Towary przekazywane jako gratisy – skutki podatkowe

Wielu przedsiębiorców, chcąc uzyskać jak największą sprzedaż oferowanych przez siebie towarów, dywersyfikuje nie tylko ofertę, ale także formy sprzedaży, inwestuje w reklamę, prezenty dla klientów, rozdaje próbki towarów itp. Warto wiedzieć, jak takie działania wpływają na podatek VAT, żeby nie rozczarować się, gdy podatek pomniejszy spodziewane zyski.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Nieodpłatne wydanie gratisów a podatek VAT

W świetle przepisów ustawy o VAT (art. 7. ust 1) przez dostawę towarów rozumie się m.in. przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

a) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

b) wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Przy czym powyższego przepisu nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

VAT od przekazania samochodu na cele osobiste

Jeżeli chodzi o o prezenty małej wartości, ustawodawca określił, że przez prezenty o małej wartości należy rozumieć przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

- łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;

- których przekazania nie ujęto w tej ewidencji jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

W związku z powyższym warunkiem wystarczającym do zaliczenia danych wydań towarów przez przedsiębiorcę do prezentów o małej wartości i tym samym nieopodatkowania ich, jest jednostkowa cena nabycia przekazywanych towarów, określona w momencie przekazania towaru, nieprzekraczająca kwoty 10 zł netto.

W przypadku więc gdy wydanie gratisów dla klientów przedsiębiorstwa następuje na cele promocyjne (co w konsekwencji powoduje zwiększenie ilości sprzedawanych towarów, a tym samym sprzedaży opodatkowanej), których cena nabycia pojedynczych sztuk nie przekracza 10 zł netto, nie jest konieczne rozliczenie podatku VAT.

Przekazanie zestawu próbek nie jest opodatkowane VAT

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 6 kwietnia 2016 r., sygn. ILPP1/4512-1 -57/16-2/AP, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, gdzie wskazano, że „konstrukcja przewidziana w art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT zakłada, że jeżeli wartość jednostkowa wydawanego towaru nie przekracza 10 zł, jego wydanie nie będzie podlegać opodatkowaniu niezależnie od tego komu zostały wydane towary i czy podatnik prowadzi ewidencję obdarowanych, o której mowa w pkt 1 analizowanego przepisu.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opis sprawy wskazać należy, że nieodpłatne przekazanie towarów będących przedmiotem wniosku, których jednostkowy koszt wytworzenia - określony w momencie przekazywania - nie przekracza 10 zł, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powyższe wynika z faktu, że stanowią one prezenty o małej wartości, o których mowa w art. 7 ust. 4 ustawy, a ich przekazanie następuje na cele związane z działalnością gospodarczą Spółki. Bowiem, jak wskazał Wnioskodawca, celem przekazania tych towarów jest zwiększenie sprzedaży poprzez promowanie oferowanego asortymentu, jego optymalne wyeksponowanie jak i zareklamowanie marki Spółki. Tym samym należy uznać, że towary są przekazywane na cele związane z działalnością gospodarczą Spółki.

Ponadto, w świetle przytoczonych przepisów - art. 7 ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy - na opodatkowanie podatkiem od towarów i usług opisanego we wniosku nieodpłatnego przekazania nie ma wpływu ilość przekazanych przez Spółkę towarów Kontrahentom. W szczególności, w analizowanej sprawie nie ma znaczenia fakt, że towary te przekazywane są w opakowaniach zbiorczych (głównie kartonach i pudłach również z funkcją standu oraz na podestach i podajnikach z różnorodnym zatowarowaniem lub mono zatowarowaniem), w których może znajdować się kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt pojedynczych opakowań. Istotne znaczenie ma fakt, że jednostkowy koszt wytworzenia pojedynczego towaru nie przekracza 10 zł netto”.

Polecamy: Jak rozliczyć VAT od sprzedaży dokonywanej przez rolników

Takie samo stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 4 kwietnia 2016 r., sygn. IBPP1/4512-999/15/AW, w którym czytamy, „ iż bez względu na ilość przekazywanych przez Wnioskodawcę jednemu podmiotowi (pracownikowi kontrahenta) towarów, których cena nabycia nie przekracza 10 zł - ich nieodpłatne wydanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 7 ust. 3 w związku z art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT”.

Podobne stanowisko zaprezentował również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 14 stycznia 2016 r., sygn. IPPP2/4512-1008/15-2/MJ „Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz opis sprawy wskazać należy, że nieodpłatne przekazanie towarów, o których mowa we wniosku, których jednostkowy koszt wytworzenia lub jednostkowa cena nabycia (bez podatku), określone w momencie przekazywania, nie przekracza 10 zł, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to z faktu, że stanowią one prezenty o małej wartości, o których mowa w art. 7 ust. 4 ustawy o VAT, a ich przekazanie nastąpi na cele związane z działalnością gospodarczą Spółki, gdyż jak wskazał Wnioskodawca, celem nieodpłatnego przekazania towarów jest zwiększenie sprzedaży jej produktów.

Ponadto, na opodatkowanie podatkiem od towarów i usług opisanego we wniosku nieodpłatnego przekazania nie będzie wpływała ilość przekazanych towarów jednemu odbiorcy, ani również status odbiorcy. Istotne znaczenie będzie miał fakt, że jednostkowy koszt wytworzenia lub jednostkowa cena nabycia pojedynczego towaru nie przekroczy kwoty 10 zł netto.

(...) Nie jest również opodatkowane przekazanie prezentów, których wartość mieści się w przedziale od 10,01 zł do 100 zł, jednak pod warunkiem prowadzenia dodatkowej ewidencji osób obdarowanych. Jeżeli wartość przekazanego towaru przekracza 100 zł podatnik ma obowiązek opodatkować wartość nieodpłatnego świadczenia".

Stanowisko w tej kwestii zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 31 marca 2015 r., sygn. IPPP3/4512-135/15-2/RD, który zgodził się ze stanowiskiem prezentowanym przez podatnika wskazując, "że art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT w żaden sposób nie odnosi się do łącznej wartości towarów przekazanych w ramach pojedynczego wydania danej osobie, nie zawiera także limitu łącznej ceny nabycia (kosztów wytworzenia) towarów przekazywanych jednorazowo jednej osobie. Fakt, iż towary w ramach jednorazowych nieodpłatnych przekazań wydawane są w większych ilościach (np. w opakowaniach zbiorczych), o łącznej cenie nabycia niejednokrotnie przekraczającej 10 zł netto (a często również 100 zł), jest bez znaczenia. Cenę nabycia (koszt wytworzenia) należy ustalić w odniesieniu do pojedynczej sztuki przekazywanego towaru. Zatem warunkiem koniecznym i wystarczającym do zaliczenia danych wydań do prezentów o małej wartości jest jednostkowa cena nabycia (lub jednostkowy koszt wytworzenia) przekazywanych towarów, określona w momencie przekazania towaru, nieprzekraczająca kwoty 10 zł netto. Tym samym zgodził się, że limit 10 zł odnosi się do pojedynczych sztuk, nie zaś do łącznej sumy cen nabycia poszczególnych towarów przekazywanych jednorazowo kontrahentowi.

Jeżeli więc przekazane prezenty mieszczą się w definicji prezentów o małej wartości, to podatnik je przekazujący nie będzie zobowiązany do wykazywania VAT należnego od tego przekazania, pomimo że przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT przy ich nabyciu".

Podsumowując należy uznać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów handlowych, przekazywanych następnie jako gratisy w świetle przytoczonych powyżej przepisów. Z kolei obowiązek opodatkowania nie powstanie w stosunku do towarów, których jednostkowa cena nabycia (koszt wytworzenia) netto nie przekracza 10 zł netto, a także łączna wartość nie przekracza w roku podatkowym kwoty 100 zł netto.

Prawo do odliczenia VAT z tytułu przekazania gratisów

Zgodnie z ustawą o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Powyższa regulacja wskazuje, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem dającym możliwość podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku VAT jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

W przypadku rozpatrywanego przez nas przekazywania klientom towarów gratisowych, gdy ma to na celu wyłącznie zwiększenie sprzedaży opodatkowanej, uzasadnione jest wykonanie przez przedsiębiorcę prawa do odliczenia podatku VAT, jak również nie powstanie obowiązek korekty w razie nieodpłatnego ich wydania. Co potwierdzają interpretacje podatkowe organów podatkowych, przytaczane poniżej.

W związku tymi przepisami, w zakresie możliwości odliczania VAT od przekazywanych przez firmę gratisów, wyjaśnień udzielił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 23 sierpnia 2016 r., sygn. IPPP1/4512-515/16-3/MPe, wskazując, że "towary przekazywane jako gratisy (nabywane uprzednio co do zasady jako towary handlowe) pozostają w pośrednim związku z działalnością opodatkowaną Spółki, zatem odliczenie podatku naliczonego jest uzasadnione. Spółka nabywając takie towary czyni to zasadniczo z zamiarem odprzedaży, zaś przekazanie takich towarów nieodpłatnie (gratisy) jest uzasadnione zwyczajami panującymi w obrocie gospodarczym i przyczynia się do pozytywnego postrzegania Spółki przez jej klientów. Stanowi realizację typowej na rynku strategii marketingowej. Zatem także w przypadku dostawy takich towarów nieodpłatnie (gratisy), zachowany zostaje związek zakupu tych towarów z działalnością opodatkowaną (związek pośredni). Spółka nie będzie także zobowiązana do skorygowania odliczonego uprzednio podatku naliczonego z tytułu nabycia gratisów.”

Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2016

Powyższy pogląd wyrażono także w interpretacji indywidualnej z dnia 4 kwietnia 2016 r., sygn. IBPP1/4512-999/15/AW (Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach):

„O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reprezentacji i reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego itp.

Podkreślić należy, iż ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Umowa zamiany rzeczy – opodatkowanie VAT

(...) Biorąc pod uwagę przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że opisane przez Wnioskodawcę przekazania związane są pośrednio z czynnościami opodatkowanymi. Zaznaczyć należy, że ustawodawca nie precyzuje w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, by pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni.

Biorąc zatem pod uwagę, że odbiorcy koszów są to głównie spedytorzy, menadżerowie, utrzymują i polepszają dobre relacje pomiędzy firmami, co ma owocować w przyszłości nowymi zamówieniami, kontraktami, dbają o dobry poziom wynegocjowanych cen usług, miłą atmosferą pomiędzy spedytorami, wzajemną pomocą w razie problemów itp., stwierdzić należy, iż przekazanie to ma pośredni związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Wobec powyższego przy nabyciu wskazanych we wniosku towarów w postaci: słodyczy, kaw, herbat, napojów i kalendarzy, jak również alkoholu przekazywanych następnie nieodpłatnie wybranym pracownikom kontrahentów - Wnioskodawcy będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o ile faktycznie nabycie to będzie związane z wykonywaniem przez Wnioskodawcę czynności opodatkowanych.”

Takie samo stanowisko zaprezentował również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 14 stycznia 2016 r., sygn. IPPP2/4512-1008/15-2/MJ:

„W świetle przedstawionych okoliczności nieodpłatne przekazanie prezentów, jak wskazuje Wnioskodawca, ma związek z działalnością gospodarczą Spółki w ramach której Spółka wykonuje czynności opodatkowane podatkiem VAT. Zatem stwierdzić należy, że nabywane towary, przekazywane kontrahentom mają związek pośredni z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Nabywane przez Wnioskodawcę towary nie służą dalszej odsprzedaży, ani nie są wykorzystywane do wytworzenia wyrobów i usług będących przedmiotem obrotu, są przedmiotem nieodpłatnego wydania a wydania te przyczyniają się do zwiększenia obrotu. W konsekwencji, Wnioskodawca może dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków poniesionych na (Prezenty) o jednostkowej wartości (bez podatku) niższej niż 10 zł, będące przedmiotem nieodpłatnego przekazania na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.”

Podobnych wyjaśnień udzielił również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 10 marca 2015 r., sygn. IPPP1/4512-161/15-2/EK uznając, że: (...) nieodpłatne przekazanie prezentów – jak wskazuje Wnioskodawca – mają związek z działalnością gospodarczą Spółki w ramach której Spółka wykonuje czynności opodatkowane podatkiem VAT. Zatem stwierdzić należy, że nabywane/wytwarzane towary, przekazywane kontrahentom podczas organizowanych spotkań jak i pozostałym osobom mają związek pośredni z wykonywaniem czynności opodatkowanych, nabywane/wytwarzane przez Wnioskodawcę towary nie służą dalszej odsprzedaży, ani nie są wykorzystywane do wytworzenia wyrobów i usług będących przedmiotem obrotu, są przedmiotem nieodpłatnego wydania a wydania te przyczyniają się do zwiększenia obrotu. W konsekwencji, Wnioskodawca może dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków poniesionych na (Prezenty) o jednostkowej wartości (bez podatku) niższej niż 10 zł będące przedmiotem nieodpłatnego przekazania na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, zwłaszcza w ramach wszelkiego rodzaju działań o charakterze marketingowym, promocyjnym, gdyż poniesione wydatki na ich nabycie będą miały związek z wykonywanymi przez Spółkę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług".