Nieodpłatna pomoc prawna a VAT

Członkowie strony pozarządowej Rady Działalności Pożytku Publicznego przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej, zwracają się o złożenie poprawki odnoszącej do opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej, zawartej w rządowym projektu ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, zawartego w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw Związanych z ograniczaniem Biurokracji (druk nr 2606).

Rada Działalności Pożytku Publicznego trzykrotnie podejmowała uchwały w sprawie tych zapisów. Przyjęto uchwałę nr 55 z dnia 29 stycznia 2014, uchwałę nr 66 z dnia 25 marca 2014 oraz uchwałę nr 79 z dnia 17 czerwca 2014. Odbyły się spotkania z udziałem Ministra Gospodarki i Ministra Finansów, które nie przyniosły jednak żadnego odzewu. 

Propozycja przedstawiona początkowo jako ułatwienie dla przedsiębiorców przewidywała wyłączenie z podatku VAT usług bezpłatnej pomocy prawnej na rzecz osób niezamożnych – korzystających z pomocy społecznej oraz zwolnienie otrzymującego pomoc z podatku dochodowego z tego tytułu. Obecnie w projekcie pozostał jedynie zapis odnoszący się do tzw. zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, niektórych kategorii osób uznanych za ubogie.

 Projekt ustawy, w art. 4 pkt 4 lit a, drugie tiret, oraz w pkt. b, zawiera bowiem zmianę ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza nieznane w dotychczasowym systemie prawnym zróżnicowanie podatkowe osób korzystających z nieodpłatnej pomocy prawnej. Przepis ten określa, iż nieodpłatna pomoc prawna obywateli z definicji podlega opodatkowaniu. Przepis określa jednocześnie, iż wolna od podatku dochodowego jest (…) pkt. 117a. „wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej osobie uprawnionej i pobierającej świadczenie z pomocy społecznej albo zasiłek rodzinny, przyznane w formie decyzji administracyjnej na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych;”,

Ponadto w pkt b) dodano ust. 34 stwierdzający iż: „Osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 117a, jest obowiązana złożyć świadczeniodawcy pisemne oświadczenie o uprawnieniu i pobieraniu świadczenia z pomocy społecznej albo zasiłku rodzinnego, na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych, numer decyzji, na podstawie której osoba ta pobiera świadczenie z pomocy społecznej albo zasiłek rodzinny.”

Nieodpłatna pomoc prawna a VAT– wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Darmowa pomoc prawna zwolniona z PIT od 2015 roku

Tym samym, ograniczono bezpłatne poradnictwo prawne wyłącznie do osób otrzymujących zasiłki okresowe i stałe z pomocy społecznej oraz zasiłki rodzinne, w stosunku do których wydaje się decyzje.  

W istocie tym przepisem wprowadza się faktycznie opodatkowanie części osób, które nie korzystały ze świadczeń pieniężnych pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych, a korzystały z bezpłatnej pomocy prawnej np. w sytuacji przemocy w rodzinie czy bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Osoby przekraczające próg dochodowy pomocy społecznej 542 zł w gospodarstwie jednoosobowym i 456 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych, zostaną obciążone podatkiem dochodowym z tytułu udzielonego wsparcia. Ponadto wspomniany przepis pomija osoby korzystające z pomocy prawnej i poradnictwa prawnego wynikające z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Nie ulega wątpliwości, iż przy takiej konstrukcji zapisów, mogą one w znaczący sposób ograniczyć udzielanie pomocy prawnej niezamożnym obywatelom w sytuacjach kryzysowych. Tymczasem w dniu 1 października br. w trakcie expose Pani Premier Ewa Kopacz zapowiedziała iż „dzięki współpracy rządu, samorządu i organizacji samorządowych zagwarantuje bezpłatny dostęp do porad prawnych na poziomie lokalnym”. Należy zatem zdecydować, co jest zamiarem ustawodawcy.

Wobec powyższego zwracamy się z wnioskiem o zgłoszenie przynajmniej takiej propozycji, która zracjonalizuje logikę obecnej propozycji rządowej. Proponowany zapis jest następujący:

W art. 3 w pkt. 4:

a) lit a, drugi tiret otrzymuje brzmienie:

– po pkt 117 dodaje się pkt 117a w brzmieniu:

„117a) wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej osobie uprawnionej i pobierającej świadczenie z pomocy społecznej, wsparcie rodziny, albo zasiłek rodzinny, na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej, przepisach o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych;”,

b) lit b otrzymuje brzmienie

dodaje się ust. 34 w brzmieniu:

„34. Osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 117a, jest obowiązana złożyć świadczeniodawcy pisemne oświadczenie o uprawnieniu i korzystaniu ze świadczeń z pomocy społecznej, wsparcia rodziny, albo zasiłku rodzinnego, na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej, przepisach  o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych, podając imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL”.

Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia

Nowe wzory deklaracji i informacji PIT 2014 / 2015

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Zaproponowane rozwiązanie umożliwi dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej osobom, które korzystają z różnych świadczeń pomocy społecznej np. pracy socjalnej, czy interwencji kryzysowej świadczonej przez różne podmioty publiczne i pozarządowe realizowane bez decyzji administracyjnej.  Tym samym, oddając intencje projektodawcy, zapewni odpowiednią elastyczność umożliwiającą obywatelom w różnych sytuacjach kryzysowych, korzystanie z nieodpłatnej pomocy prawnej.

Cezary Miżejewski

Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych,  przewodniczący Zespołu ds. programów i funduszy RDPP, w imieniu niżej podpisanych członków z pozarządowej strony Rady:

Krzysztof Balon, Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS

Tomasz Bilicki, Fundacja Służby Rodzinie "Nadzieja"

Paweł Dębek, Dolnośląska Rada ds. Młodzieży

Ks. Stanisław Słowik, Caritas Diecezji Kieleckiej

Łukasz Waszak, Sieć SPLOT

Jan Jakub Wygnański, Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA