Wypadek firmowego samochodu – rozliczenie VAT od naprawy, złomowania i sprzedaży
REKLAMA
REKLAMA
1. Jak rozliczyć VAT od wydatków poniesionych na naprawę firmowego samochodu
Podatnik, który ponosi wydatki na naprawę firmowego samochodu, odlicza VAT na zasadach ogólnych. Jeżeli samochód służy wykonywaniu przez niego czynności opodatkowanych VAT, to co do zasady, w związku z naprawą auta podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Dokonując tego odliczenia, należy jednak mieć na uwadze ograniczenia wynikające z art. 86a ustawy o VAT. W przypadku nabycia usług naprawy, które dotyczą pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, podatnik ma prawo do odliczenia 50% kwoty podatku wykazanego na fakturze dokumentującej te wydatki. Ograniczenie to dotyczy samochodów, które jednocześnie są wykorzystywane zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych. Stanowisko to potwierdza także interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Bydgoszczy z 5 lipca 2016 r. (sygn. ITPP2/4512-255/16-4/RS), który wskazał, że skoro pojazdy samochodowe:
REKLAMA
(...) wykorzystywane są zarówno w działalności gospodarczej jak i w celach prywatnych pracowników Wnioskodawcy przysługuje – na podstawie art. 86a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego w fakturach dokumentujących nabycie paliwa, wydatki eksploatacyjne oraz naprawy powypadkowe związane z ww. pojazdami samochodowymi.
Spółka ma samochód o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, który uległ wypadkowi. Samochód ten jest:
- związany z wykonywanymi przez spółkę czynnościami opodatkowanymi,
- przeznaczony do użytku mieszanego (do celów działalności gospodarczej i innych celów, w tym prywatnych).
Po otrzymaniu faktury za dokonaną naprawę auta, obejmującą zarówno wynagrodzenie za usługę naprawy, jak i zużyte w tym celu części zamienne, spółka ma prawo odliczyć 50% kwoty podatku naliczonego, która wynika z tej faktury.
Ograniczenie w odliczeniu podatku naliczonego nie ma zastosowania, jeśli pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT). Takie wykorzystanie firmowego samochodu wymaga spełnienia dodatkowych warunków, o których mowa w art. 86a ust. 4 i 12 ustawy o VAT, w tym m.in. prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, która ma wykluczać używanie auta do celów innych niż działalność gospodarcza, oraz złożenia informacji VAT-26. Po spełnieniu tych warunków, w przypadku otrzymania faktury za powypadkową naprawę auta, podatnik ma prawo odliczyć całą kwotę podatku naliczonego, jeśli oczywiście auto służy wykonywaniu przez niego czynności opodatkowanych VAT.
Polecamy: Podatki 2018 Samochód osobowy w firmie
Pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z naprawą auta dotyczy także pojazdów samochodowych:
- o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz
- których konstrukcja wyklucza użycie ich do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów prywatnych jest nieistotne.
W takim przypadku, jeżeli pojazd służy wykonywaniu czynności opodatkowanych, podatnik ma prawo do pełnego odliczenia kwoty podatku naliczonego wykazanej na fakturze dokumentującej wydatki na naprawę takiego auta (bez konieczności spełniania dodatkowych warunków).
Spółka jest firmą transportową. Jeden z samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony uczestniczył w wypadku samochodowym. Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego za naprawę tego samochodu, w tym zużyte części zamienne.
Przy dokonywaniu odliczenia nie ma znaczenia, czy wydatki są finansowane przez ubezpieczyciela.
Gdy na czas naprawy wynajmujemy samochód, którego nie będziemy wykorzystywać wyłącznie do działalności, mamy prawo odliczyć wyłącznie 50% VAT naliczonego. Aby skorzystać z pełnego prawa do odliczenia VAT, należy złożyć VAT-26, prowadzić ewidencje przebiegu pojazdu oraz użytkować go wyłącznie do działalności.
Termin odliczenia. Zgodnie z art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres (miesiąc lub kwartał), w którym łącznie zostały spełnione następujące warunki:
- po stronie sprzedawcy usługi naprawy powstał obowiązek podatkowy,
- nabywca otrzymał fakturę za naprawę.
Jeżeli w terminie powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu naprawy auta podatnik nie odliczył VAT, to może to uczynić w deklaracji podatkowej składanej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).
Polecamy: Biuletyn VAT
1.1. Jak rozliczyć podatek, gdy naprawa auta nastąpiła za granicą
REKLAMA
Jeżeli usługa powypadkowej naprawy firmowego samochodu jest nabywana za granicą, to nabywca, po spełnieniu warunków określonych przez art. 2 pkt 9 i art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, może być zobowiązany do rozliczenia z tego tytułu podatku należnego od importu usług. Tak będzie wtedy, gdy usługę świadczy zagraniczny podatnik, który nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności, a usługa została wykonana między podatnikami, wobec czego miejscem jej świadczenia jest Polska (art. 28b ustawy o VAT). Wówczas zakup zagranicznej usługi naprawy auta jest importem usług dla podatnika, który ją nabywa. Importem usług będzie także ewentualna usługa holowania auta do zagranicznego warsztatu samochodowego. Podatek należny z tytułu wykonanej usługi naprawy auta i jego holowania rozlicza w Polsce nabywca tych usług (podatnik).
Jeśli pojazd samochodowy, którego dotyczy zagraniczna naprawa, służy wykonywaniu czynności opodatkowanych, to podatek należny z tytułu importu usługi będzie jednocześnie podatkiem naliczonym. Jego odliczenia należy jednak dokonać z uwzględnieniem ograniczeń, o których mowa w art. 86a ustawy o VAT. W przypadku naprawy samochodu wykorzystywanego do celów mieszanych oznacza to, że po stronie podatku należnego z tytułu importu usług wystąpi pełna kwota VAT wynikająca z iloczynu podstawy opodatkowania i stawki VAT, natomiast po stronie podatku naliczonego – jedynie 50% tej kwoty.
Jeżeli podatnik nabył od zagranicznego kontrahenta (zwykle unijnego podatnika) części zamienne, które zostały zamontowane za granicą, tzn. ich montażu w aucie dokonał np. kierowca, to – ze względu na to, że nie dochodzi do przemieszczenia tych towarów między państwem członkowskim UE a Polską – u polskiego podatnika nie wystąpi obowiązek rozliczenia podatku z tytułu WNT. Obowiązek ten powstanie dopiero wtedy, gdy podatnik sprowadzi do Polski zakupione u unijnego podatnika części zamienne i w kraju dokona ich montażu w ramach naprawy pojazdu.
2. Jak rozliczyć VAT w przypadku złomowania auta
Firmowe auto, które brało udział w wypadku samochodowym, może zostać – decyzją przedsiębiorcy – wycofane z eksploatacji i przeznaczone do złomowania. W takim przypadku, jeśli wrak samochodu zostanie sprzedany czynnemu podatnikowi VAT, transakcja na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT jest objęta mechanizmem odwrotnego obciążenia.
Zgodnie z tym przepisem transakcja dostawy wraku samochodu jest objęta odwrotnym obciążeniem, jeśli:
- dostawca i nabywca są czynnymi podatnikami VAT;
- dostawa:
- została dokonana na terytorium kraju,
- dotyczy towarów wymienionych w poz. 29 załącznika nr 11 do ustawy o VAT, tj. wraków przeznaczonych do złomowania, innych niż statki i pozostałe konstrukcje pływające sklasyfikowane według PKWiU pod symbolem 38.11.49.0,
- nie jest objęta zwolnieniem z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 (dotyczy dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie do działalności zwolnionej z VAT, w stosunku do których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia VAT).
Po spełnieniu warunków ustawowych dostawa wraku samochodu podlega opodatkowaniu w ramach odwrotnego obciążenia, co oznacza, że:
- dostawca dokumentuje sprzedaż fakturą uproszczoną bez stawki i kwoty podatku, oznaczoną wyrazami „odwrotne obciążenie” (art. 106e ust. 1 pkt 18 i ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT), oraz składa w urzędzie skarbowym informację podsumowującą w obrocie krajowym na druku VAT-27 (art. 101a ust. 1 ustawy o VAT);
- nabywca rozlicza podatek należny, który przekształca się w podatek naliczony podlegający odliczeniu, jeśli zakup towarów jest związany z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi.
W przypadku dostawy wraku samochodowego zasadność rozliczenia VAT w ramach odwrotnego obciążenia potwierdzają także organy podatkowe, czego przykładem są interpretacje indywidualne Dyrektora IS w Bydgoszczy z 1 lipca 2015 r. (sygn. ITPP3/4512-177/15/AT) oraz Dyrektora IS w Katowicach z 5 czerwca 2015 r. (sygn. IBPP1/4512-221/15/LSz). Z ostatniego pisma wynika, że po spełnieniu warunków dotyczących podatkowego statusu stron transakcji:
(...) jeśli przedmiotowe pojazdy, o których mowa we wniosku, objęte są klasyfikacją PKWiU 38.11.49.0 „Wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające”– to ich dostawa (jako towarów wymienionych w poz. 29 załącznika nr 11) jest objęta zasadami opodatkowania wymienionymi w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy, tj. tzw. „odwrotnym obciążeniem”.
Gdy odwrotne obciążenie nie ma zastosowania, sprzedaż samochodu jest opodatkowana stawką 23% na zasadach ogólnych lub od marży.
3. Jak rozliczyć VAT przy sprzedaży powypadkowego auta
Firmowy samochód, który brał udział w wypadku drogowym, może – decyzją przedsiębiorcy – zostać przeznaczony do sprzedaży. Sprzedaż ta może zostać rozliczona w VAT na zasadach ogólnych lub – po spełnieniu określonych warunków – w procedurze marży.
3.1. Sprzedaż firmowego samochodu na zasadach ogólnych
Obecnie sprzedaż firmowego samochodu, który nie był wykorzystywany wyłącznie do działalności zwolnionej, podlega opodatkowaniu stawką podstawową 23%. Nie ma przy tym znaczenia, czy przy nabyciu auta podatnikowi przysługiwało pełne czy ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Jeżeli jednak podatnik najpierw nabył samochód z częściowym prawem do odliczenia w wysokości:
- 50% podatku naliczonego lub
- 60% podatku naliczonego, nie więcej niż 6000 zł (dotyczy samochodów nabytych przed 1 kwietnia 2014 r.),
a następnie sprzedał to auto, opodatkowując całą transakcję według stawki 23%, wówczas ma on prawo do odzyskania części nieodliczonego VAT.
Podatnik może dokonać korekty VAT za okres sprzedaży auta, pod warunkiem że sprzedaż nastąpi w okresie korekty VAT. Okres korekty wynosi (art. 90b ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 6 ustawy o VAT):
- 60 miesięcy – w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł,
- 12 miesięcy – w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej równej lub niższej niż 15 000 zł,
przy czym wartość początkową pojazdu ustala się zgodnie z przepisami o podatku dochodowym.
Przykład – korekta VAT naliczonego w przypadku samochodów osobowych o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł
Podatnik rozliczający VAT za okresy miesięczne prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie opodatkowaną VAT. W styczniu 2016 r. nabył on samochód osobowy za kwotę 24 600 zł (wartość netto + VAT: 20 000 zł + 4600 zł). Podatnik zaliczył auto do środków trwałych. Na podstawie otrzymanej faktury w deklaracji VAT-7 za styczeń 2016 r. odliczył on podatek naliczony w kwocie 2300 zł (4600 zł x 50%).
We wrześniu 2017 r. auto uległo wypadkowi. Podatnik 10 października 2017 r. sprzedał samochód za kwotę 11 070 zł (wartość netto + VAT = 9000 zł + 2070 zł). W deklaracji VAT-7 za październik 2017 r. podatnik ma prawo (ale nie obowiązek) dokonać korekty podatku naliczonego nieodliczonego przy nabyciu auta. Może on zwiększyć podatek naliczony o kwotę 1495 zł, co wynika z następujących obliczeń:
Wyszczególnienie |
Wartość |
Kwota podatku naliczonego wynikająca z faktury zakupu |
4600 zł |
Kwota nieodliczonego podatku naliczonego |
2300 zł |
Okres korekty (styczeń 2016 r. – grudzień 2020 r.) |
60 miesięcy |
Pozostały okres korekty (od października 2017 r. do grudnia 2020 r.) |
39 miesięcy |
Kwota korekty (2300 zł x 39/60 miesięcy) |
1495 zł |
W miesięcznej deklaracji VAT-7 za październik 2017 r. podatnik wykaże:
-
sprzedaż samochodu, jako dostawę towaru opodatkowaną według stawki 23%, na kwotę netto 9000 zł plus podatek należny w kwocie 2070 zł (poz. 19 i 20 deklaracji VAT-7),
-
korektę (zwiększającą) podatku naliczonego w kwocie 1495 zł (poz. 47 deklaracji VAT-7).
W rezultacie z tytułu nabycia samochodu osobowego podatnik odliczył podatek naliczony w łącznej kwocie 3795 zł, tj. w ramach częściowego odliczenia – 2300 zł, i poprzez korektę VAT – 1495 zł. Nieodliczona kwota VAT stanowi 805 zł (4600 zł – 3795 zł).
Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia
3.2. Sprzedaż firmowego samochodu w procedurze VAT marża
Jeśli podatnik nabył samochód firmowy bez prawa do odliczenia VAT (np. na podstawie umowy kupna-sprzedaży zawartej z osobą fizyczną lub w procedurze marży), to przy późniejszym zbyciu tego używanego towaru ma on prawo zastosować procedurę VAT marża, o której mowa w art. 120 ustawy o VAT. Dotyczy to również środków trwałych.
W przypadku podatnika dokonującego dostawy towaru używanego, nabytego uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża. Marża jest obliczana jako różnica między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku (art. 120 ust. 4 ustawy o VAT). Ustalona w ten sposób marża od sprzedaży używanego auta podlega opodatkowaniu według stawki podstawowej – 23%. Warunkiem niezbędnym do zastosowania tej procedury jest:
- nabycie auta w okolicznościach wskazanych w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, które skutkują brakiem prawa do odliczenia podatku naliczonego, gdyż podatek ten w momencie nabycia w ogóle nie wystąpił,
- określenie, że towar – samochód (także w sytuacji gdy samochód ten przed odsprzedażą podatnik użytkował dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej) został jednak nabyty ostatecznie w celu odsprzedaży.
W większości przypadków powypadkowa sprzedaż firmowego samochodu jest dokonywana poniżej ceny, za jaką podatnik nabył auto. W takim przypadku w ogóle nie wystąpi VAT należny z tytułu sprzedaży. Potwierdza to również interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26 kwietnia 2017 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4012.31.2017.1.MR), z której wynika, że:
(…) skoro przedmiotowy samochód został nabyty jako towar używany w rozumieniu art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy od podmiotu wymienionego w art. 120 ust. 10 pkt 1 ustawy, to Wnioskodawcy przy sprzedaży tego samochodu (towaru używanego) będzie przysługiwać prawo do zastosowania szczególnej procedury VAT-marża, przewidzianej w art. 120 ust. 4 ustawy. Ponadto w przedmiotowej sprawie nie zostanie wykazany podatek należny, ponieważ cena sprzedaży tego samochodu będzie niższa od ceny jego nabycia, a tym samym nie wystąpi podstawa opodatkowania – marża.
Podatnik w marcu ubiegłego roku nabył samochód na podstawie umowy kupna-sprzedaży zawartej z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Cena zakupu wyniosła wówczas 28 000 zł. We wrześniu 2017 r. auto używane przez podatnika na potrzeby działalności gospodarczej miało wypadek. W listopadzie 2017 r. podatnik sprzedał samochód w procedurze VAT marża za cenę 12 000 zł. Skoro samochód został sprzedany po cenie niższej od ceny zakupu to:
- podstawa opodatkowania (marża) wyniosła 0 zł,
- podatek należny od marży wyniósł 0 zł.
Podstawa prawna:
-
art. 2 pkt 9 i 34, art. 17 ust. 1 pkt 4 i 7, art. 28b, art. 86 ust. 1, ust. 10, ust. 10b pkt 1 i ust. 11, art. 86a ust. 1, ust. 2 pkt 3, ust. 3 pkt 1 lit. a), ust. 4 i ust. 12, art. 90b ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 6, art. 101a ust. 1, art. 106e ust. 1 pkt 18 i ust. 4 pkt 1, art. 120 ust. 1 pkt 4, ust. 4 i 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221; ost.zm; Dz.U. z 2017 r. poz. 60
Aneta Szwęch
ekspert w zakresie podatków i rachunkowości, wykładowca
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat