Wykaz podatników VAT czynnych

Resort finansów uznał, że obecnie zamieszczone na stronie MF narzędzie, mające charakter usługi służącej sprawdzeniu statusu podmiotu w VAT po numerze NIP, jest nie wystarczające z uwagi na ograniczony zakres dostępnych w nim informacji, a mianowicie czy podmiot jest czynnym, zwolnionym czy też niezarejestrowanym podatnikiem VAT. Zdaniem resortu, konieczne jest wprowadzenie nowego narzędzia dla podatników, udostępniającego nowe informacje podatników i ułatwiającego im szybką identyfikację ich kontrahentów, co pomogłoby zapobiegać występującemu w ostatnich latach, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach UE niepokojącemu zjawisku wykorzystywania mechanizmów konstrukcji podatku VAT do uzyskiwania niezgodnych z prawem korzyści powodujących uszczuplanie należności budżetu państwa poprzez wyłudzanie nienależnego zwrotu tego podatku lub nieodprowadzanie należności podatkowych z tytułu VAT

Wprowadzenie takiego nowego narzędzia, w postaci wykazu podatników VAT czynnych, zakłada projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (z 20 września br.).

Ten nowy wykaz ma stanowić bardzo ważne narzędzie dla uczciwych podatników, którzy będą mieli możliwość weryfikacji informacji o swoich kontrahentach, a więc informacji przede wszystkim o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów dla celów VAT. Możliwość dokonania takiej weryfikacji w sposób istotny ma ograniczyć ryzyko wplątania uczciwych podatników w oszukańczy proceder zmierzający do wyłudzenia VAT.

Co będzie zawierał wykaz?

Propozycja zakłada, że Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na stronie BIP Ministerstwa Finansów będzie publikował wykaz podatników VAT czynnych zawierający informacje (dane) o podatnikach zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni. Wykaz taki ma być aktualizowany na bieżąco, czyli w każdy dzień roboczy, raz na dobę.

W stosunku do już obecnie publikowanej na stronie MF usługi, umożliwiającej sprawdzenie statusu podmiotu w VAT, projektowany wykaz będzie umożliwiał dostęp do większej ilości informacji  do weryfikacji podatników.

Przechodząc do szczegółowych rozwiązań, projekt zakłada dodanie ust. 15 w art. 96 ustawy o VAT, na podstawie którego utworzony zostanie wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni. Wykaz ten będzie zawierał następujące dane:

1) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku;

2) imiona i nazwiska w przypadku podatników będących osobami fizycznymi, lub pełną nazwę w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi;

3) adres miejsca prowadzenia działalności gospodarczej bądź adres głównego miejsca wykonywania działalności, jeżeli działalność gospodarcza jest prowadzona w kilku miejscach lub na terenie całego kraju - w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną;

4) adres siedziby - w przypadku podatnika niebędącego osobą fizyczną;

5) wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym numery:

a) rachunków rozliczeniowych podatnika w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, 1948, 1997 i 2260),

b) imiennych rachunków podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowokredytowej, której jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą;

6) datę:

a) rejestracji podatnika jako podatnika VAT czynnego,

b) wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego,

c) przywrócenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego;

7) podstawę prawną:

a) wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego,

b) przywrócenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.

Ustawodawca wskazuje, że dane o podatnikach wykreślonych z rejestru jako podatników VAT czynnych będą przechowywane w wykazie przez okres 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym podatnik został wykreślony z rejestru. Termin ten jest zbieżny z terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego, co ma zagwarantować podatnikom możliwość zweryfikowania wstecz transakcji z wybranymi kontrahentami.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Zakłada się, że propozycja zamieszczenia w tym wykazie daty rejestracji, wykreślenia oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT czynnego ułatwi sprawną identyfikację kontrahentów, którzy zostali wykreśleni z rejestru (spełniali przesłanki do ich wykreślenia) lecz wykazali, że faktycznie prowadzą działalność gospodarczą i zostali przywróceni do rejestru. Podatnicy będą więc mieli możliwość prześledzenia całej historii rejestracji kontrahentów dla celów VAT, co umożliwi im weryfikację, jaki był w wybranym momencie status kontrahenta.

Upublicznianie danych zawartych w wykazie VAT będzie możliwe dzięki zniesieniu tajemnicy skarbowej w stosunku do niektórych danych wynikających ze zgłoszenia identyfikacyjnego/aktualizacyjnego składanego przez podatników VAT czynnych a także daty rejestracji/wykreślenia/przywrócenia w rejestrze podatników VAT czynnych wraz z podstawą prawną dokonania przez naczelnika urzędu skarbowego tych czynności.

Co jeszcze zmieni się w przepisach?

Projekt wprowadza także zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którymi podatnicy (w przypadku osób fizycznych będą to podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą) nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub w przypadku transakcji z podatnikiem zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, na rachunek inny niż zawarty w wykazie.

Obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego przez wszystkich podatników podatków dochodowych (również niebędących podatnikami VAT) został ograniczony do skutków finansowych w podatkach dochodowych określonych w tych przepisach do transakcji, których wartość przekracza 15 000 zł zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej.

Ustawodawca wprowadza zmiany w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników w zakresie dotyczącym rozszerzenia danych nieobjętych tajemnicą skarbową również o numery rachunków podatnika lub imiennych rachunków podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub w zgłoszeniu aktualizacyjnym. Wprowadzenie tej zmiany wynika z projektowanego art. 96 ust. 15 pkt 5 ustawy o VAT, który przewiduje że publikowany wykaz VAT będzie zawierał również informacje dotyczące takich numerów rachunków. 

Projekt wprowadza zmiany do ustawy – Ordynacja podatkowa polegające na wprowadzeniu regulacji umożliwiających zabezpieczenie na majątku podatnika, o którym mowa w projektowanym art. 117ba Ordynacji podatkowej zobowiązania wynikającego z decyzji orzekającej o jego odpowiedzialności podatkowej. W dodawanym art. 117ba Ordynacji podatkowej przewidziano odpowiedzialność solidarną wobec podatnika, na rzecz którego dokonano dostawy towaru lub wyświadczono usługę wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy lub świadczącym tę usługę za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę lub tę usługę, w przypadku gdy zapłata należności zostanie przekazana na rachunek inny niż zawarty w projektowanym wykazie podatników VAT czynnych. Odpowiedzialność solidarna nie będzie dotyczyła wszystkich zobowiązań podatkowych. Podatnik będzie odpowiadał solidarnie za zaległości podatkowe kontrahenta, ale tylko do kwoty podatku, związanego z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, za które płatność nie została dokonana na rachunek bankowy podatnika zawarty w wykazie podatników VAT czynnych i transakcji, których wartość przekracza 15 000 zł. Będzie to odpowiedzialność osób trzecich, o której mowa w rozdziale 15 ustawy - Ordynacja podatkowa w związku z tym wprowadzono odpowiednie zmiany w tej ustawie.

Od dnia 1 stycznia 2017 r. przy transakcjach, w których stronami są przedsiębiorcy, obowiązuje limit 15.000 zł dla płatności gotówkowych, a transakcje powyżej wskazanej kwoty muszą być dokonywane za pośrednictwem rachunku bankowego. Naruszenie tego obowiązku powoduje konsekwencje w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) polegające na tym, że podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. W art. 28 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowokredytowych został uregulowany przywilej egzekucyjny polegający na wyłączeniu z egzekucji oszczędności członka kasy znajdujące się na jego imiennym rachunku. Nie jest zasadne stosownie tego przywileju w przypadku, gdy rachunek ten służy prowadzonej działalności, podobnie jak to jest uregulowane w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, z późn. zm.) w przypadku rachunków rozliczeniowych podatnika, które nie są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego. W związku z tym w projektowanej ustawie wprowadzono zmiany polegające na tym, że środki pieniężne zgromadzone na imiennych rachunkach podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub w zgłoszeniu aktualizacyjnym związanych z prowadzoną działalnością, (które będą zamieszczane w wykazie VAT) będą podlegały egzekucji.

Projektowana ustawa wejdzie w życie  po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.