Odliczenie VAT w przypadku transakcji z podatnikiem wykreślonym z rejestru

Podkreślił, że na skutek odmowy odliczenia VAT podatnik znalazłby się w gorszej sytuacji od swojego wykreślonego kontrahenta. Ten mógłby bowiem odzyskać nieodliczony VAT po przywróceniu do rejestru. Podatnik straciłby to prawo nieodwołalnie.

Zdaniem Paolo Mengozziego lepszym rozwiązaniem od odmowy prawa do odliczenia byłoby np. nakładanie grzywny przez fiskusa na spółkę, która handluje z kontrahentem bez sprawdzania jego statusu.

To wprawdzie tylko opinia rzecznika, ale w praktyce sędziowie Trybunału Sprawiedliwości często kierują się nimi przy wydawaniu wyroków.

Dla doradców podatkowych nie jest ona zaskoczeniem.

– Stanowisko TSUE od dawna idzie w tym kierunku, czego przykładem jest wyrok jeszcze z 2010 r. w polskiej sprawie Dankowski (C-438/09) – zwraca uwagę Roman Namysłowski, partner i doradca podatkowy w Crido Taxand.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Tomasz Michalik, partner w MDDP i doradca podatkowy, podkreśla, że choć głos rzecznika ma status opinii i dotyczy rumuńskiej sprawy, jest bardzo ważny w kontekście tego, co dzieje się obecnie w Polsce.

Niby inaczej, a tak samo

Rumuńskie przepisy – w odróżnieniu od polskich – wprost pozbawiają podatników prawa do odliczenia VAT, jeśli kontrahent, który wystawił fakturę, został wykreślony z rejestru.

Chodzi o zniechęcenie do współpracy z takimi firmami, jako że może się za tym kryć podatkowe oszustwo. Nieaktywni bądź wykreśleni podatnicy nie składają bowiem deklaracji VAT, więc kontrola ich rozliczeń jest utrudniona.

– U nas nie ma tak twardych przepisów jak rumuńskie, które zabraniałyby prawa do odliczenia VAT z faktur wystawianych przez nieaktywnych podatników, ale organy podatkowe i tak robią kontrahentom problemy – mówi Tomasz Michalik.

Tłumaczy, że powodem jest błędny sposób myślenia – organy często przyjmują, że podmiot wyrejestrowany nie powinien wystawiać faktur, a te, które wystawił, nie dają prawa do odliczenia VAT. To sprawia, że podatnicy, aby nie mieć problemów z urzędem skarbowym, często sami rezygnują z odliczenia.

– A przecież nie muszą tego robić. Nie muszą też notorycznie sprawdzać rejestru VAT, czy ich kontrahent jeszcze jest w bazie podatników zarejestrowanych, czy już go w niej nie ma – uważa Tomasz Michalik.

W Rumunii i w Polsce

W Rumunii podatnicy powinni za każdym razem, zanim podejmą decyzję o przeprowadzeniu transakcji, sprawdzać urzędowy wykaz podatników nieaktywnych. W Polsce status kontrahenta można sprawdzić w wyszukiwarce Portal Podatkowy prowadzonej przez Ministerstwo Finansów. – O ewentualnym wykreśleniu nie wie często sam podatnik, a udostępniona przez resort baza, jak każda baza danych, działa raz dobrze, raz źle – mówi Agnieszka Bieńkowska, partner i doradca w Gekko Taxens.

MF planuje teraz uruchomienie wykazów podatników wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT. Cel jest podobny.

Tomasz Michalik zauważa, że w kontekście odmowy prawa do odliczenia VAT bez znaczenia będą projektowane przez MF dwa nowe wykazy. Rzecznik Mengozzi wyraźnie bowiem zwrócił uwagę, że za niezweryfikowanie podmiotu w rejestrze może być nałożona kara grzywny bądź administracyjna, ale nie można odbierać prawa do odliczenia – mówi ekspert.

Na razie polskie MF nie zgłaszało pomysłu takich kar.