Prawo do odliczenia VAT w przypadku wystąpienia niedoborów

Wykorzystywanie do czynności opodatkowanych

Podstawową zasadą dającą podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego jest istnienie związku podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Zasada ta wyłącza możliwość dokonywania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

W przypadku powstania niedoborów dochodzi do sytuacji, w której nabyte towary nie zostają wykorzystane do działalności opodatkowanej, co jest niezbędnym warunkiem dokonania odliczenia. W związku z powyższym gdy towary, których niedobory został przez podatnika stwierdzone i nie będą wykorzystane do wykonywania działalności opodatkowanej podatnika, pojawia się problem z odliczeniem.

Wystąpienie niedoborów

Wystąpienia niedoborów może spowodować utratę prawa do odliczenia VAT i konieczność dokonania korekty podatku odliczonego przy zakupie towarów, których niedobór wystąpił. Nie dotyczy to jednak wszystkich niedoborów, lecz tylko tych zawinionych. Wystąpienie niedoborów niezawinionych nie skutkuje utratą prawa do odliczenia.

Należy wyjaśnić, że niedobory niezawinione to te, które powstały z przyczyn niezależnych od osób materialnie odpowiedzialnych. Powstają w szczególności na skutek zdarzeń losowych np.: pożaru, kradzieży, powodzi, zalania, jak również wskutek transportu, braku prądu, złych warunków przechowywania itp. Są to przyczyny, na które osoba materialnie odpowiedzialna nie miała żadnego wpływu.

Natomiast przez niedobory zawinione należy rozumieć niedobory, które powstały na skutek niedopełnienia obowiązków przez osobę materialnie odpowiedzialną za powierzone jej mienie (w tym powstałe na skutek niedopełnienia obowiązków przez pracowników podatników). Wystąpienie niedoborów zawinionych skutkuje więc, co do zasady, utratą przez podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego i koniecznością dokonania korekty tego podatku.

Niedobory niezawinione

W sytuacji gdy zakup danego towaru przez podatnika jest dokonany z zamiarem wykorzystania go do działalności opodatkowanej, to pomimo utraty danego towaru z przyczyn od niego niezależnych, tj. w sposób niezawiniony, prawo do odliczenia w związku z jego nabyciem zostaje zachowane, a tym samym nie ma podstaw do dokonywania korekt odliczonego podatku.

Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, który w interpretacji indywidualnej z 11 maja 2016 r. (sygn. ILPP3/4512-1-45/16-2/TK) stwierdził, że: „w przypadku wystąpienia niedoboru niezawinionego, w sytuacji gdy towar został zakupiony z zamiarem wykorzystania go do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to pomimo jego utraty z przyczyn niezależnych od podatnika, tj. z powodów pozostających poza jego kontrolą, nie ma podstaw do dokonania korekty podatku naliczonego odliczonego przy zakupie”.