REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak należy ewidencjonować koszty związane z procesami produkcyjnymi

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Nasza spółka ma zamiar uruchomić nową linię produkcyjną. W jaki sposób należy uszczegółowić ewidencję kosztów wytworzenia produktów, tak aby łatwiejsze stało się planowanie i kontrola kosztów produkcji? Jak prowadzić ewidencję i jaki zastosować układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktów na potrzeby planowania i kontrolowania kosztów produkcji?
RADA
Ewidencja kosztów wytworzenia produktów musi przede wszystkim umożliwiać poznanie wysokości kosztów ponoszonych na poszczególne produkty lub zlecenia. Zostały one zdefiniowane w ustawie o rachunkowości (art. 28 ust. 3). Natomiast zastosowany w firmie układ kalkulacyjny kosztów powinien odzwierciedlać proces produkcji produktu. Samo ustalenie układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktów nie pozwoli właściwie planować i kontrolować kosztów produkcji. Konieczne będzie również opracowanie dokumentacji, która pozwoli na kalkulację kosztów poszczególnych etapów produkcji oraz kosztów pracy ciągu technologicznego, w tym specjalistycznych maszyn.

UZASADNIENIE
Całkowity koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.
Do kosztów bezpośrednich zaliczamy w szczególności:
• wartość zużytych materiałów bezpośrednich,
• koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją,
• inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakim znajduje się w dniu wyceny.
Natomiast do uzasadnionej części kosztów pośrednich zaliczamy:
• zmienne, pośrednie koszty produkcji,
• tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, która odpowiada poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.
Podczas planowania ewidencji i układów kalkulacyjnych kosztów wytworzenia produktów należy pamiętać, że informacje z tego zakresu będą służyć nie tylko do ewidencji kosztów na potrzeby sprawozdawczości zewnętrznej, np. GUS, ZUS i urzędów skarbowych.
Informacje te będą również wykorzystane na potrzeby m.in.:
• zarządzania przedsiębiorstwem (podejmowania decyzji),
• systemu wewnętrznej sprawozdawczości kosztowej,
• systemu planowania i kontroli kosztów.
Dlatego też ewidencja kosztów na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwem, w tym podejmowania decyzji, planowania i kontroli kosztów produkcji, musi uwzględniać koszty:
• poszczególnych zleceń produkcyjnych,
• utrzymania ciągu technologicznego,
• zasobów ludzkich,
• zarządzania wydziałem produkcyjnym,
• utrzymania infrastruktury (np. hal produkcyjnych),
• ogólne produkcji, tzw. koszty wydziałowe*.
UWAGA!
Podział kosztów produkcji na przytoczone grupy jest bardzo istotny dla ustalenia układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktów.
Podstawowym zadaniem kalkulacji kosztów wytworzenia produktu jest odpowiedź na pytanie, ile kosztuje produkt i jakie pozycje kosztów wpływają na koszt jego wytworzenia. Jest to jeden z elementów ustalenia ceny produktu.
Układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktu powinien uwzględniać proces technologiczny. Przykładowy układ kalkulacyjny kosztów, który uwzględnia ten proces, jest następujący:
1) materiały bezpośrednie w cenach nabycia,
2) robocizna bezpośrednia,
3) koszty pracy maszyn,
4) koszty projektu,
5) usługi obce,
6) inne koszty bezpośrednie,
7) koszty wydziałowe,
8) koszt wytworzenia (1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7).
W ramach kosztów pracy maszyn można wyodrębnić poszczególne stanowiska maszyn. Jednak w zaprezentowanym układzie kalkulacyjnym kosztów wytworzenia produktu można zamiast kosztów maszyn uwzględnić koszty wyróżnionych etapów procesu produkcyjnego. Będzie to oczywiście zależeć od konkretnego procesu produkcyjnego i technologicznego oraz szczególnych potrzeb ewidencji tych kosztów.
Jeśli ewidencja kosztów wytworzenia produktu ma spełnić swoją funkcję, należy przygotować dokumentację, na podstawie której koszty te będą ewidencjonowane.
Należy opracować następujące elementy takiej dokumentacji:
• normy materiałowe dla poszczególnych produktów,
• schemat procesu technologicznego (w kalkulacji kosztów produktów),
• stawki za pracę maszyn oraz stawki robocizny na poszczególnych etapach procesu produkcyjnego,
• zasady przyporządkowania kosztów pośrednich do produktu oraz zasady kalkulacji kosztów produktu i inne niezbędne dane oraz odpowiednie formularze (tabela 1).

Przykład
Kalkulacja kosztów robocizny została przedstawiona dla zlecenia, które obejmuje produkcję 10 kostiumów. Na proces produkcyjny kostiumu składa się kilka etapów:
• przygotowanie szablonów,
• warstwowanie i rysowanie układu kroju,
• krojenie,
• kompletowanie wykrojów,
• szycie i prasowanie w trakcie szycia,
• prasowanie gotowego produktu,
• kontrola jakości oraz składanie i pakowanie gotowego wyrobu.
Najpierw ustalono poszczególne etapy produkcji, a następnie niezbędną liczbę godzin ich realizacji z uwzględnieniem partii produkcyjnej oraz produktu (kostiumu). Przykładowo, etap przygotowania szablonów dotyczy całej partii produkcji (pracownik krojowni potrzebuje 4,5 roboczogodziny na całą partię produkcji), a szycie dotyczy już tylko samego kostiumu (krawcowa potrzebuje 6 roboczogodzin na uszycie 1 kostiumu).
Z liczby godzin pracy pracowników wynika czas godzin pracy maszyn (bez uwzględnienia przygotowania maszyn do produkcji, przeglądów itp.). W tabeli 1 przedstawiono przykładową kalkulację kosztów robocizny bezpośredniej z uwzględnieniem poszczególnych etapów produkcji partii kostiumów dla butiku.
Tabela 1. Koszty robocizny bezpośredniej z uwzględnieniem poszczególnych etapów produkcji 10 kostiumów
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W omawianym przypadku należy również pamiętać o zróżnicowaniu kosztów jednej roboczogodziny ze względu na stanowisko pracy (kolumna 6). Inną stawkę ma np. krawcowa, a inną krojczy. Najczęściej stawki za roboczogodzinę wynikają z zakładowego systemu wynagradzania lub umów o pracę podpisanych z pracownikami.
Kolejnym ważnym elementem ustalania układu kalkulacyjnego kosztów wytworzenia produktu jest opracowanie zasad przyporządkowania kosztów pośrednich do danego zlecenia. Może to być z góry ustalona wysokość kosztu do jednej sztuki lub partii produktów albo według przyjętego klucza rozliczeniowego. Każdy sposób ma swoje zalety i wady. Bezpośrednie uwzględnienie w układzie kalkulacyjnym kosztów wytworzenia produktu kosztów ciągu technologicznego (który zależy od rzeczywistego zaangażowania na rzecz konkretnego zlecenia produkcyjnego) znacznie zmniejsza wysokość przypisanych kosztów wydziałowych do produktu. Tym samym można kontrolować efektywny czas wykorzystania ciągu technologicznego oraz czas pracy zatrudnionych pracowników i nie obciąża się danego zlecenia lub produktu kosztami niewykorzystanych zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa.
Na zakończenie należy podkreślić, że sam układ kalkulacyjny kosztów wytworzenia produktu nie wystarcza do właściwego planowania i kontroli tych kosztów. Należy uwzględnić odpowiednią dokumentację związaną z samym procesem produkcyjnym, która pozwala dokonać pomiaru alokacji zasobów do zlecenia produkcyjnego, a następnie przypisać ich koszty do właściwego zlecenia. Jeśli nie potrafimy dobrze mierzyć zjawiska, to trudno mówić o właściwej kalkulacji kosztów wytworzenia produktu.

Roman Kotapski
konsultant ds. wdrożeń systemów budżetowania

•  art. 28 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252

* Por. R. Kotarski, Jak ewidencjonować koszty wydziałowe, „Serwis FK” nr 51–52/2005, s. 39–42.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zawód: księgowy: teraz wyraźny awans w rankingu prestiżu. Dlaczego warto zarabiać na umiejętności księgowania

W najnowszym rankingu najbardziej poważanych zawodów w Polsce opublikowanym przez SW Research (2025) księgowy awansował o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem. Aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji.

Rząd poprawia KSeF, przedsiębiorcy zadowoleni z kolejnym zmian w ustawie, zwłaszcza że korzystne modyfikacje nastąpią jeszcze przed wejściem w życie zmienianych przepisów

Krajowy System e-Faktur zmienia się na lepsze. Rząd, po konsultacjach z przedsiębiorcami, przyjął pakiet przepisów, które mają ułatwić funkcjonowanie Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe przepisy są wynikiem licznych konsultacji z przedsiębiorcami, jakie przeprowadziło Ministerstwo Finansów.

MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

REKLAMA

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

REKLAMA

Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

REKLAMA