Które pomocnicze usługi finansowe nie są zwolnione z VAT

Z dniem 1 lipca 2017 r. uchylony został art. 43 ust. 13 i 14 ustawy o VAT, co spowodowało wyłączenie ze zwolnienia z VAT elementów usług finansowo-ubezpieczeniowych (np. usługi likwidacji szkód świadczone na rzecz zakładów ubezpieczeniowych). Przepis ust. 13 stanowił, że zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (w myśl art. 43 ust. 14 z wyłączeniem usług stanowiących element usług pośrednictwa).

Głównym celem wprowadzonych zmian jest uniknięcie rozbieżności między krajowymi a unijnymi regulacjami w stosowaniu systemu podatku VAT. W interpretacji ogólnej Ministra Rozwoju i Finansów wyjaśniono, że podstawę zwolnienia usług finansowych i ubezpieczeniowych należy od 1.07.2017 r. ustalać w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41 ustawy o VAT, przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE.

W odniesieniu zaś do usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT (będącego odpowiednikiem 135 ust. 1 lit. d dyrektywy 2006/112/WE) TSUE wskazał w wyroku w sprawie C-2/95 SDC, że z transakcja przelewu zwolniona z VAT polega na dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego rachunku na drugi. Taka operacja może się składać z różnych odrębnych usług, które stanowią „transakcje dotyczące” przelewów.

Czynności niebędące w rzeczywistości przelewami lub płatnościami, które pełnią specyficzne i istotne funkcje przelewu będą również spełniały warunki upoważniające do zastosowania zwolnienia. Zgodnie z orzecznictwem TSUE należy jednak odróżnić te usługi od zwykłych świadczeń rzeczowych lub technicznych, które (nawet jeśli inicjują samą transakcję finansową) są opodatkowane na zasadach ogólnych. Kluczowe jest zdiagnozowanie, czy dany element jest istotny dla całej transakcji, gdyż jedynie czynności powodujące zmianę sytuacji prawnej lub finansowej beneficjenta będą objęte zwolnieniem (np. wyrok w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi, wyrok w sprawie C-607/14 Bookit).

Polecamy: Biuletyn VAT

TSUE wskazał, że ze zwolnienia nie mogą korzystać odrębne świadczenia wspierające usługi finansowe. Mowa tu o czynnościach technicznych, do których należą usługi elektronicznego przesyłania wiadomości wykorzystywane w obrocie płatniczym (swift) czy usługi administracyjne. W celu zakwalifikowania konkretnych usług transakcji dotyczących płatności i przelewów jako zwolnionych od podatku VAT należy interpretować pojęcia użyte do opisania zwolnień w sposób ścisły, gdyż stanowią one wyjątek od zasady ogólnej, wg której podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie na rzecz podatnika. Minister podkreślił jednak, że „zasada ścisłej wykładni nie oznacza zatem, że pojęcia użyte w celu opisania zwolnień powinny być interpretowane w sposób, który uniemożliwiałby osiągnięcie zakładanych przez nie skutków” (np. wyrok w sprawie C-334/14 De Fruytier, wyrok w sprawie C-607/14 Bookit).

W interpretacji ogólnej podkreślono, że rozważając skutki podatkowe czynności wykonywanych przez organizacje płatnicze na rzecz agentów rozliczeniowych i wydawców kart płatniczych oraz czynności agentów rozliczeniowych wykonywanych na rzecz akceptantów w ramach transakcji płatniczych dokonywanych przy pomocy kart należy wziąć pod uwagę stanowisko TSUE. Zauważono, że „zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem TSUE, każda czynność powinna być zwykle uznawana za odrębną i niezależną, a czynność złożona z jednego świadczenia w aspekcie gospodarczym nie powinna być sztucznie rozdzielana. Przypomniano również, że aby mieć do czynienia z jednym złożonym świadczeniem elementy składowe muszą być ze sobą ściśle i nierozerwalnie związane, a rozdzielenie ich miałoby sztuczny charakter.

Powyższe będzie miało odniesienie również do wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, których skutkiem jest spełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności. Ściśle ze sobą powiązanymi świadczeniami wykonywanymi przez organizacje płatnicze na rzecz agentów rozliczeniowych i wydawców kart płatniczych oraz agentów rozliczeniowych wykonywanych na rzecz akceptantów w przypadku transakcji płatniczych dokonywanych przy pomocy kart płatniczych są czynności autoryzacji transakcji (np. weryfikacja karty płatniczej), przekazania środków za pośrednictwem organizacji płatniczej lub agenta rozliczeniowego oraz rozliczenie transakcji obejmujące przetwarzanie, przesyłanie i udostępnianie danych niezbędnych do ustalenia właściwych kwot wynagrodzenia poszczególnych uczestników transakcji. Zbiór takich czynności doprowadzających ostatecznie do realizacji przekazania środków pomiędzy podmiotami (bez nich realizacja transferu nie byłaby możliwa) i spełniających przesłanki TSUE będą stanowić kompleksową usługę finansową i w konsekwencji będą korzystały ze zwolnienia z podatku VAT.