Zagraniczne dochody bez podatku w Polsce - zmiany w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania

O planach tych poinformował wiceminister finansów Janusz Cichoń w odpowiedzi na interpelację poselską nr 31162.

Co negocjujemy

DGP spytał resort finansów o szczegóły. I tak w 2014 r. zakończyły się już negocjacje w sprawie protokołu do konwencji z Holandią. Celem jest m.in. zmiana podstawowej metody unikania podwójnego opodatkowania – z metody odliczenia proporcjonalnego na wyłączenie z progresją. Teraz potrzebna jest jeszcze zgoda rządu na podpisanie protokołu.

W II kwartale 2015 r. resort będzie negocjować protokoły do umów z Tajlandią oraz z Gruzją. Wtedy też zostanie przeprowadzona druga runda negocjacji w sprawie podpisania umowy z Turkmenistanem.

Dodatkowo jest już zgoda na rozpoczęcie negocjacji w sprawie zmian w umowach z Francją, Rosją i Republiką Południowej Afryki.

Nowa dyrektywa UE przeciw unikaniu opodatkowania

Ministerstwo Finansów pracuje także nad formą zawarcia umowy z Tajwanem – formalnie nieuznawanym przez nasz kraj. Rada Legislacyjna przy kancelarii premiera proponuje zawarcie nieformalnego porozumienia pomiędzy biurami handlowymi obu stron. Będzie ono regulowało kwestie podatkowe i dodatkowo nie podlegałoby ratyfikacji tak jak klasyczne umowy międzynarodowe.

Resort przyznał, że ciągle nie ma co liczyć na podpisanie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Brazylią i to pomimo zgłaszanej przez Polskę chęci rozpoczęcia negocjacji. Kraj ten prowadzi politykę niezawierania takich porozumień – poinformowała rzecznik MF Wiesława Dróżdż.

Z rajami

W najbliższym czasie ministerstwo nie planuje zawierania kolejnych porozumień o wymianie informacji podatkowych z rajami podatkowymi (do tej pory Polska podpisała 14 takich dokumentów).

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - nowelizacja Ordynacji podatkowej

Powodem jest to, że wiele z tych jurysdykcji albo już przystąpiło, albo planuje przystąpić do Wielostronnej Konwencji OECD o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych. Ta zaś przewiduje nawet szerszy zakres wymiany informacji niż takie umowy. Z tego też powodu resort chce wykreślić sześć rajów podatkowych z listy krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie PIT i CIT. Wynika to z opublikowanego w połowie lutego projektu nowelizacji stosownego rozporządzenia.

Wyłączenie z progresją

W ostatnim czasie rząd renegocjował już m.in. umowy: ze Słowacją, Cyprem, Luksemburgiem, Singapurem, Bośnią i Hercegowiną. Nie zmieniono w nich jednak podstawowej metody unikania podwójnego opodatkowania – zostało wyłączenie z progresją.

W tym kierunku znowelizowano natomiast porozumienia z krajami, w których pracuje wielu naszych rodaków, tzn. z Islandią (nowelizacja obowiązuje od 1 stycznia 2014 r.) i Belgią (protokół z 14 kwietnia 2014 r.).

Zmiany w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania

Jeszcze w 2013 r. podpisano nową umowę z USA, ale nadal nie jest ona ratyfikowana przez tamtejszy rząd. Rada ministrów chce też renegocjować porozumienie z Rosją.

Metoda odliczenia

Przewidziana w umowach z tymi krajami metoda proporcjonalnego odliczenia polega na tym, że podatek zapłacony od zagranicznego dochodu jest zaliczany na poczet daniny należnej w Polsce, obliczonej od całości dochodów w takiej proporcji, w jakiej dochód ze źródeł zagranicznych pozostaje w stosunku do całości dochodu podatnika. W praktyce nie chroni to do końca przed podwójnym opodatkowaniem, bo Polak musi zawsze rozliczyć się z zagranicznego dochodu w naszym kraju, choćby nawet nie zarobił tu ani złotówki.

– Łatwo więc wyobrazić sobie sytuację, w której polski pracownik zarabia w kraju, gdzie np. obowiązuje bardzo wysoka kwota wolna od podatku i w praktyce nie płaci tam daniny. Jednocześnie takie dochody są także opodatkowane w Polsce. Na dodatek podatnik będzie musiał rozliczać się według wyższej stawki (18 lub 32 proc.) – tłumaczy Monika Marta Dziedzic, partner w MDDP. W takiej sytuacji podatnik nie będzie mógł też odliczyć zagranicznej daniny, bo jej w ogóle nie musiał zapłacić.

– W rezultacie, przy metodzie odliczenia proporcjonalnego, może się okazać, że podatnik będzie musiał dopłacić polskiemu fiskusowi duże kwoty podatku – dodaje ekspertka MDDP.

Aby zrekompensować podatnikom tę niedogodność, polski ustawodawca wprowadził ulgę abolicyjną, na podstawie art. 27g ustawy o PIT. Pozwala ona odliczyć od podatku różnicę między daniną obliczoną przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego a tą, która wynikałaby z metody wyłączenia z progresją.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Dzięki uldze sytuacja takich podatników zostaje zrównana z sytuacją osób osiągających dochody w państwach, z którymi Polska umówiła się na metodę wyłączenia z progresją.

Tylko za granicą

– Przy metodzie wyłączenia z progresją podatnikowi nie powinna grozić dopłata daniny – wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy w PwC. Dochody z zagranicy mogą mieć jedynie wpływ na wysokość stawki, która będzie miała zastosowanie do opodatkowania dochodów krajowych. Zdaniem ekspertki taki sposób rozliczeń jest dla podatników korzystniejszy, nawet mimo wprowadzenia ulgi abolicyjnej.

Dodatkowa korzyść to fakt, że przy metodzie wyłączenia z progresją w ogóle nie powstanie obowiązek rozliczenia z polskim fiskusem, jeśli podatnik nie osiągnął w naszym kraju żadnych dochodów.

Docelowo taki sposób rozliczeń większości dochodów obowiązywać ma we wszystkich umowach podpisanych przez Polskę.

Powinno być więcej umów

Agata Oktawiec dyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC

Polityka resortu finansów w sprawie podpisywania nowych umów może się wydawać niespójna. Priorytetem nie tyle powinny być renegocjacje dzisiejszych porozumień, ile zawieranie nowych – z krajami Afryki oraz Ameryki Płd. Wbrew informacjom MF o tym, że Brazylia nie podpisuje umów o unikaniu opodatkowania, tamtejszy rząd podpisał wiele umów z krajami europejskimi, takimi jak np. Holandia bądź Słowacja. Warto też negocjować porozumienia z innymi większymi krajami tamtego obszaru jak Argentyna czy Urugwaj. Do tej pory niewiele umów podpisano także z krajami Afryki . Takie porozumienia zwiększył y by szansę polskich przedsiębiorców na skuteczną konkurencję na tamtejszych rynkach.

Podróże służbowe pracowników - rozliczenie posiłków i noclegów w PIT

Trzeba pomóc przedsiębiorcom

Józef Banach radca prawny w In Corpore Banach Szczepanik Partnerzy

Polityka traktatowa MF powinna być spójna i skuteczna. Nie może się ograniczać do „zaciskania pętli” przez np. rozszerzanie możliwości pozyskiwania danych o dochodach rezydentów. Jednym z głównych celów MF przy negocjowaniu nowych umów powinno być budowanie fundamentów prawnych umożliwiających skuteczne i efektywne działanie polskim przedsiębiorcom. Jednakże Polska przed zawarciem każdego kolejnego porozumienia musi dokonywać szczegółowej analizy jego skutków gospodarczych. Nie zawsze bowiem takie umowy muszą być w interesie państwa polskiego.

Mariusz Szulc

Podyskutuj o tym na naszym FORUM