REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przepisy dotyczące VAT nie są spójne z unijną dyrektywą

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Ustawa o VAT jest niespójna z unijną dyrektywą
Ustawa o VAT jest niespójna z unijną dyrektywą
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jeśli polskie tłumaczenie wspólnotowych przepisów o podatku VAT jest niedokładne, można sięgnąć po inną wersję językową – wynika z niedawnego wyroku NSA. Ważniejsza jest bowiem wykładnia celowościowa, a nie gramatyczna.

REKLAMA

Autopromocja

Dyrektywa VAT została przetłumaczona na 24 oficjalne języki, w związku z tym różnice zawsze się znajdą – mówi Tomasz Michalik, doradca podatkowy i partner w MDDP. Przykładów jest wiele.

W wyroku z 30 listopada NSA (sygn. akt I FSK 307/16) sędzia Arkadiusz Cudak wyjaśnił, że w VAT dominująca powinna być wykładnia celowościowa, zgodna z unijną dyrektywą.

Różnice językowe w przekładzie dyrektywy mogą bowiem prowadzić do pozbawienia podatników preferencji, np. zwolnień z podatku lub wręcz przeciwnie – do nałożenia na nich wyższej daniny.

Problem polega na tym, że – jak zwracają uwagę eksperci – gdy jeden podatnik wybiera zwolnienie, inny woli opodatkowanie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Francuski górą

REKLAMA

Uzasadniając wyrok NSA, sędzia Cudak nawiązał do wyroku Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2006 r. (sygn. akt III PK 30/06), z którego również wynikało, że „przepisy prawa wspólnotowego muszą być interpretowane z uwzględnieniem wszystkich wersji językowych, a nie tylko w brzmieniu podanym w języku polskim”.

„Ogłoszenie przepisu prawa wspólnotowego w polskiej edycji Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej nie oznacza, że obowiązuje on tylko w tym brzmieniu. W praktyce decydujące znaczenie ma brzmienie przepisu w języku francuskim, który jest głównym językiem roboczym Wspólnoty, a następnie po angielsku i w innych językach” – wyjaśnił wtedy Sąd Najwyższy.

Problem ze zwolnieniem

Spór rozstrzygnięty przez NSA dotyczył firmy, która kupiła automaty do gier. Nie wykorzystywała ich jednak do działalności gospodarczej, bo zmieniły się przepisy dotyczące automatów. Spółka chciała je więc sprzedać. Liczyła na zwolnienie z VAT, bo – jak podkreślała – przy ich zakupie nie odliczyła podatku naliczonego. Podstawą zwolnienia miał być więc art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Organy podatkowe oraz WSA w Krakowie uznały jednak, że spółka nie spełniła zasadniczego warunku wynikającego z tego przepisu, a mianowicie nie wykorzystywała automatów na cele działalności zwolnionej od podatku.

REKLAMA

NSA stwierdził jednak, że polskie tłumaczenie unijnej dyrektywy jest niepoprawne. Polski przepis mówi bowiem o „wykorzystywaniu na cele działalności”, podczas gdy ustawodawcy unijnemu bardziej chodziło o „przeznaczenie na działalność” (art. 136 lit. a dyrektywy).

– Tak np. przetłumaczono dyrektywę w przepisach francuskich, włoskich i portugalskich, gdzie nie mówi się o „wykorzystywaniu”, ale o „przeznaczeniu” towarów – zwrócił uwagę sędzia Cudak.

NSA uznał zatem, że w tej sprawie można zastosować przepisy z dyrektywy w innej wersji językowej niż polska. Ważniejsza jest bowiem wykładnia celowościowa, a nie gramatyczna.

– To oznacza, że zwolnieniem jest objęte zbycie towarów, które wcześniej zostały nabyte „z przeznaczeniem na cele” działalności zwolnionej od podatku, bez prawa do odliczenia, niezależnie od tego, czy doszło do faktycznego wykorzystywania tych towarów – orzekł NSA. Uznał zatem, że sprzedaż automatów przez spółkę będzie zwolniona z VAT, mimo że spółka nie wykorzystała ich do działalności gospodarczej. – Taka wykładnia będzie też zgodna z zasadą neutralności VAT – uzasadnił Arkadiusz Cudak.

Inne rozbieżności

Roman Namysłowski, doradca podatkowy i partner zarządzający Crido Taxand, wskazuje na inną rozbieżność – dotyczącą definicji podatnika. Zgodnie z polską ustawą o VAT podatnikiem jest osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna. Natomiast z angielskiej wersji dyrektywy wynika, że chodzi o „każdą osobę”.

– Pytanie, co w takim razie w polskim przepisie robi „jednostka nieposiadająca osobowości prawnej” albo – co jeszcze ciekawsze – spółka cywilna. W niektórych krajach spółki cywilne nie są podatnikami – wyjaśnia Roman Namysłowski.

Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia

Kolejny przykład dotyczy nieodpłatnego świadczenia usług (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Zgodnie z polskim przepisem za odpłatne świadczenie usług uznaje się również użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do jego celów osobistych.

– Natomiast w dyrektywie jest mowa o użyciu „do celów prywatnych”. Podobnie brzmi zapis w wersji anglojęzycznej. Wydaje się, że cele osobiste z polskiej ustawy są nieco szersze niż prywatne – wskazuje Roman Namysłowski.


Już przesądzone

Do lipca 2017 r. niezgodne z dyrektywą były też polskie przepisy zwalniające z VAT usługi likwidacji szkód ubezpieczeniowych. Polskie zwolnienie (w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT) okazało się zbyt szerokie w stosunku do zwolnienia, jakie przewidywała dyrektywa. W wyroku z 17 marca 2016 r. (sygn. akt C-40/15 w sprawie Aspiro) Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że likwidacja szkód świadczonych przez firmy niedziałające jak ubezpieczyciele powinna być objęta 23-proc. VAT. I tak też jest od 1 lipca 2017 r.

Na cele dyrektywy TSUE wskazał również w innym polskim wyroku – z 28 listopada 2013 r. w sprawie C-319/12 MDDP Akademia Biznesu. Trybunał orzekł, że zwolnienie usług edukacyjnych wszystkich podmiotów prywatnych świadczących takie usługi, włącznie z tymi, których cele nie są podobne do celów podmiotów prawa publicznego (tak wynikało z polskich przepisów), jest sprzeczne z dyrektywą (art. 132 ust. 1 lit. i).

Obaj eksperci zgadzają się z NSA, że w VAT kluczowa powinna być wykładnia celowościowa . – Wynika to z charakteru dyrektywy, która wiąże państwa członkowskie co do celu i rezultatu – komentuje Roman Namysłowski.

Podobnie sądzi Tomasz Michalik. – Skoro celem jest harmonizacja nie tyle przepisów, ile reguł stosowania VAT, to niezbędne wydaje się odejście od wykładni językowej. Wyrok NSA bardzo dobrze i trafnie wpisuje się w tę dyskusję – ocenia Michalik.

Podatnik ma wybór

Inaczej uważa Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy i partner w KNDP. Zwraca uwagę na to, że jeśli przepisy polskie są niezgodne z dyrektywą, to podatnicy mogą żądać zastosowania korzystniejszego przepisu: albo polskiego, albo wynikającego wprost z dyrektywy – w zależności od tego, który jest korzystniejszy.

– Bezpośrednie stosowanie dyrektywy jest dopuszczalne tylko na korzyść podatnika – podkreśla ekspert KNDP. Jego zdaniem zatem sądy powinny dążyć nie tyle do celowościowej wykładni prounijnej, ile do stwierdzania niezgodności polskich regulacji z dyrektywą. Dzięki temu podatnik ma wybór, czy stosować przepisy polskie, czy unijne.

ⒸⓅ

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Decydujące znaczenie ma brzmienie przepisu w języku francuskim

infoRgrafika

Łukasz Zalewski

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA