Odpłatny transport uczniów na zajęcia dodatkowe. Czy gmina płaci VAT?

Gmina organizuje odpłatny transport uczniów na pozalekcyjne zajęcia sportowe - co z VAT

Sprawa dotyczy gminy, która wraz z ze swoimi jednostkami organizacyjnymi jest podmiotem zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT. Gmina, realizując zadania własne z zakresu edukacji publicznej, wprowadziła Program Nauki Pływania dla uczniów klas drugich szkół podstawowych.
Zajęcia w ramach Programu są organizowane nieodpłatnie, jako dobrowolne zajęcia pozalekcyjne, prowadzone przez instruktorów spoza szkoły przez jeden rok szkolny, tj. od września do czerwca. Warunkami uczestnictwa w Programie jest złożenie przez rodziców „Deklaracji przystąpienia do Programu Nauki Pływania” do dyrektora szkoły oraz wniesienie opłaty za transport dzieci na basen i z powrotem, który zorganizowany zostanie przez daną placówkę. 

Wysokość wymaganej opłaty szacowana jest przez pomnożenie prognozowanej ceny usługi świadczonej przez zewnętrznego przewoźnika, liczby środków transportu potrzebnych do przewozu chętnych dzieci oraz przewidywanej liczby wyjazdów w danym semestrze szkolnym. Kwota wydatków na usługę transportową jest następnie dzielona przez liczbę dzieci zgłoszonych w danej szkole do Programu. Opłata wyliczona w powyższy sposób jest przekazywana przez rodziców na rachunek bankowy szkoły w dwóch transzach do 10 września i do 10 lutego. 

W związku z przedstawionym stanem faktycznym Gmina zwróciła się z pytaniem do organu, czy sprzedaż usługi transportowej uczniom zgłoszonym do udziału w Programie Nauki Pływania jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu, czy też stanowi ona czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT?

Zdaniem Gminy, sprzedaż uczniom opisanej usługi transportowej nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Fiskus: Gmina powinna zapłacić VAT

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze stanowiskiem Gminy, wskazując, że w danej sytuacji dowóz dzieci uznać należy za świadczenie usługi w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. Jego zdaniem, w przedstawionym stanie faktycznym występują dwie skonkretyzowane strony transakcji, a pomiędzy dokonywanymi płatnościami a świadczonymi usługami istnieje bezpośredni związek.

W związku z powyższym, zdaniem organu, w danej sytuacji Gmina świadczy odpłatną usługę w reżimie cywilnoprawnym, która powinna zostać opodatkowana VAT.

Gmina wniosła skargę na powyższą interpretację do WSA w Gorzowie Wielkopolskim.

WSA w Gorzowie Wielkopolskim: Gmina jako podmiot prawa publicznego nie świadczy usług komercyjnych

W ocenie WSA stanowisko Gminy należy uznać za prawidłowe. Zdaniem Sądu Gmina działa jako organ władzy publicznej, a nie podmiot oferujący świadczenie w zamian za określoną cenę. Opłaty nie mają bowiem charakteru ekwiwalentnego i nie są ponoszone w celach komercyjnych. Koszty poniesione na dowóz dzieci na zajęcia mają za zadanie jedynie kompensować wydatki w związku z realizacją zadania z zakresu edukacji publicznej i nie są obliczone na zysk. Co więcej, działania te nie naruszają zasad konkurencji, gdyż są skierowane do wąskiego grona odbiorców, jakim są uczniowie. 

W związku z tym, nie sposób zgodzić się z organem, jakoby świadczenia te wykonywane były w reżimie cywilnoprawnym. Zważając na powyższe, Sąd stanął na stanowisku, że w opisanym stanie faktycznym Gmina działa jako podmiot prawa publicznego, co oznacza, że sprzedaż uczniom usługi transportowej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dla opodatkowania VAT realizowanej czynności nie wystarczy, by gmina otrzymywała w związku z nią jakąkolwiek płatność - komentarz PwC

Zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie o VAT, organy władzy publicznej wykonując zadania własne, do których realizacji zostały prawnie zobowiązane, co do zasady są wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Kontrowersje pojawiają się, gdy działania te wykonywane są na podstawie stosunków umownych. Te same regulacje wskazują bowiem, że brak opodatkowania nie ma zastosowania w odniesieniu do czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z wykładnią przepisów wspólnotowych dokonaną przez TSUE, działania organów władzy publicznej, które mogą zakłócać konkurencję rynkową, powinny być opodatkowane VAT. 

Zagadnienia dotyczące występowania przez organy władzy publicznej w roli podatników VAT są od lat przedmiotem licznych orzeczeń sądów administracyjnych. Mimo, że sądy często uchylają decyzje niekorzystne dla jednostek, praktyka organów w tym zakresie jest wciąż niejednolita.

Opisywany wyrok niewątpliwie może stanowić wskazówkę, jakie czynniki należy brać pod uwagę dla ustalenia statusu gminy jako podatnika VAT. Jak bowiem wskazuje sąd, dla opodatkowania VAT realizowanej czynności nie wystarczy, by gmina otrzymywała w związku z nią jakąkolwiek płatność. Rozważyć należy również cel i sposób realizacji działań, zasady ustalenia wysokości świadczenia pieniężnego, jak również to, czy czynności realizowane są przez gminę w warunkach rynkowych. Tym samym każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie i podlegać precyzyjnej analizie.

Wojciech Gede, Senior Manager

Katarzyna Dobosz, Senior Associate

Aleksandra Fiedeń, Associate

PwC Polska