Jesteśmy firmą zajmującą się handlem żwirem. Posiadamy wagę pojazdową, która niedawno uległa uszkodzeniu. Mimo to jest ona przez nas wykorzystywana tylko w węższym zakresie. Waga jest już stara, używamy jej od ponad 13 lat i naprawa uszkodzonego elementu byłaby bardzo kosztowna. Jak fakt obniżenia funkcjonalności wagi należy wykazać w księgach rachunkowych?
RADA
Należy w tym przypadku dokonać odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości. Z okresu użytkowania wagi wynika, że jej wartość powinna być przeszacowana w 1995 r. na podstawie odrębnych przepisów. Wartość tego przeszacowania powinna więc widnieć na koncie „Kapitał z aktualizacji wyceny”. Odpis aktualizujący należy zatem rozliczać z uwzględnieniem tej wartości.
UZASADNIENIE
Prawidłowo sporządzony bilans powinien rzetelnie przedstawiać sytuację majątkową jednostki. Oznacza to, że wykazana w nim wartość bilansowa składników aktywów i pasywów odpowiada ich rzeczywistej i wiarygodnej wartości. Dlatego wycena bilansowa obejmuje również dokonanie odpisów z tytułu trwałej utraty wartości.
Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wycenia się następujące aktywa trwałe:
• środki trwałe,
• środki trwałe w budowie,
• wartości niematerialne i prawne,
• udziały w innych jednostkach,
• inwestycje długoterminowe.
Przy aktywach obrotowych utraty wartości należy się doszukiwać w sposobie wyceny. Ani koszt wytworzenia, ani cena nabycia nie mogą być wyższe od ceny sprzedaży.
UWAGA!
Trwała utrata wartości ma miejsce wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.
Przykładowe warunki utraty wartości środków trwałych są przedstawione w art. 32 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Zaliczamy do nich:
• przeznaczenie środka trwałego do likwidacji,
• wycofanie z używania,
• zmiana technologii.
Nie jest to katalog zamknięty, ale w przypadku pojawienia się przynajmniej jednej z wymienionych przesłanek ustawa nakazuje doprowadzić wartość aktywów do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości należy ująć w kosztach okresu sprawozdawczego.
Dokonanie odpisu od środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych w budowie odbywa się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.
Jeżeli jednostka od 13 lat użytkuje dany środek trwały, jego wartość została z pewnością zaktualizowana w 1995 r. na podstawie odrębnych przepisów (rozporządzenia Ministra Finansów z 20 stycznia 1995 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych).
W tej sytuacji – zgodnie z ustawą o rachunkowości – odpis z tytułu trwałej utraty wartości pomniejszy różnicę z aktualizacji wyceny do wysokości tego kapitału. Pozostała część nadwyżki powiększy pozostałe koszty operacyjne.
Jeżeli przyczyna, dla której dokonano wcześniej odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości, przestanie mieć rację bytu, równowartość lub część tego odpisu podwyższy wartość aktywów i zostanie zaliczona na poczet pozostałych przychodów operacyjnych.
