Jak ująć w księgach rachunkowych zaniechanie inwestycji

W omawianym przypadku mamy do czynienia z ulepszeniem w obcym środku trwałym, które nie przyniosło korzyści ekonomicznych. W związku z tym nakłady powinny zostać wyksięgowane w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Koszty zaniechanych inwestycji nie będą kosztem podatkowym. Urzędy podatkowe nakazują dokonywanie korekty podatku VAT niezależnie od powstałych okoliczności (choć europejskie orzecznictwo wskazuje, że taki obowiązek nie powstaje w przypadku zaniechania inwestycji, na które podatnik nie miał wpływu). Szczegóły wraz z ewidencją zaprezentowano w uzasadnieniu.

Nakłady, poniesione w przytoczonym przykładzie na modernizację zakładu produkcyjnego, ustawa o rachunkowości nazywa ulepszeniem w obcym środku trwałym (art. 3 ust. 1 pkt 15). W księgach rachunkowych wydatki ponoszone do czasu uzyskania efektu z inwestycji ujmuje się wstępnie na koncie 080 „Środki trwałe w budowie”. Dopiero w momencie przekazania do użytkowania kwoty te przenoszone są na konto 010 „Środki trwałe”. W omawianym przypadku kierownik jednostki podjął decyzję o zaniechaniu dalszej modernizacji obcego środka trwałego. Poniesione koszty dokumentacji projektowej nie przyniosą korzyści ekonomicznych. W związku z tym najpóźniej do końca roku obrotowego, w którym stwierdzono, że inwestycja nie będzie kontynuowana, należy przeksięgować poniesione wydatki na konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne”.

Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wskazują, że nie uznaje się za koszty podatkowe poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji (art. 16 ust. 1 pkt 41 updop, art. 23 ust. 1 pkt 35 updof).

Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z zakupów towarów i usług, pod warunkiem że są one wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Od tej zasady istnieje katalog wyjątków (art. 88 ust. 1), które nie pozwalają na odliczenie podatku VAT. Wśród nich wskazuje się brak możliwości obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego w przypadku nabywanych towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego (art. 88 ust. 1 pkt 2).