W jaki sposób należy dokonywać odpisów z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych

Należy w tym przypadku dokonać odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości. Z okresu użytkowania wagi wynika, że jej wartość powinna być przeszacowana w 1995 r. na podstawie odrębnych przepisów. Wartość tego przeszacowania powinna więc widnieć na koncie „Kapitał z aktualizacji wyceny”. Odpis aktualizujący należy zatem rozliczać z uwzględnieniem tej wartości.

Prawidłowo sporządzony bilans powinien rzetelnie przedstawiać sytuację majątkową jednostki. Oznacza to, że wykazana w nim wartość bilansowa składników aktywów i pasywów odpowiada ich rzeczywistej i wiarygodnej wartości. Dlatego wycena bilansowa obejmuje również dokonanie odpisów z tytułu trwałej utraty wartości.

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wycenia się następujące aktywa trwałe:

• środki trwałe,

• środki trwałe w budowie,

• wartości niematerialne i prawne,

• udziały w innych jednostkach,

• inwestycje długoterminowe.

Przy aktywach obrotowych utraty wartości należy się doszukiwać w sposobie wyceny. Ani koszt wytworzenia, ani cena nabycia nie mogą być wyższe od ceny sprzedaży.

UWAGA!

Przykładowe warunki utraty wartości środków trwałych są przedstawione w art. 32 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Zaliczamy do nich:

• przeznaczenie środka trwałego do likwidacji,

• wycofanie z używania,

• zmiana technologii.

Nie jest to katalog zamknięty, ale w przypadku pojawienia się przynajmniej jednej z wymienionych przesłanek ustawa nakazuje doprowadzić wartość aktywów do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości należy ująć w kosztach okresu sprawozdawczego.

Dokonanie odpisu od środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych w budowie odbywa się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Jeżeli jednostka od 13 lat użytkuje dany środek trwały, jego wartość została z pewnością zaktualizowana w 1995 r. na podstawie odrębnych przepisów (rozporządzenia Ministra Finansów z 20 stycznia 1995 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych).

W tej sytuacji – zgodnie z ustawą o rachunkowości – odpis z tytułu trwałej utraty wartości pomniejszy różnicę z aktualizacji wyceny do wysokości tego kapitału. Pozostała część nadwyżki powiększy pozostałe koszty operacyjne.

Jeżeli przyczyna, dla której dokonano wcześniej odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości, przestanie mieć rację bytu, równowartość lub część tego odpisu podwyższy wartość aktywów i zostanie zaliczona na poczet pozostałych przychodów operacyjnych.

Jerzy Rybka

ekspert w dziedzinie rachunkowości