Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską a Czechami - najważniejsze zmiany

Nowa umowa zmienia definicję „należności licencyjnych”. Zakresem definicji objęte będą należności uzyskiwane w związku z korzystaniem lub prawem do korzystania z praw autorskich, filmów lub taśm transmitowanych w radiu lub telewizji, patentu, znaku towarowego, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego, a także urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego oraz za informacje związane z doświadczeniem zawodowym w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej.

Na tle obowiązywania poprzedniej umowy pojawiły się wątpliwości co do objęcia definicją należności licencyjnych programu komputerowego. Nowe brzmienie przepisu zostało wprowadzone w celu rozwiania tych wątpliwości. Poprzednia definicja wzorowana była na art. 12 Modelowej Konwencji OECD. Zgodnie z nią należności licencyjne oznaczały należności uzyskiwane „z tytułu użytkowania lub prawa do użytkowania każdego prawa autorskiego do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego (…)”.

Problem stanowiło uznanie programu komputerowego za dzieło literackie, artystyczne lub naukowe. Strony umowy zrezygnowały z tego wyliczenia, poprzestając na określeniu, iż należności licencyjne obejmują należności uzyskiwane w związku z korzystaniem lub prawem do korzystania z praw autorskich. Pozwoli to na objęcie zakresem definicji również należności z tytułu korzystania z programu komputerowego jako szczególnego rodzaju dzieła objętego ochroną praw autorskich.

Stara umowa przewiduje jedynie, że jedno z umawiających się państw może opodatkować „teoretyczne” zyski, których przedsiębiorstwo w tym państwie nie osiągnęło z powodu ustalenia pomiędzy podmiotami powiązanymi warunków innych, niż ustaliłyby między sobą podmioty niezależne. Nowa umowa wprowadza zasadę, zgodnie z którą w przypadku opodatkowania „teoretycznego” zysku przez jedno państwo, drugie państwo powinno dokonać korekty podatku nałożonego w tym drugim państwie, jeżeli uzna, że suma skorygowanych zysków odpowiada zyskom, jakie by osiągnięto w przypadku transakcji dokonanych na warunkach rynkowych.

Stara umowa nie przewidywała procedury korekty wtórnej. A zatem dokonanie w umawiającym się państwie korekty podstawy opodatkowania, w związku z przebiegiem transakcji w grupie kapitałowej, prowadziło do ekonomicznego podwójnego opodatkowania. Wprowadzone zmiany powinny zatem umożliwić uniknięcie podwójnego opodatkowania dochodów grup kapitałowych.

Klauzula tax sparing w swoim zamierzeniu stanowi podatkową zachętę dla inwestycji zagranicznych. Klauzula ta zezwala na zaliczenie na poczet podatku należnego w Polsce kwoty daniny, która faktycznie nigdy nie została zapłacona w Czechach.

Celem usunięcia tej klauzuli jest likwidacja ryzyka związanego z możliwymi nadużyciami ze strony podatników. Zgodnie ze stanowiskiem rządu klauzula ta nie jest skutecznym narzędziem promowania rozwoju gospodarczego w państwie źródła. Zachęca ona do inwestycji krótkoterminowych i zniechęca do inwestycji długoterminowych. Stosowanie klauzuli tax sparing zmniejsza wpływy budżetowe. Dlatego, polski rząd dąży do usunięcia klauzul tax sparing z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zostały one już usunięte z umów z Niemcami, Szwecją i Finlandią.

W swoim stanowisku przekazanym sejmowi rząd argumentował również, iż „zagraniczne systemy odliczania podatku są zazwyczaj pomyślane w sposób, który pozwala zagranicznemu inwestorowi przy obliczaniu jego fikcyjnego podatku, który podlega odliczeniu, na skompensowanie, w pewnym stopniu, obniżki podatku wynikającej z określonej zachęty podatkowej podatkiem wyższym zapłaconym w tym lub innym państwie w taki sposób, że ostatecznie państwo zamieszkania lub siedziby nie pobiera żadnego dodatkowego podatku”.

Likwidacja klauzuli tax sparing spowoduje brak możliwości obniżenia realnego opodatkowania dywidend wypłacanych przez czeską spółkę wspólnikowi z Polski (tzw. agresywne planowanie podatkowe).

Nowa umowa wprowadza tzw. klauzulę pełnej wymiany informacji. Zgodnie z brzmieniem nowych przepisów każda ze stron umowy może wystąpić do drugiego państwa o informacje, które mogą mieć istotne znaczenie dla stosowania umowy, albo dla wykonywania lub wdrażania wewnętrznego opodatkowania dotyczącego podatków. Każda ze stron zobowiązana jest do użycia wszelkich środków w celu udzielania tych informacji, nawet jeżeli druga strona nie potrzebuje tych informacji dla własnych celów podatkowych. Żadna ze stron nie może stosować ograniczeń w tym zakresie tylko dlatego, że druga strona nie ma wewnętrznego interesu w odniesieniu do takiej informacji lub dlatego, że taka informacja jest w posiadaniu banku, innej instytucji finansowej, przedstawiciela, agenta lub powiernika, albo dotyczy relacji właścicielskich w danym podmiocie. Wprowadzona klauzula umożliwi, a jednocześnie zobowiąże oba państwa do ścisłej współpracy w zakresie wymiany informacji.