Otrzymaliśmy środki unijne za pośrednictwem PARP. Kto jest beneficjentem pomocy - nasza firma czy PARP? Czy wynagrodzenie księgowej prowadzącej rachunkowość projektu unijnego jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 updof?
RADA
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) nie jest beneficjentem pomocy. PARP to agencja rządowa będąca państwową osobą prawną. Jej zadaniem jest zarządzanie funduszami pochodzącymi z budżetu państwa i Unii Europejskiej. Prowadzenie księgowości projektu unijnego nie jest objęte zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 46 updof. Takie jest obecnie stanowisko organów podatkowych. Jest to tzw. czynność pomocnicza. Zwolnienie przysługuje zaś tzw. czynnościom merytorycznym, takim np. jak organizacja i prowadzenie szkoleń.
UZASADNIENIE
Zwolnienie, o które Państwo zapytali, sprawia przedsiębiorcom dużo kłopotów. Przypomnijmy więc pokrótce jego warunki.
Warunkiem zwolnienia jest, aby podatnik bezpośrednio realizował cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy. Jeżeli środki z dotacji unijnych przekazywane są np. jako wynagrodzenie, pracownicy otrzymujący te pieniądze nie są obciążani podatkiem dochodowym. Podobnie jest z wynagrodzeniem dla zleceniobiorców lub wypłacanym na podstawie umów o dzieło. Wynagrodzenie tych osób musi sfinansować pracodawca lub zleceniodawca ze środków pomocowych. Wynagrodzenie musi dotyczyć prac bezpośrednio realizujących program objęty pomocą.
Zagrożenia
Ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 46 updof nie korzystają osoby fizyczne, które są podwykonawcami dla beneficjenta pomocy unijnej.
Czynności merytoryczne a czynności pomocnicze
Dla skorzystania ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 46 updof należy odróżnić czynności merytoryczne od czynności pomocniczych. Tylko te pierwsze dają zwolnienie. Ważne jest więc stanowisko organów podatkowych w zakresie tej kwalifikacji. Przykładem jest interpretacja Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku z 14 marca 2006 r. (sygn. II US pb IB/415- -17/415a/80/06/KSz). Naczelnik odpowiadał na zapytanie, czy dochody uzyskiwane z tytułu umów o pracę bądź umów cywilnoprawnych sfinansowane ze środków PHARE korzystają ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 46 updof.
(…) zwolnienie będzie miało zastosowanie jedynie w odniesieniu do osób wykonujących czynności o charakterze merytorycznym, a nie będzie miało zastosowania do osób wykonujących czynności o charakterze pomocniczym. Za czynności o charakterze merytorycznym uznać należy wykonywane w ramach danego programu czynności dotyczące jego treści, przedmiotu, nie zaś strony formalnej, zewnętrznej. Te ostatnie potraktować należy jako czynności o charakterze pomocniczym, które ze swej istoty mają jedynie wspomagać realizację programu, tj. są to czynności dodatkowe, niesamodzielne, posiłkowe, służące jako pomoc czy też ułatwienie. Zatem rozróżnienie czynności merytorycznych i pomocniczych powinno być dokonywane w oparciu o ich związek z określonym programem, który niewątpliwie występuje w odniesieniu do obydwu rodzajów czynności, jednak w pierwszym przypadku będzie to związek bezpośredni, w drugim zaś pośredni; tak więc czynnościami merytorycznymi będzie np. prowadzenie szkoleń, koordynowanie programu, zaś czynnościami pomocniczymi będzie m.in. obsługa księgowości, sekretariatu. Istotnym jest, że zakres prac służących realizacji programu, wykonywanych przez osoby fizyczne, winien być szczegółowo i jednoznacznie określony w zawartych z tymi osobami przez bezpośredniego beneficjenta umowach o pracę bądź umowach cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło).
Ta interpretacja została praktycznie zastosowana przez urząd skarbowy w następującej sytuacji:
PRZYKŁAD
Płatnik skorzystał ze wsparcia udzielonego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Zostało ono wypłacone na podstawie umowy „Rozwój lokalnego partnerstwa na rzecz rynku pracy oraz wsparcie projektów finansowanych przez Europejski Fundusz Społeczny”. Środki przekazane płatnikowi przeznaczono na realizację „Centrum Rozwoju Lokalnego – EFS na Podlasiu”. PARP wypłaciło kwotę wsparcia stanowiącą do 90% przewidywanych całkowitych wydatków kwalifikowanych. W tym 75% stanowiły środki PHARE, a 25% środki współfinansowane z budżetu państwa. Płatnik wypłacił wynagrodzenie osobom organizującym szkolenia związane z programem dofinansowanym przez PARP oraz księgowej i sekretarce. Ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 updof może skorzystać trener akredytowany i organizujący szkolenia. Do wynagrodzenia podlegającego zwolnieniu nie ma prawa księgowy, który prowadzi wyodrębnioną ewidencję rachunkową projektu, oraz sekretarka.
Należy pamiętać, że ze zwolnienia korzysta część wynagrodzenia odpowiadająca % udziałów i środków PHARE w łącznej kwocie dotacji (w tym przypadku 75%).
Beneficjent pomocy publicznej a podmiot rozdzielający środki unijne
Należy pamiętać, że ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 updof korzysta osoba, która otrzymała środki pomocowe bezpośrednio od rządu państwa obcego czy organizacji międzynarodowej albo międzynarodowej instytucji finansowej. Jest to tzw. beneficjent pomocy publicznej. W praktyce jest to osoba, która wykorzystuje środki bezzwrotnej pomocy. Nie jest to „podmiot upoważniony do rozdzielania środków”. Takie podmioty jak PARP nie są beneficjentem pomocy, ale pośrednikiem w przekazywaniu środków. Pracownicy PARP nie nabywają prawa do zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 46 updof tylko dlatego, że PARP przekazała środki unijne beneficjentom pomocy.
PRZYKŁAD
Spółka z o.o. X, działając w konsorcjum, podpisała z rządem polskim umowę na realizację projektu „Pomoc techniczna we wdrażaniu Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce”. Projekt ten ma wzmocnić potencjał instytucji odpowiedzialnych za gospodarkę wodną na poziomie krajowym, regionalnym oraz lokalnym. Ma też stworzyć warunki niezbędne do wdrożenia Dyrektywy 2000/60/EC z 23 października 2002 r. ustanawiającej ramy działań Wspólnoty Europejskiej na polu polityki wodnej i ochrony środowiska w ramach pomocy zagranicznej Wspólnoty Europejskiej w 90% ze środków PHARE.
21 marca 2005 r. spółka z o.o. X zawarła z podatnikiem B. umowę na opracowanie wytycznych oraz szkoleń związanych z tą umową. Podatnik B. twierdził, że jego zdaniem dochody z tytułu tej umowy są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Naczelnik urzędu skarbowego stwierdził, że stanowisko podatnika B. jest błędne. Nie zgodził się jednak z tym dyrektor izby skarbowej. Dyrektor, popierając stanowisko podatnika B., oparł się na wniosku o rejestrację umowy o świadczenie usług nabytych za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Był to kluczowy dowód w tej sprawie. Wynikało z niego, że w tym przypadku spółka z o.o. X, z którą podatnik B. zawarł umowę, była tylko dysponentem środków pomocowych. Dlatego podatnik B. jest dostawcą usług, czyli bezpośrednim beneficjentem pomocy i ma tu zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 46 updof.
Dlatego dochody podatnika B. w części pochodzącej ze środków PHARE skorzystały ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Korzystne dla podatnika B. stanowisko zostało opisane w piśmie z 15 marca 2006 r. (sygn. BI/4117-0005/06).
• art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328
