REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak należy ewidencjonować koszty związane z procesami produkcyjnymi

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Nasza spółka ma zamiar uruchomić nową linię produkcyjną. W jaki sposób należy uszczegółowić ewidencję kosztów wytworzenia produktów, tak aby łatwiejsze stało się planowanie i kontrola kosztów produkcji? Jak prowadzić ewidencję i jaki zastosować układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktów na potrzeby planowania i kontrolowania kosztów produkcji?
RADA
Ewidencja kosztów wytworzenia produktów musi przede wszystkim umożliwiać poznanie wysokości kosztów ponoszonych na poszczególne produkty lub zlecenia. Zostały one zdefiniowane w ustawie o rachunkowości (art. 28 ust. 3). Natomiast zastosowany w firmie układ kalkulacyjny kosztów powinien odzwierciedlać proces produkcji produktu. Samo ustalenie układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktów nie pozwoli właściwie planować i kontrolować kosztów produkcji. Konieczne będzie również opracowanie dokumentacji, która pozwoli na kalkulację kosztów poszczególnych etapów produkcji oraz kosztów pracy ciągu technologicznego, w tym specjalistycznych maszyn.

UZASADNIENIE
Całkowity koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.
Do kosztów bezpośrednich zaliczamy w szczególności:
• wartość zużytych materiałów bezpośrednich,
• koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją,
• inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakim znajduje się w dniu wyceny.
Natomiast do uzasadnionej części kosztów pośrednich zaliczamy:
• zmienne, pośrednie koszty produkcji,
• tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, która odpowiada poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.
Podczas planowania ewidencji i układów kalkulacyjnych kosztów wytworzenia produktów należy pamiętać, że informacje z tego zakresu będą służyć nie tylko do ewidencji kosztów na potrzeby sprawozdawczości zewnętrznej, np. GUS, ZUS i urzędów skarbowych.
Informacje te będą również wykorzystane na potrzeby m.in.:
• zarządzania przedsiębiorstwem (podejmowania decyzji),
• systemu wewnętrznej sprawozdawczości kosztowej,
• systemu planowania i kontroli kosztów.
Dlatego też ewidencja kosztów na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwem, w tym podejmowania decyzji, planowania i kontroli kosztów produkcji, musi uwzględniać koszty:
• poszczególnych zleceń produkcyjnych,
• utrzymania ciągu technologicznego,
• zasobów ludzkich,
• zarządzania wydziałem produkcyjnym,
• utrzymania infrastruktury (np. hal produkcyjnych),
• ogólne produkcji, tzw. koszty wydziałowe*.
UWAGA!
Podział kosztów produkcji na przytoczone grupy jest bardzo istotny dla ustalenia układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktów.
Podstawowym zadaniem kalkulacji kosztów wytworzenia produktu jest odpowiedź na pytanie, ile kosztuje produkt i jakie pozycje kosztów wpływają na koszt jego wytworzenia. Jest to jeden z elementów ustalenia ceny produktu.
Układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktu powinien uwzględniać proces technologiczny. Przykładowy układ kalkulacyjny kosztów, który uwzględnia ten proces, jest następujący:
1) materiały bezpośrednie w cenach nabycia,
2) robocizna bezpośrednia,
3) koszty pracy maszyn,
4) koszty projektu,
5) usługi obce,
6) inne koszty bezpośrednie,
7) koszty wydziałowe,
8) koszt wytworzenia (1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7).
W ramach kosztów pracy maszyn można wyodrębnić poszczególne stanowiska maszyn. Jednak w zaprezentowanym układzie kalkulacyjnym kosztów wytworzenia produktu można zamiast kosztów maszyn uwzględnić koszty wyróżnionych etapów procesu produkcyjnego. Będzie to oczywiście zależeć od konkretnego procesu produkcyjnego i technologicznego oraz szczególnych potrzeb ewidencji tych kosztów.
Jeśli ewidencja kosztów wytworzenia produktu ma spełnić swoją funkcję, należy przygotować dokumentację, na podstawie której koszty te będą ewidencjonowane.
Należy opracować następujące elementy takiej dokumentacji:
• normy materiałowe dla poszczególnych produktów,
• schemat procesu technologicznego (w kalkulacji kosztów produktów),
• stawki za pracę maszyn oraz stawki robocizny na poszczególnych etapach procesu produkcyjnego,
• zasady przyporządkowania kosztów pośrednich do produktu oraz zasady kalkulacji kosztów produktu i inne niezbędne dane oraz odpowiednie formularze (tabela 1).

Przykład
Kalkulacja kosztów robocizny została przedstawiona dla zlecenia, które obejmuje produkcję 10 kostiumów. Na proces produkcyjny kostiumu składa się kilka etapów:
• przygotowanie szablonów,
• warstwowanie i rysowanie układu kroju,
• krojenie,
• kompletowanie wykrojów,
• szycie i prasowanie w trakcie szycia,
• prasowanie gotowego produktu,
• kontrola jakości oraz składanie i pakowanie gotowego wyrobu.
Najpierw ustalono poszczególne etapy produkcji, a następnie niezbędną liczbę godzin ich realizacji z uwzględnieniem partii produkcyjnej oraz produktu (kostiumu). Przykładowo, etap przygotowania szablonów dotyczy całej partii produkcji (pracownik krojowni potrzebuje 4,5 roboczogodziny na całą partię produkcji), a szycie dotyczy już tylko samego kostiumu (krawcowa potrzebuje 6 roboczogodzin na uszycie 1 kostiumu).
Z liczby godzin pracy pracowników wynika czas godzin pracy maszyn (bez uwzględnienia przygotowania maszyn do produkcji, przeglądów itp.). W tabeli 1 przedstawiono przykładową kalkulację kosztów robocizny bezpośredniej z uwzględnieniem poszczególnych etapów produkcji partii kostiumów dla butiku.
Tabela 1. Koszty robocizny bezpośredniej z uwzględnieniem poszczególnych etapów produkcji 10 kostiumów
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W omawianym przypadku należy również pamiętać o zróżnicowaniu kosztów jednej roboczogodziny ze względu na stanowisko pracy (kolumna 6). Inną stawkę ma np. krawcowa, a inną krojczy. Najczęściej stawki za roboczogodzinę wynikają z zakładowego systemu wynagradzania lub umów o pracę podpisanych z pracownikami.
Kolejnym ważnym elementem ustalania układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktu jest opracowanie zasad przyporządkowania kosztów pośrednich do danego zlecenia. Może to być z góry ustalona wysokość kosztu do jednej sztuki lub partii produktów albo według przyjętego klucza rozliczeniowego. Każdy sposób ma swoje zalety i wady. Bezpośrednie uwzględnienie w układzie kalkulacyjnym kosztów wytworzenia produktu kosztów ciągu technologicznego (który zależy od rzeczywistego zaangażowania na rzecz konkretnego zlecenia produkcyjnego) znacznie zmniejsza wysokość przypisanych kosztów wydziałowych do produktu. Tym samym można kontrolować efektywny czas wykorzystania ciągu technologicznego oraz czas pracy zatrudnionych pracowników i nie obciąża się danego zlecenia lub produktu kosztami niewykorzystanych zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa.
Na zakończenie należy podkreślić, że sam układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktu nie wystarcza do właściwego planowania i kontroli tych kosztów. Należy uwzględnić odpowiednią dokumentację związaną z samym procesem produkcyjnym, która pozwala dokonać pomiaru alokacji zasobów do zlecenia produkcyjnego, a następnie przypisać ich koszty do właściwego zlecenia. Jeśli nie potrafimy dobrze mierzyć zjawiska, to trudno mówić o właściwej kalkulacji kosztów wytworzenia produktu.

Roman Kotapski
konsultant ds. wdrożeń systemów budżetowania

•  art. 28 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252

* Por. R. Kotarski, Jak ewidencjonować koszty wydziałowe, „Serwis FK” nr 51–52/2005, s. 39–42.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy nie zapłacisz podatku? Jest kilka warunków, które decydują o zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

REKLAMA

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

REKLAMA