaczenie, a nie zastosowano jednorazowej korekty.
Polecamy: Podatki 2025 (komplet)
Polecamy: Biuletyn VAT – prenumerata PREMIUM Abonament na 12 miesięcy
Polecamy: Biuletyn VAT – prenumerata PREMIUM Abonament na 6 miesięcy
Jak obliczyć proporcję na 2025 rok
Proporcję ustala się procentowo jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje to prawo, oraz czynności, które takiego prawa mu nie dają (art. 90 ustawy o VAT).
Proporcja wstępna (%) = [obrót z prawem do odliczenia VAT / obrót z prawem do odliczenia + obrót bez prawa do odliczenia VAT] x 100%
Zaokrąglanie kwoty proporcji
Proporcję wstępną na dany rok należy obliczyć na podstawie rzeczywistego obrotu uzyskanego przez podatnika w poprzednim roku podatkowym (na 2025 r. bierzemy obrót z 2024 r.). Ustalony w ten sposób współczynnik podlega zaokrągleniu w górę do najbliższej liczby całkowitej (art. 90 ust. 4 ustawy o VAT).
Spółka dokonuje zarówno sprzedaży opodatkowanej, jak i sprzedaży zwolnionej, wobec czego nabywa towary i usługi, które służą jednocześnie obu rodzajom sprzedaży. Spółka na podstawie faktycznego obrotu osiągniętego za 2023 r. ustaliła proporcję wstępną, która służyła do odliczania VAT od zakupów dotyczących działalności mieszanej w trakcie 2024 r. Proporcja ta wyniosła 76,0123%. Ponieważ współczynnik należy zaokrąglić w górę, do najbliższej liczby całkowitej, w rezultacie wyniósł on 77%. W trakcie 2024 r. spółka odliczała VAT od zakupów dotyczących działalności mieszanej w wysokości 77% kwoty podatku naliczonego.
Po zakończeniu 2024 r. spółka ponownie ustaliła proporcję za 2024 r., ale już na podstawie rzeczywistych obrotów za ten rok podatkowy. Załóżmy, że proporcja ostateczna za 2024 r. wyniosła 88,9876%, czyli po zaokrągleniu 89%. Ustalona przez podatnika proporcja ostateczna za 2024 r. jest jednocześnie proporcją wstępną na 2025 r.
Podatnik może przyjąć, że proporcja wynosi 100%, jeśli proporcja obliczona na podstawie jego obrotów przekroczy 98%, a kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10 000 zł.
Osiągnięcie przez podatnika wskaźnika na poziomie niższym lub równym 98% oznacza, że nie może on zaokrąglić tego wskaźnika proporcji do 100%.
Spółka Alfa wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione. Rzeczywista proporcja za 2024 r. wyniosła 98,6%, w związku z czym zaokrąglono ją do 99%. W 2024 r. podatek naliczony wyniósł 78 000 zł. W związku z tym 1% z tej kwoty to 780 zł (kwota nieodliczonego VAT). Spółka może przyjąć proporcję ostateczną za 2024 r. i wstępną na 2025 r. w wysokości 100%.
Ustalenie proporcji szacunkowo
Ustawodawca pozwala w przypadkach wskazanych w art. 90 ust. 8 ustawy o VAT na ustalenie proporcji szacunkowej. Dotyczy to podatników:
- którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu opodatkowanego i zwolnionego z VAT,
- u których obrót opodatkowany i zwolniony w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł,
- którzy uznają, że w odniesieniu do nich przyjęta kwota obrotu opodatkowanego i zwolnionego byłaby niereprezentatywna,
- u których naczelnik urzędu skarbowego przywrócił zarejestrowanie w związku z wykreśleniem grupy VAT, której byli członkami, z rejestru podatników, jeśli uznają, że w odniesieniu do nich kwota obrotu dla ustalenia proporcji byłaby niereprezentatywna.
Podatnicy przyjmą proporcję wyliczoną szacunkowo bez uzgadniania tego z naczelnikiem US. Jednak są obowiązani zawiadomić go o przyjętej proporcji w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK_V7.
Te same zasady będą obowiązywały w przypadku ustalania szacunkowej preproporcji.
Spółka od stycznia 2025 r. rozpoczyna świadczenie usług finansowych (usługi kredytowe), zwolnionych z VAT. Ponieważ do tej pory dokonywała wyłącznie sprzedaży opodatkowanej, musiała ustalić proporcję szacunkową. Zastosowała ją pierwszy raz w JPK_V7 za styczeń. Dlatego najpóźniej składając JPK_V7 za ten okres, musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego.
Podstawa prawna: art. 86 ust. 7b, art. 90, art. 90c, art. 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1911.
Joanna Dmowska, ekspert w zakresie VAT
REKLAMA
REKLAMA