Zastosowanie sankcji VAT w przypadku błędnego zakwalifikowania transakcji

W wyroku z dnia 23 sierpnia 2017 r. (sygn. akt. I SA/Po1273/16) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego w kwestii zastosowania sankcji VAT w przypadku błędnego zakwalifikowania transakcji sprzedaży składników majątku.

Sprawa była związana z kontrolą przeprowadzoną u podatniczki, która dokonała zbycia zakładu betoniarskiego. Po przeprowadzonej kontroli organ uznał, że zakład stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa i jego sprzedaż nie powinna być opodatkowana VAT. Zdaniem fiskusa, podatniczka wystawiła dwie puste faktury i była zobowiązana do zapłaty podatku zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.

Sprawa trafiła do WSA w Poznaniu, który potwierdził stanowisko fiskusa co do uznania transakcji sprzedaży zakładu jako sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zdaniem sądu, organy prawidłowo wykazały, że doszło do wydzielenia zespołu składników materialnych i niematerialnych pod względem organizacyjnym, finansowym i funkcjonalnym. Jak wskazano, przed dokonaniem transakcji zakład betoniarski służył podatniczce do prowadzenia analogicznej działalności gospodarczej, którą następnie kontynuował nabywca zakładu. W rezultacie, w ocenie sądu, wystawione przez podatniczkę faktury VAT dokumentowały czynności niepodlegające opodatkowaniu.

Jednocześnie, zdaniem sądu nie można postrzegać wystawionych przez podatniczkę faktur jako pustych tj. nie dokumentujących rzeczywistych transakcji gospodarczych. Tym samym błąd skarżącej polegający na nieprawidłowej kwalifikacji transakcji nie może się wiązać z zastosowaniem sankcji, o której mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.

WSA podkreślił, że przy określeniu możliwości zastosowania sankcji organy powinny uwzględniać przesłankę wystąpienia ryzyka uszczuplenia należności na rzecz Skarbu Państwa. Zdaniem sądu, w tym wypadku w wyniku działania organów podatkowych nie doszło do takiego uszczuplenia, gdyż kontrahent podatniczki nie otrzymał ostatecznie zwrotu podatku. Ponadto, ryzyko wystąpienia uszczuplenia było niewielkie.

Polecamy: Biuletyn VAT

Sankcja określona w art. 108 ustawy o VAT ma na celu zapobieganie występowaniu strat dla Skarbu Państwa powstałych w wyniku np. odliczenia VAT przez odbiorcę faktury nie dokumentującej rzeczywistej transakcji. Zgodnie z brzmieniem przepisu: „W przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty”.

Jak wynika z omówionego wyroku, przy decyzji o zastosowaniu sankcji, organy powinny kierować się przede wszystkim zachowaniem zasady neutralności VAT. Jeżeli ryzyko obniżenia wpływów do budżetu państwa nie wystąpiło bądź było niskie, organ nie powinien mieć wówczas podstaw do zastosowania sankcji.

Autor: Anna Zawadzka, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego Accreo Sp. z o.o.