Opłata adiacencka jako koszt

Opłata adiacencka uiszczana jest na podstawie ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn.zm.) w przypadku wzrostu wartości nieruchomości wynikającego z:

• budowy urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, albo

• scalenia i podziału nieruchomości¹.

Opłata ta obciąża właściciela nieruchomości lub użytkownika wieczystego nieruchomości. Wydatki na zakup gruntów czy prawa wieczystego użytkowania nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. W kosztach wydatki te mogą być rozliczone dopiero w momencie sprzedaży gruntów lub prawa wieczystego użytkowania. Grunty spełniają wymogi do zaliczenia ich do środków trwałych, a prawo wieczystego użytkowania można zaliczyć do wartości niematerialnych i prawnych, jednak oba te składniki nie podlegają amortyzacji na podstawie wyraźnego wyłączenia przewidzianego w art. 16c pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wartość początkową w przypadku odpłatnego nabycia składnika stanowi „cena nabycia”, za którą uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty, związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania. Dalej przepis wymienia przykładowe koszty związane z nabyciem składnika, np. koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze itd.

Katalog kosztów związanych z nabyciem jest otwarty, ale opłaty adiacenckiej nie można łączyć z wydatkami na nabycie gruntów czy prawa wieczystego użytkowania gruntu. Opłata ta nie jest uiszczana w związku z nabyciem gruntu (prawa jego wieczystego użytkowania), ale z całkiem innych wymienionych powyżej tytułów. Także opłata ta nie powiększy wartości początkowej gruntu czy prawa wieczystego użytkowania. Ma to zasadnicze znaczenie dla klasyfikacji podatkowej tej opłaty.

Wychodząc od tego, że opłata adiacencka nie należy do wydatków na nabycie gruntów (prawa ich wieczystego użytkowania), należy uznać, że o jej zaliczeniu do kosztów będzie decydować wyłącznie to, czy wykazuje ona związek z przychodem osiąganym z prowadzonej działalności. Nie znajdzie do niej zastosowanie wyłączenie z kosztów, które przewiduje dla wydatków na nabycie gruntów (prawa ich wieczystego użytkowania) art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.d.o.p.

Jeżeli grunt, którego wzrost wartości powoduje uiszczenie opłaty adiacenckiej, jest użytkowany dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, to nie powinno być kwestionowane zaliczenie uiszczonej opłaty adiacenckiej do kosztów uzyskania przychodów. Z zaliczeniem tej opłaty do kosztów nie należy czekać do momentu sprzedaży gruntu (prawa wieczystego użytkowania). Opłatę można zaliczyć do kosztów w momencie jej uiszczenia.