Jak rozliczyć VAT w transakcjach łańcuchowych. Przypadek, gdy towar jest wywożony z Polski

• Transakcja łańcuchowa w VAT
• Wariant 1: Meble są wywożone do innego kraju UE
• Wariant 2: Meble są wywożone poza UE

Rada: Nie. Opisana transakcja powinna być rozliczona jako łańcuchowa. Szczegóły poniżej.

Transakcja łańcuchowa w VAT

W opisanym przypadku dochodzi do dwóch dostaw towarów: pomiędzy firmą B i A oraz A i C albo C1. Natomiast transport odbywa się od podmiotu B do C albo C1. W takim układzie mamy do czynienia z transakcją łańcuchową.

Z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT wynika, że w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie. Oznacza to, że tylko jedna dostawa jest dostawą ruchomą, czyli może być rozliczona jako WDT, gdy transport odbywa się między krajami UE, lub jako eksport, gdy towar jest wywożony poza UE. Ma to również wpływ na miejsce ustalenia dostaw.

W przypadku transakcji łańcuchowych obowiązuje zasada, że dostawę towarów, która:
1) poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów,
2) następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów (art. 22 ust. 3 ustawy o VAT).

Aby odpowiedzieć na zadane pytania, należy ustalić miejsce dostawy. Jak wynika z art. 22 ust. 2e ustawy o VAT, w przypadku towarów, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez pierwszego dostawcę – wysyłkę lub transport przyporządkowuje się jego dostawie.

Oznacza to, że pierwsza dostawa między podmiotem B i A to dostawa ruchoma, która może być rozliczona jako WDT albo eksport towarów. Druga dostawa między podmiotem A a końcowym nabywcą C to dostawa nieruchoma opodatkowana w kraju tego nabywcy.

Wariant 1: Meble są wywożone do innego kraju UE

Jeśli meble są wywożone do innego kraju UE, to podmiot B rozlicza albo transakcję krajową w Polsce ze stawką 23%, albo WDT, jeśli podmiot A poda mu numer VAT UE z innego kraju UE niż Polska i posiada odpowiednią dokumentację wskazaną w art. 42 ustawy o VAT.

Sposób rozliczenia podmiotu A zależy od tego, czy posługuje się wobec podmiotu B polskim czy holenderskim VAT UE oraz czy nabywca końcowy to podatnik. Jeśli jest to polski numer, to podmiot A rozlicza w kraju zakończenia transportu WNT oraz krajową dostawę towarów.

Jeśli podmiot A poda holenderski numer VAT UE i nabywca końcowy to podatnik VAT UE, może skorzystać z procedury uproszczonej, gdyż zakładamy, że holenderskie przepisy przewidują taką możliwość tak jak przepisy polskie (art. 135 ustawy o VAT). Wtedy nie musi rozliczać VAT w kraju zakończenia transportu. VAT za niego rozlicza końcowy nabywca.

Wariant 2: Meble są wywożone poza UE

Jeśli meble są wywożone poza UE, podmiot B rozlicza albo transakcję krajową w Polsce ze stawką 23%, albo eksport towarów, jeśli posiada dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza UE, wskazane w art. 41 ustawy o VAT. Podmiot A natomiast rozlicza w kraju zakończenia importu dostawę krajową. Natomiast importer rozlicza VAT od importu towarów w kraju zaimportowania.

Podstawa prawna: art. 22, art. 41, art. 42, art. 135 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 852.

Joanna Dmowska, ekspert w zakresie VAT

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź