REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak należy ewidencjonować koszty związane z procesami produkcyjnymi

REKLAMA

Nasza spółka ma zamiar uruchomić nową linię produkcyjną. W jaki sposób należy uszczegółowić ewidencję kosztów wytworzenia produktów, tak aby łatwiejsze stało się planowanie i kontrola kosztów produkcji? Jak prowadzić ewidencję i jaki zastosować układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktów na potrzeby planowania i kontrolowania kosztów produkcji?
RADA
Ewidencja kosztów wytworzenia produktów musi przede wszystkim umożliwiać poznanie wysokości kosztów ponoszonych na poszczególne produkty lub zlecenia. Zostały one zdefiniowane w ustawie o rachunkowości (art. 28 ust. 3). Natomiast zastosowany w firmie układ kalkulacyjny kosztów powinien odzwierciedlać proces produkcji produktu. Samo ustalenie układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktów nie pozwoli właściwie planować i kontrolować kosztów produkcji. Konieczne będzie również opracowanie dokumentacji, która pozwoli na kalkulację kosztów poszczególnych etapów produkcji oraz kosztów pracy ciągu technologicznego, w tym specjalistycznych maszyn.

UZASADNIENIE
Całkowity koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.
Do kosztów bezpośrednich zaliczamy w szczególności:
• wartość zużytych materiałów bezpośrednich,
• koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją,
• inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakim znajduje się w dniu wyceny.
Natomiast do uzasadnionej części kosztów pośrednich zaliczamy:
• zmienne, pośrednie koszty produkcji,
• tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, która odpowiada poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.
Podczas planowania ewidencji i układów kalkulacyjnych kosztów wytworzenia produktów należy pamiętać, że informacje z tego zakresu będą służyć nie tylko do ewidencji kosztów na potrzeby sprawozdawczości zewnętrznej, np. GUS, ZUS i urzędów skarbowych.
Informacje te będą również wykorzystane na potrzeby m.in.:
• zarządzania przedsiębiorstwem (podejmowania decyzji),
• systemu wewnętrznej sprawozdawczości kosztowej,
• systemu planowania i kontroli kosztów.
Dlatego też ewidencja kosztów na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwem, w tym podejmowania decyzji, planowania i kontroli kosztów produkcji, musi uwzględniać koszty:
• poszczególnych zleceń produkcyjnych,
• utrzymania ciągu technologicznego,
• zasobów ludzkich,
• zarządzania wydziałem produkcyjnym,
• utrzymania infrastruktury (np. hal produkcyjnych),
• ogólne produkcji, tzw. koszty wydziałowe*.
UWAGA!
Podział kosztów produkcji na przytoczone grupy jest bardzo istotny dla ustalenia układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktów.
Podstawowym zadaniem kalkulacji kosztów wytworzenia produktu jest odpowiedź na pytanie, ile kosztuje produkt i jakie pozycje kosztów wpływają na koszt jego wytworzenia. Jest to jeden z elementów ustalenia ceny produktu.
Układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktu powinien uwzględniać proces technologiczny. Przykładowy układ kalkulacyjny kosztów, który uwzględnia ten proces, jest następujący:
1) materiały bezpośrednie w cenach nabycia,
2) robocizna bezpośrednia,
3) koszty pracy maszyn,
4) koszty projektu,
5) usługi obce,
6) inne koszty bezpośrednie,
7) koszty wydziałowe,
8) koszt wytworzenia (1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7).
W ramach kosztów pracy maszyn można wyodrębnić poszczególne stanowiska maszyn. Jednak w zaprezentowanym układzie kalkulacyjnym kosztów wytworzenia produktu można zamiast kosztów maszyn uwzględnić koszty wyróżnionych etapów procesu produkcyjnego. Będzie to oczywiście zależeć od konkretnego procesu produkcyjnego i technologicznego oraz szczególnych potrzeb ewidencji tych kosztów.
Jeśli ewidencja kosztów wytworzenia produktu ma spełnić swoją funkcję, należy przygotować dokumentację, na podstawie której koszty te będą ewidencjonowane.
Należy opracować następujące elementy takiej dokumentacji:
• normy materiałowe dla poszczególnych produktów,
• schemat procesu technologicznego (w kalkulacji kosztów produktów),
• stawki za pracę maszyn oraz stawki robocizny na poszczególnych etapach procesu produkcyjnego,
• zasady przyporządkowania kosztów pośrednich do produktu oraz zasady kalkulacji kosztów produktu i inne niezbędne dane oraz odpowiednie formularze (tabela 1).

Przykład
Kalkulacja kosztów robocizny została przedstawiona dla zlecenia, które obejmuje produkcję 10 kostiumów. Na proces produkcyjny kostiumu składa się kilka etapów:
• przygotowanie szablonów,
• warstwowanie i rysowanie układu kroju,
• krojenie,
• kompletowanie wykrojów,
• szycie i prasowanie w trakcie szycia,
• prasowanie gotowego produktu,
• kontrola jakości oraz składanie i pakowanie gotowego wyrobu.
Najpierw ustalono poszczególne etapy produkcji, a następnie niezbędną liczbę godzin ich realizacji z uwzględnieniem partii produkcyjnej oraz produktu (kostiumu). Przykładowo, etap przygotowania szablonów dotyczy całej partii produkcji (pracownik krojowni potrzebuje 4,5 roboczogodziny na całą partię produkcji), a szycie dotyczy już tylko samego kostiumu (krawcowa potrzebuje 6 roboczogodzin na uszycie 1 kostiumu).
Z liczby godzin pracy pracowników wynika czas godzin pracy maszyn (bez uwzględnienia przygotowania maszyn do produkcji, przeglądów itp.). W tabeli 1 przedstawiono przykładową kalkulację kosztów robocizny bezpośredniej z uwzględnieniem poszczególnych etapów produkcji partii kostiumów dla butiku.
Tabela 1. Koszty robocizny bezpośredniej z uwzględnieniem poszczególnych etapów produkcji 10 kostiumów
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W omawianym przypadku należy również pamiętać o zróżnicowaniu kosztów jednej roboczogodziny ze względu na stanowisko pracy (kolumna 6). Inną stawkę ma np. krawcowa, a inną krojczy. Najczęściej stawki za roboczogodzinę wynikają z zakładowego systemu wynagradzania lub umów o pracę podpisanych z pracownikami.
Kolejnym ważnym elementem ustalania układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktu jest opracowanie zasad przyporządkowania kosztów pośrednich do danego zlecenia. Może to być z góry ustalona wysokość kosztu do jednej sztuki lub partii produktów albo według przyjętego klucza rozliczeniowego. Każdy sposób ma swoje zalety i wady. Bezpośrednie uwzględnienie w układzie kalkulacyjnym kosztów wytworzenia produktu kosztów ciągu technologicznego (który zależy od rzeczywistego zaangażowania na rzecz konkretnego zlecenia produkcyjnego) znacznie zmniejsza wysokość przypisanych kosztów wydziałowych do produktu. Tym samym można kontrolować efektywny czas wykorzystania ciągu technologicznego oraz czas pracy zatrudnionych pracowników i nie obciąża się danego zlecenia lub produktu kosztami niewykorzystanych zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa.
Na zakończenie należy podkreślić, że sam układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktu nie wystarcza do właściwego planowania i kontroli tych kosztów. Należy uwzględnić odpowiednią dokumentację związaną z samym procesem produkcyjnym, która pozwala dokonać pomiaru alokacji zasobów do zlecenia produkcyjnego, a następnie przypisać ich koszty do właściwego zlecenia. Jeśli nie potrafimy dobrze mierzyć zjawiska, to trudno mówić o właściwej kalkulacji kosztów wytworzenia produktu.

Roman Kotapski
konsultant ds. wdrożeń systemów budżetowania

•  art. 28 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252

* Por. R. Kotarski, Jak ewidencjonować koszty wydziałowe, „Serwis FK” nr 51–52/2005, s. 39–42.

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatki 2025 - przegląd najważniejszych zmian

Rok 2025 przyniósł ze sobą dość znaczące zmiany w polskim systemie podatkowym. Aktualizacje te mają na celu dostosowanie polityki podatkowej do dynamicznie zmieniającego się otoczenia gospodarczego, zwiększenie przejrzystości procesów oraz zapewnienie większej sprawiedliwości finansowej. Poniżej przedstawiam najważniejsze zmiany, które weszły w życie od 1 stycznia 2025r.

Zakupy z Chin mocno podrożeją po likwidacji zasady de minimis. Nadchodzi ofensywa celna UE i USA wymierzona w chiński e-commerce

Granice Unii Europejskiej przekracza dziennie 12,6 mln tanich przesyłek zwolnionych z cła, z czego 91% pochodzi z Chin. W USA to ponad 3,7 mln paczek, w tym prawie 61% to produkty z Państwa Środka. W obu przypadkach to import w reżimie de minimis, który umożliwił chińskim serwisom podbój bogatych rynków e-commerce po obu stronach Atlantyku i stanowił istotny czynnik wzrostu w logistyce, zwłaszcza międzynarodowym w lotnictwie towarowym. Zbliża się jednak koniec zasady de minimis, co przemebluje nie tylko międzynarodowe dostawy, ale także transgraniczny e-handel i prowadzi do znaczącego wzrostu cen.

Ceny energii elektrycznej dla firm w 2025 roku. Aktualna sytuacja i prognozy

W 2025 roku polski rynek energii elektrycznej dla firm stoi przed szeregiem wyzwań i możliwości. Zrozumienie obecnej sytuacji cenowej oraz dostępnych form dofinansowania, zwłaszcza w kontekście inwestycji w fotowoltaikę, jest kluczowe dla przedsiębiorstw planujących optymalizację kosztów energetycznych.

Program do rozliczeń rocznych PIT

Rozlicz deklaracje roczne z programem polecanym przez tysiące firm i księgowych. Zawiera wszystkie typy deklaracji PIT, komplet załączników oraz formularzy NIP.

REKLAMA

ETS 2: Na czym polega nowy system handlu emisjami w UE. Założenia, harmonogram i skutki wdrożenia. Czy jest szansa na rezygnację z ETS 2?

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) odgrywa kluczową rolę w polityce klimatycznej UE, jednak jego rozszerzenie na nowe sektory gospodarki w ramach ETS 2 budzi kontrowersje. W artykule przedstawione zostały założenia systemu ETS 2, jego harmonogram wdrożenia oraz potencjalne skutki ekonomiczne i społeczne. Przeanalizowano również możliwości opóźnienia lub rezygnacji z wdrożenia ETS 2 w kontekście polityki klimatycznej oraz nacisków gospodarczych i społecznych.

Samotny rodzic, ulga podatkowa i 800+. Komu skarbówka pozwoli skorzystać, a kto zostanie z niczym?

Ulga prorodzinna to temat, który każdego roku podczas rozliczeń PIT budzi wiele emocji, zwłaszcza wśród rozwiedzionych lub żyjących w separacji rodziców. Czy opieka naprzemienna oznacza równe prawa do ulgi? Czy ten rodzaj opieki daje możliwość rozliczenia PIT jako samotny rodzic? Ministerstwo Finansów rozwiewa wątpliwości.

Rozliczenie podatkowe 2025: Logowanie do Twój e-PIT. Dane autoryzujące, bankowość elektroniczna, Profil Zaufany, mObywatel, e-Dowód

W ramach usługi Twój e-PIT przygotowanej przez Ministerstwo Finansów i Krajową Administrację Skarbową w 2025 roku, można złożyć elektronicznie zeznania podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37 i PIT-38 a także oświadczenie PIT-OP i informację PIT-DZ. Czas na to rozliczenie jest do 30 kwietnia 2025 r. Najpierw jednak trzeba się zalogować do e-US (e-Urząd Skarbowy - urzadskarbowy.gov.pl). Jak to zrobić?

Księgowy, biuro rachunkowe czy samodzielna księgowość? Jeden błąd może kosztować Cię fortunę!

Prowadzenie księgowości to obowiązek każdego przedsiębiorcy, ale sposób jego realizacji zależy od wielu czynników. Zatrudnienie księgowego, współpraca z biurem rachunkowym czy samodzielne rozliczenia – każda opcja ma swoje plusy i minusy. Źle dobrane rozwiązanie może prowadzić do kosztownych błędów, kar i niepotrzebnego stresu. Sprawdź, komu najlepiej powierzyć finanse swojej firmy i uniknij pułapek, które mogą Cię słono kosztować!

REKLAMA

Czym są przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Sądy odpowiadają niejednoznacznie

Przychody pasywne w Estońskim CIT. Czy w przypadku gdy firma informatyczna sprzedaje prawa do gier jako licencje, są to przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Na pytanie, czy limit do 50% przychodów z wierzytelności dla podatników na Estońskim CIT powinien być liczony z uwzględnieniem zbywania własnych wierzytelności w ramach faktoringu, sądy odpowiadają niejednoznacznie.

Dość biurokratycznych absurdów! 14 kluczowych zmian, które uwolnią firmy od zbędnych ograniczeń

Mikro, małe i średnie firmy od lat duszą się pod ciężarem skomplikowanych przepisów i biurokratycznych wymagań. Rzecznik MŚP, Agnieszka Majewska, przekazała premierowi Donaldowi Tuskowi listę 14 postulatów, które mogą zrewolucjonizować prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Uproszczenia podatkowe, ograniczenie kontroli, mniej biurokracji i szybsze procedury inwestycyjne – te zmiany mogą zdecydować o przyszłości setek tysięcy przedsiębiorstw. Czy rząd odpowie na ten apel?

REKLAMA