REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Na czym polega rzetelność ksiąg rachunkowych i sprawozdania finansowego

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Jestem kierownikiem zespołu księgowego w spółce z o.o. W spółce jest przeprowadzana inwentaryzacja. Do ksiąg rachunkowych wprowadzane są wszystkie dokumenty przekazywane do działu księgowości. Czy mimo to spółkę może spotkać zarzut nierzetelności ksiąg?


RADA


Ujęcie w księgach wszystkich dokumentów przedstawionych do księgowania może, ale nie musi, oznaczać rzetelność ksiąg. Rzetelność oznacza odzwierciedlenie stanu rzeczywistego. Zafałszowanie prawdziwego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej, jak też wyniku finansowego jednostki może powstać nawet przy ujęciu w ewidencji wszystkich dokumentów.


UZASADNIENIE


Ustawa o rachunkowości wielokrotnie odwołuje się do rzetelności. Zgodnie z zapisami art. 4 ust. 1 jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.


Określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności. Polityka rachunkowości powinna być stosowana w sposób ciągły, jednak są od tej zasady wyjątki.


Na podstawie art. 8 ust. 2 w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji, jednostka może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego bez względu na datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą.


Ujęcie w księgach wszystkich dokumentów przedstawionych do księgowania może, ale nie musi, oznaczać rzetelność ksiąg. Rzetelność oznacza odzwierciedlenie stanu rzeczywistego. Zafałszowanie prawdziwego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej, jak też wyniku finansowego jednostki może powstać nawet przy ujęciu w ewidencji wszystkich dokumentów, a w szczególności gdy:

- zasady rachunkowości są niewłaściwie stosowane (nieaktualna lub błędna polityka rachunkowości);

- do księgowania przedstawiono dokumenty nieodzwierciedlające faktycznie przeprowadzonych operacji (np. fikcyjne faktury zakupu, fikcyjne faktury sprzedaży, likwidacja przewłaszczonego majątku itd.) lub dokumenty nie spełniają wymogów ustawy;

- działy współpracujące z księgowością nie przekazują wszystkich informacji mających wpływ na sytuację majątkową jednostki lub przedstawiają nieprawdziwe dane, np. informacje o udzielonych gwarancjach, poręczeniach, zawartych umowach, toczących się postępowaniach sądowych itd.;

- popełniono pomyłki w dokumentach księgowych, dokonano błędnych szacunków itd.


Przykład 1

Spółka z o.o. Alfa ze względu na rozmiar działalności stosowała dopuszczone ustawą uproszczenia:
- nie ustalała aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
- dokonywała kwalifikacji umów leasingowych według zasad określonych w przepisach podatkowych,
- nie sporządzała zestawienia zmian w kapitale własnym,
- nie sporządzała rachunku przepływów pieniężnych.


W sprawozdaniu finansowym za poprzedni rok obrotowy wykazano następujące dane:

1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty - 52 osoby,

2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej - 6 000 000 zł,

3) przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej - 20 396 000 zł.


Kurs średni NBP dla euro ustalony na dzień bilansowy poprzedniego roku obrotowego wynosił 4,0790 PLN/EUR. Oznaczało to obowiązek badania sprawozdania finansowego za bieżący rok przez biegłego rewidenta, ponieważ przychody netto ze sprzedaży wyrażone w euro przekroczyły 5 000 000, a średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty było większe niż 50.


Dokonując przeszacowania danych ze sprawozdania finansowego z PLN na EUR księgowi zastosowali jednak zły kurs. Z wyliczeń księgowych wynikało, że przychody ze sprzedaży osiągnęły równowartość 4 999 755 euro. Nie zauważyli też, że spółka utraciła prawo do stosowanych dotychczas uproszczeń i nie zaproponowali koniecznych zmian w polityce rachunkowości. W bieżącym roku obrotowym spółka w dalszym ciągu kwalifikowała umowy leasingowe zgodnie z przepisami podatkowymi; na koniec roku nie naliczyła aktywów ani rezerw z tytułu podatku odroczonego. Z powodu nienaliczenia rezerw na podatek odroczony zysk netto spółki został zawyżony, sprawozdanie finansowe zatwierdzone bez badania przez biegłego rewidenta, a zysk podzielony.


W tym przypadku możemy uznać, że sprawozdanie finansowe jest nierzetelne, natomiast decyzja o podziale zysku nieważna z mocy prawa.


Rzetelność ksiąg wiąże się ściśle z rzetelnością dokumentów. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o rachunkowości dowody rzetelne, to dowody zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują, kompletne oraz wolne od błędów rachunkowych.


Przykłady na nierzetelność dokumentów można by mnożyć. O skali zjawiska świadczy raport Ministerstwa Finansów o kontroli skarbowej za okres od stycznia do sierpnia 2006 r. opublikowany na stronach internetowych Ministerstwa (http://www.mf.gov.pl/_files_/kontrola_skarbowa/aktualnosci/inf_druk_sierpien06_www.pdf).


Może się jednak zdarzyć, że firma nie dokona żadnego nadużycia, fałszerstwa, wszystkie przeprowadzone transakcje będą prawdziwe, a pomimo to księgi zostaną uznane za nierzetelne. Taka sytuacja może zaistnieć, gdy spółka nie zachowa należytej staranności w dokumentowaniu operacji gospodarczych.


Przykład 2

Spółka z o.o. Beta w 2003 r. zamówiła w Agencji Reklamowej "Wizerunek" usługę reklamową. Zgodnie z umową ustną spółka Beta na podstawie faktury "pro forma" dokonała 100% przedpłaty na usługę. Księgowy spółki Beta wpłaconą zaliczkę zaksięgował bezpośrednio w koszty, VAT wykazany na fakturze odliczył od VAT należnego, nie zadbał też o żadne inne udokumentowanie transakcji. Agencja "Wizerunek" wykonała usługę zgodnie z umową, ale nie wystawiła faktury VAT na otrzymaną przedpłatę. Z powodu braku właściwego udokumentowania transakcji zakwestionowano rzetelność ksiąg.


Najmniej wątpliwości budzą zapisy art. 24 ust. 2 ustawy o rachunkowości mówiące o tym, że księgi rachunkowe uznaje się za rzetelne, jeżeli dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Zapis ten jest niejako oczywisty. Jednak ustalenie, czy dokumenty odzwierciedlają stan rzeczywisty nie zawsze jest takie proste. Księgowi nie zawsze są w stanie to ustalić, zwłaszcza w większych firmach, gdzie na rzetelność ksiąg składa się praca wieloosobowego zespołu.


Przykład 3

Hurtownia artykułów biurowych rozlicza się z odbiorcami zarówno w sposób gotówkowy, jak i bezgotówkowy. Jeden z pracowników hurtowni w grudniu (po potwierdzeniu sald z klientami) sprzedawał sklepom towar za gotówkę wystawiając klientom fikcyjne dowody KP, natomiast do księgowości dostarczał kopie faktur z odroczonym terminem płatności. Nieuczciwość wykrył dział windykacji w lutym następnego roku (przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego). W stosunku do pracownika zostały podjęte odpowiednie kroki prawne, ale informacja o defraudacji nie została przekazana do działu księgowości. Strata spowodowana nieuczciwością pracownika jest dla hurtowni znacząca, natomiast możliwość odzyskania utraconych kwot znikoma. Księgowość powinna wyksięgować nienależne kwoty ze stanu należności krótkoterminowych i utworzyć rezerwę na przewidywane straty, ale z uwagi na brak informacji nie zrobiła tego. W efekcie w księgach rachunkowych ujęto faktury sprzedaży niezgodnie ze stanem faktycznym, w aktywach bilansu wykazano zawyżony stan należności z tytułu dostaw i usług, natomiast z rachunku zysków i strat zawyżony zysk do podziału.


Zarówno księgi rachunkowe hurtowni, jak i sprawozdanie finansowe będą uznane za nierzetelne, mimo iż księgowość ujęła w ewidencji wszystkie dostarczone jej dokumenty.


Powodem nierzetelności ksiąg mogą stać się też pomyłki w dokumentach księgowych lub błędne szacunki. Błędy mogą być trudne do zidentyfikowania, zwłaszcza gdy zostaną popełnione w ostatniej fazie przygotowań do zamknięcia ksiąg.


Przykład 4

Spółka z o.o. Gamma na podstawie statystyki windykacji należności zdecydowała o dokonywaniu odpisów aktualizujących w wysokości:
- należności bieżące - 1% wartości należności;
- należności przeterminowane do 6 miesięcy - 10% wartości;
- należności przeterminowane powyżej 6 miesięcy - 30% wartości.


Zasady te wpisano do polityki rachunkowości i stosuje się je w sposób ciągły. Sposób wyliczenia wartości odpisu przedstawia się w informacji dodatkowej.


Pracownik działu windykacji wszystkie należności przeterminowane wykazał jako należności przedawnione. Księgowość odpisała wszystkie należności przeterminowane w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. W efekcie w aktywach bilansu wykazano zaniżoną wartość należności, a w rachunku zysków i strat zawyżono pozostałe koszty operacyjne. Zniekształceniu uległy kluczowe wskaźniki ekonomiczne.

- art. 4 ust. 1, art. 8, art. 21, art. 22 ust. 1, art. 24 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119


Anna Dyczkowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wdrażamy KSeF, czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF). Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Prowizja w kryptowalutach bez podatku – do chwili wymiany? Ważny wyrok WSA

Rynek kryptowalut wciąż działa w cieniu nie zawsze jednoznacznych regulacji podatkowych. Zdarza się, że firmy technologiczne muszą podejmować decyzje biznesowe bez jasnych odpowiedzi na pytania o moment powstania przychodu, zasady wyceny aktywów czy klasyfikację źródeł dochodu. Wiele osób sądzi, że rozporządzenie MICA kompleksowo reguluje cały rynek kryptoaktywów, podczas gdy w rzeczywistości nie dotyczy kwestii podatkowych. Wydawałoby się, że postępująca legislacja europejska rozwiązuje obecnie więcej problemów niż dotychczas, ale niestety nadal jeszcze pozostają pewne niejasne strefy. Jednym z takich obszarów jest rozliczanie prowizji pobieranych w kryptowalutach, szczególnie gdy nie towarzyszy im bezpośrednia płatność. Właśnie ten problem trafił pod ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gdańsku.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF: podatnicy zwolnieni z VAT nie będą chcieli faktur ustrukturyzowanych?

Podatnicy zwolnieni od VAT nie będą zainteresowani ”udostępnianiem” im w KSeF faktur ustrukturyzowanych – pisze profesor Witold Modzelewski. I wyjaśnia dlaczego.

Prof. W. Modzelewski: „Otrzymanie” faktury w KSeF nie wywołuje skutków cywilnoprawnych. Trzeba stosować inną formę uznania zobowiązania

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Prof. W. Modzelewski: „Otrzymanie” faktury w KSeF nie wywołuje skutków cywilnoprawnych. Trzeba stosować inną formę uznania zobowiązania

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Załączniki do faktur w KSeF - miały być dla wszystkich a w praktyce będą dla nielicznych. Dlaczego?

Nowa funkcja Krajowego Systemu e-Faktur pozwoli na przesyłanie do KSeF faktur zawierających załączniki, ale tylko w ściśle określonym formacie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci branży księgowej ostrzegają, że rozwiązanie, które miało ułatwiać raportowanie dodatkowych danych, w obecnym kształcie będzie dostępne głównie dla dużych firm dysponujących budżetem IT. Tymczasem mali i średni przedsiębiorcy, którzy do tej pory wysyłali z fakturą np. protokół odbioru czy raport wykonania usługi, obawiają się wykluczenia i dodatkowych obowiązków.

REKLAMA

Ważna zmiana prawa: fakturowanie offline w KSeF nie tylko w trybie awaryjnym: co to znaczy

Najnowszy projekt ustawy o Krajowym Systemie e-Faktur zakłada, że tryb offline24 przestanie być rozwiązaniem awaryjnym i stanie się stałym elementem systemu stosowanym wedle uznania przez sprzedawców.

Ucieczka z JDG? Coraz mniej zamknięć, ale zawieszeń przybywa. Przedsiębiorcy kalkulują inaczej

W maju 2025 roku liczba wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej spadła o niemal 20% względem kwietnia, ale wzrosła o 4% w skali roku. Eksperci wskazują, że główne powody decyzji o likwidacji JDG pozostają niezmienne – to przede wszystkim wysokie koszty, presja płacowa i trudności z zatrudnieniem.

REKLAMA