Czy samo złożenie VAT-R uprawnia do odliczenia podatku naliczonego

Decyzja VAT-5: Samo złożenie we właściwym urzędzie skarbowym formularza VAT-R i wniesienie opłaty rejestracyjnej na konto urzędu gminy nie daje prawa do odliczania podatku VAT naliczonego ani też nie zmienia statusu zwykłego podmiotu prowadzącego działalność na czynnego podatnika podatku VAT. Podmiot, który zarejestrował się jako podatnik VAT, musi poczekać na otrzymanie decyzji VAT-5 potwierdzającej rejestrację i dopiero od tego momentu wstępuje on we wszystkie prawa i obowiązki podatnika VAT. Od tego momentu ma także prawo wystawiać faktury i odliczać podatek VAT naliczony.

Pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym dopuszczano możliwość odliczania podatku VAT naliczonego od następnego dnia po dniu, w którym podatnik dokonał rejestracji w zakresie podatku VAT, składając zgłoszenie rejestracyjne w urzędzie skarbowym i wnosząc opłatę rejestracyjną. Przez okres oczekiwania na decyzję potwierdzającą rejestrację posługiwał się on numerem REGON jako tymczasowym numerem NIP, ponieważ zezwalały na to przepisy. Na wystawianych fakturach również posługiwał się w tym czasie numerem REGON i takie faktury stanowiły dokument uprawniający do odliczenia.

Obecnie obowiązujące przepisy w zakresie podatku od towarów i usług ewidentnie wskazują, że prawo wystawiania faktur i odliczania podatku naliczonego mają tylko ci podatnicy, którzy legitymują się prawidłowo nadanym przez właściwy urząd skarbowy numerem NIP. Wynika on z decyzji VAT-5, stanowiącej potwierdzenie dokonania rejestracji na potrzeby podatku VAT.

Na gruncie podatku od towarów i usług funkcjonowały dotąd dwa poglądy dotyczące momentu nabycia prawa do odliczania VAT przez podmioty, które dokonały rejestracji w tym zakresie. Zostały one potwierdzone również przez organy podatkowe, w wydawanych przez nie interpretacjach podatkowych.

Pierwszy z nich, na który powołuje się również Czytelnik, wskazuje, że podmiot dokonujący zgłoszenia rejestracyjnego na druku VAT-R, staje się podatnikiem podatku VAT od następnego dnia po złożeniu tego wniosku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. W konsekwencji ma on również pełne prawo do odliczania podatku VAT naliczonego i wystawiania faktur od momentu, kiedy stał się tym podatnikiem.

Stanowisko takie potwierdził Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa Wola w postanowieniu z 13 kwietnia 2005 r. (nr US40/VAT/I/772/2005/ /ADB) oraz Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jarosławcu w piśmie z 29 listopada 2004 r. (nr US-VII-443/69/04), w którym czytamy, że datę rejestracji podmiotu na potrzeby podatku od towarów i usług wyznacza dzień złożenia zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R, a nie dzień otrzymania potwierdzenia zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT na druku VAT-5. Potwierdzenie takie nie ma charakteru konstytutywnego dla nabycia statusu podatnika podatku VAT. Od momentu złożenia zgłoszenia rejestracyjnego podmiot staje się zarejestrowanym podatnikiem VAT: czynnym lub zwolnionym.

Podatnik VAT czynny od dnia rejestracji ma prawo do pomniejszenia podatku należnego ze sprzedaży towarów i usług o podatek naliczony od dokonanych zakupów związanych ze sprzedażą opodatkowaną. W myśl art. 88 ust. 4 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96.

Natomiast zgodnie z drugim stanowiskiem podatnikiem podatku VAT dany podmiot staje się dopiero w momencie otrzymania decyzji potwierdzającej dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego na druku VAT-5. W decyzji tej naczelnik urzędu skarbowego nadaje również numer identyfikacji podatkowej NIP, bez którego wystawiane faktury VAT nie stanowią podstawy do odliczenia.

Zaprezentowane stanowisko potwierdził Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z 5 maja 2005 r. (nr 1471/NUR2/443-118/05/PD). W uzasadnieniu czytamy, że uprawnienie do obniżenia podatku należnego, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, przysługuje stronie stosownie do art. 88 ust. 4 w zw. z art. 96 ust. 4 tej ustawy od dnia potwierdzenia przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego (na formularzu VAT-5) faktu zarejestrowania jej jako podatnika VAT czynnego na podstawie złożonego przez nią zgłoszenia rejestracyjnego (VAT-R).

Przykład

Podsumowując, należy stwierdzić, że podatnik, który dokonał rejestracji w zakresie podatku VAT na druku VAT-R, ma prawo do odliczania i naliczania podatku VAT dopiero od momentu uzyskania potwierdzenia dokonanej rejestracji w decyzji VAT-5.

Każdy podatnik, który dokonuje jakichkolwiek zakupów, które następnie będą związane z wykonywaną przez niego opodatkowaną działalnością gospodarczą, powinien mieć na uwadze fakt, że aby odliczać podatek naliczony, musi posiadać potwierdzenie rejestracji w decyzji VAT-5. Jest to o tyle istotne, że na takie potwierdzenie podatnicy muszą czasami czekać około miesiąca. Należy więc tak zaplanować sobie działania w tym zakresie, aby nie narazić się na jakiekolwiek negatywne konsekwencje.

Również aby wystawiać faktury VAT, podmiot musi posiadać status czynnego podatnika VAT. Brak potwierdzenia i numeru NIP nie uprawnia do odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez takiego sprzedawcę. W takiej sytuacji kontrahent – nabywca, który tego dokona, naraża się na poważne konsekwencje ze strony organów podatkowych.

Ewa Michalak