REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skorzystanie ze split payment może być dowodem umyślnego popełnienia przestępstwa fakturowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Skorzystanie ze split payment może być dowodem umyślnego popełnienia przestępstwa fakturowego
Skorzystanie ze split payment może być dowodem umyślnego popełnienia przestępstwa fakturowego

REKLAMA

REKLAMA

Od marca 2017 roku najistotniejszym ryzykiem jest „użycie” sfałszowanej faktury „w okolicznościach faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia należności publicznej” – tak brzmią nowe przepisy regulujące fałsz materialny (art.270 a) i intelektualny (art. 271 a) Kodeksu karnego. Jak rozumieć to zdanie?

Mimo wszystko dość prosto: owe „użycie” ma znaczenie „dla określenia należności publicznej”, gdy faktura zostanie definitywnie zaewidencjonowana w księdze podatkowej, na podstawie której rozliczane są podatki (zaliczki na podatek). Idzie tu zwłaszcza o:

REKLAMA

Autopromocja
  • rejestr zakupu w rozumieniu podatku od towarów i usług,
  • ewidencję kosztów uzyskania przychodu dla potrzeb podatku dochodowego,
  • ewidencję wartości początkowej środka trwałego (koszt inwestycji) dla potrzeb podatku dochodowego i podatku od nieruchomości (budowle).

Jeżeli prowadzone przez podmiot zobowiązany księgi nie służą rozliczeniom podatkowym, to zaewidencjonowanie w nich faktury nie mają znamiona czynu zabronionego.

Polecamy: INFORLEX Ekspert

Wiadomo, że fakturą w świetle przepisów Kodeksu karnego jest wyłącznie dokument w rozumieniu z art. 2 pkt. 31 ustawy o VAT, czyli faktura wystawiona zgodnie z wymogami tej ustawy lub przepisów wydanych na jej podstawie (przez polskich podatników tego podatku).

REKLAMA

Fakt zaewidencjonowania („użycia”) faktur, które były sfałszowane przez wystawcę, zwłaszcza potwierdzających nieprawdę, nie należy w naszych realiach do wyjątków. Ilość wystawionych przez nieuczciwe firmy tego rodzaju dokumentów wciąż bije wszelkie  rekordy: według ostrożnych szacunków średnio co setna jest świadomie sfałszowana, a dwukrotnie więcej jest faktur wystawionych pod wpływem błędu lub zawierających błędne informacje. Wiemy również, że podrobiona faktura niczym nie różni się od dokumentu wystawionego przez pomyłkę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W słynnych wytycznych Prokuratora Generalnego z 10 sierpnia 2017 roku dotyczących zastosowania przepisów art. 270 a i 271 a Kodeksu karnego powiedziano wprost, że przestępstwa te mogą być popełnione wyłącznie z winy umyślnej, a popełnienie tych czynów w wyniku „lekkomyślności a nawet niedbalstwa” wyklucza karalność czynu. Problem jest w tym, że może tu wystąpić zbieg przesłanek odpowiedzialności karnej oraz podatkowej w przypadku, zwłaszcza gdy podatnik ewidencjonuje w rejestrze zakupu fakturę w celu odliczenia podatku naliczonego (zwrotu podatku). Aby mógł odliczyć z dokumentu, który obiektywnie nie daje prawa do odliczenia, bo np. został sfałszowany, podatnik musi:

  • nie wiedzieć, że księguje fałszywy dokument, oraz
  • nie mógł tego wiedzieć, mimo dołożenia należytej staranności przy okazji jego weryfikacji.

Wiemy, że te przesłanki wymyślił Trybunał Sprawiedliwości, aby ograniczyć katastrofę tego podatku wynikającą z masowości oszustw fakturowych. Co to jednak oznacza? Podatnik, który chce obronić swoje prawo do odliczenia będzie musiał udowodnić, że sprawdził ten dokument z gorliwą (należytą) starannością, co oczywiście wyklucza odwołanie się do niedbalstwa lub lekkomyślności jako przesłanek nieumyślności czynu. Zasadniczym problemem będzie jednak odpowiedź na pytanie, dlaczego gorliwie (choć nieudolnie) sprawdził ten dokument? Odpowiedź jest prosta: bo podejrzewał, że może być sfałszowany. Jeśli go następnie zaksięgował, to popełnił przestępstwo z winy umyślnej (wina w zamiarze ewentualnym), bo brał pod uwagę, że „użyje” fałszywej faktury „w okolicznościach faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia należności podatkowych”.

Problem ten już dostrzegli podatnicy i słusznie postulują, aby przesłanki owej „należytej staranności” były wprost uregulowane w ustawie, bo resortowe wynurzenia na ten temat nie mają jakiegokolwiek znaczenia w świetle prawa karnego. Najgorsze jest to, że resortowi urzędnicy chyba nie rozumieją tego problemu i proponują rozwiązania, które będą ewidentnym dowodem działania z winy umyślnej. Idzie tu o ich projekt tzw. split payment, który – mimo zastosowania – nie będzie chronić prawa do odliczenia. Jeżeli podatnik przekona swoich kontrahentów i zmusi do zgody na płatność części ich faktury (dotyczy podatku naliczonego) na ich rachunek VAT, to jedyną racjonalną przesłanką tego uporu będzie świadome ryzyko „użycia”  czyli zaewidencjonowania faktur, które mogą być sfałszowane. Czy płatność na rachunek VAT kontrahenta może być koronnym dowodem, że w momencie zaewidencjonowania podatnik podejrzewał (zasadnie), że są to faktury sfałszowane i księgując je godził się z tym skutkiem.

Zwróciłem uwagę w piśmie skierowanym do resortu finansów na wady ich koncepcji split payment, bo nie przewiduje ona skutku niekaralności w przypadku gdy podatnik skorzysta  z tego rozwiązania dla potrzeb odliczenia podatku od towarów i usług. W odróżnieniu od czasów „liberalnych” rządów w tym urzędzie, nikt – jak dotąd - nie odpowiedział na moje listy. Szkoda, bo tworzenie przepisów podatkowych to - jak widać - trudny problem, a na nieudane debiuty nie mamy czasu, zwłaszcza że na to rozwiązanie czekamy już dwa lata.

Witold Modzelewski

Profesor Uniwersytetu Warszawskiego  

Instytut Studiów Podatkowych

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF wchodzi na stałe – od 2026 roku faktury tylko elektroniczne. Szczegóły ustawy już znane!

KSeF wchodzi na stałe i już od 2026 roku każda faktura będzie musiała być wystawiona elektronicznie. Nowa ustawa całkowicie zmienia zasady rozliczeń i obejmie zarówno podatników czynnych, jak i zwolnionych z VAT. To największa rewolucja w fakturowaniu od lat.

Od kwietnia 2026 r. bez KSeF nie wystawisz żadnej faktury. To prosta droga do paraliżu firmy

Od 2026 r. KSeF stanie się obowiązkiem dla wszystkich przedsiębiorców w Polsce. System zmieni sposób wystawiania faktur, obieg dokumentów i współpracę z księgowością. W zamian przewidziano m.in. szybszy zwrot VAT. Eksperci podkreślają jednak, że firmy powinny rozpocząć przygotowania już teraz – zwlekanie może skończyć się paraliżem rozliczeń.

Rewolucja w fakturach: od 2026 KSeF obowiązkowy dla wszystkich! Firmy mają mniej czasu, niż myślą

Mamy już ustawę wprowadzającą obowiązkowy Krajowy System e-Faktur. Od lutego 2026 r. część przedsiębiorców straci możliwość wystawiania tradycyjnych faktur, a od kwietnia – wszyscy podatnicy VAT będą musieli korzystać wyłącznie z KSeF. Eksperci ostrzegają: realnego czasu na wdrożenie jest dużo mniej, niż się wydaje.

Rewolucja w interpretacjach podatkowych? Rząd planuje centralizację i zmiany w Ordynacji podatkowej – co to oznacza dla podatników i samorządów?

Rząd szykuje zmiany w Ordynacji podatkowej, które mają ułatwić dostęp do interpretacji podatkowych i uporządkować ich publikację. Zamiast rozproszenia na setkach stron samorządowych, wszystkie dokumenty trafią do jednej centralnej bazy – systemu EUREKA, co ma zwiększyć przejrzystość i przewidywalność prawa podatkowego.

REKLAMA

Krajowy System e-Faktur (KSeF). Prezydent podpisał ustawę

Prezydent Karol Nawrocki podpisał w środę zmianę ustawy o VAT, wprowadzającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) - poinformowała kancelaria prezydenta. Co to oznacza dla firm?

Nierozwiązany problem ziemi po PGR-ach: czy minister Krajewski uratuje miejsca pracy i gospodarstwa indywidualne?

Nierozwiązane od lat kwestie zagospodarowania dzierżawionej ziemi państwowej powracają dziś z ogromną siłą. Na decyzje ministerstwa rolnictwa czekają zarówno pracownicy spółek gospodarujących na gruntach po dawnych PGR-ach, jak i rolnicy indywidualni, którzy chcą powiększać swoje gospodarstwa. W tle stoją dramatyczne obawy o przyszłość setek osób zatrudnionych w spółkach oraz widmo likwidacji stad bydła.

Dobra wiadomość dla rolników! Prezydent podpisał ustawę o przechowywaniu nawozów naturalnych – zmiany wejdą w życie błyskawicznie

Prezydent RP podpisał ustawę przygotowaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która wprowadza istotne zmiany dla rolników w zakresie przechowywania nawozów naturalnych. Nowe przepisy wydłużają terminy dostosowania gospodarstw, upraszczają procedury budowlane i zapewniają dodatkowe wsparcie administracyjne.

Pracujący studenci, a ubezpieczenie w ZUS. Umowy o pracę, o dzieło i zlecenia - składki i świadczenia

Nie tylko latem wielu studentów podejmuje pracę, na podstawie kilku rodzajów umów. Różnią się one obowiązkiem odprowadzania składek a co za tym idzie, również prawem do świadczeń. Wyjaśniamy jakie umowy są podpisywane i jak są oskładkowane.

REKLAMA

Rekord: Ponad 1,24 mln cudzoziemców pracuje legalnie w Polsce i płaci składki do ZUS

Na koniec I półrocza 2025 r. liczba cudzoziemców legalnie pracujących i objętych ubezpieczeniami społecznymi w ZUS przekroczyła 1,24 mln osób. W województwie kujawsko-pomorskim było ich ponad 48,3 tys.W porównaniu z końcem 2024 roku wzrost odnotowano zarówno w skali kraju, jak i w regionie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

Działalność nierejestrowana w 2025 roku - własny biznes bez składek ZUS i formalności [limit]. Kiedy rejestracja firmy jest już konieczna i jak to zrobić?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce może wydawać się skomplikowane – zwłaszcza dla osób, które dopiero testują swój pomysł na biznes. Dlatego działalność nierejestrowana (zwana też nieewidencjonowaną) to atrakcyjna forma dla początkujących przedsiębiorców. Jednak wraz z rozwojem działalności pojawia się pytanie: czy to już czas, by przejść na zarejestrowaną firmę? Przedstawiamy, kiedy warto podjąć ten krok, jakie są jego konsekwencje oraz jak się do tego przygotować.

REKLAMA