Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z maszyny – co z VAT?

Spółka Alfa na skutek opóźnień w zapłacie należności wypowiedziała kontrahentowi umowę najmu maszyny produkcyjnej. Z umowy łączącej strony wynika, że kontrahent zobowiązany jej do zwrotu maszyny w terminie 5 dni, licząc od dnia otrzymania wypowiedzenia. Ponadto, zgodnie z postanowieniami przedmiotowej umowy, w przypadku niezwrócenia maszyny we wskazanym powyżej terminie Spółka ma prawo obciążyć najemcę wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z maszyny.

Spółka zamierza obciążyć kontrahenta kwotą za bezumowne korzystanie z maszyny. Jednakże zastanawia się czy rzeczone obciążenie powinno zostać opodatkowana na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług?

Świadczenie usług

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawa o VAT) opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei, przez świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej,  niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Polecamy: serwis VAT

Zatem w analizowanym przypadku należy określić, co należy rozumieć pod pojęciem świadczenia usługi za wynagrodzeniem na terytorium kraju. Zgodnie z literalnym brzmieniem powołanych  przepisów, świadczenie (czyli usługa) to każda czynność opodatkowana na terytorium kraju, która nie stanowi dostawy towarów i jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej, z wyjątkiem tych przypadków, które są wprost zwolnione (wyłączone) z opodatkowania.

Z powyższego wynika, że ustawodawca przyjął bardzo szeroką definicję świadczenia. Jednakże należy zaznaczyć, że aby daną czynność uznać za świadczenie usługi należy określić wzajemny stosunek cywilnoprawny łączący obie strony umowy.

W tym zakresie świadczeniodawca powinien za wynagrodzeniem świadczyć określony typ usługi (przedmiot świadczenia) na rzecz konkretnego biorcy. Tym samym zaistnienie świadczenia wymaga zaangażowania przynajmniej dwóch stron transakcji połączonych ze sobą określoną relacją: usługodawcy i usługobiorcy. Nie można mówić o świadczeniu (w rozumieniu przepisu art. 8 ust.1 ustawy o VAT), jeśli jest tylko jedna strona (wykonawca), a brak jest drugiej strony świadczenia (odbiorcy). W następstwie tego nie można mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Podobnie gdy następuje jedynie przepływ środków pieniężnych.