W bieżącym roku prawdopodobnie przekroczę „przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych”, zobowiązujące mnie do stosowania ustawy o rachunkowości. Czy przy ustaleniu tych przychodów muszę uwzględniać przychody ze sprzedaży majątku trwałego, wartości niematerialnych i prawnych oraz przychody z umorzonych zobowiązań?
RADA
Wymienione przez Pana przychody nie są uwzględniane przez ustawę o rachunkowości przy liczeniu limitu przejścia z pkpir na księgi rachunkowe. Jednak o przychodach powodujących obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych mówi nie tylko ustawa o rachunkowości, ale także ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa podatkowa przewiduje znacznie szerszy zakres pojmowania przychodów zobowiązujących do prowadzenia pełnej rachunkowości. W praktyce oznacza to, że jeśli w 2006 r. wyliczone przez Pana „przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych” byłyby niższe niż 800 000 euro (3 186 800 zł), a przychody liczone według ustawy podatkowej wyższe od wskazanej kwoty granicznej (800 000 euro), to będzie Pan zmuszony od 2007 r. do „dobrowolnego” prowadzenia ksiąg rachunkowych. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Ustawa o rachunkowości wskazuje, że:
- osoby fizyczne,
- spółki cywilne osób fizycznych,
- spółki jawne osób fizycznych oraz
- spółki partnerskie
po przekroczeniu w poprzednim roku obrotowym przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych o równowartości w walucie polskiej 800 000 euro są obowiązane do prowadzenia pełnej rachunkowości.
Problem polega na tym, że o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych mówi nie tylko ustawa o rachunkowości, ale także ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Graniczna kwota 800 000 euro przychodu netto w obu ustawach jest taka sama, ale różnica tkwi w różnym definiowaniu kategorii przychodów netto.
Ustawa o rachunkowości w sposób bezpośredni wskazuje, że przy obliczaniu przychodów netto ze sprzedaży uwzględnia się jedynie:
- przychody netto ze sprzedaży towarów,
- przychody netto ze sprzedaży produktów,
- przychody z operacji finansowych (przychody z udziałów, akcji, papierów wartościowych, zbycia inwestycji i wzrostu ich wartości, z uzyskanych odsetek i dyskonta oraz dodatnich różnic kursowych).
Zatem „rachunkowa” definicja przychodów netto ze sprzedaży nie uwzględnia:
- przychodów netto ze sprzedaży materiałów,
- pozostałych przychodów operacyjnych (przychodów ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, przychodów z otrzymanych nieodpłatnie aktywów itp.),
- zysków nadzwyczajnych.
Definicja przychodu zawarta w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest znacznie szersza. Wskazuje, że przychody netto to nie tylko przychody ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych, ale także między innymi przychody ze sprzedaży środków trwałych firmy, nieodpłatne świadczenia, umorzone zobowiązania oraz inne zaliczane do pozostałych przychodów operacyjnych, względnie zysków nadzwyczajnych. Zawiera zatem elementy nieuwzględniane przy obliczaniu limitu 800 000 euro w myśl ustawy o rachunkowości. W związku z tymi rozbieżnościami przedsiębiorca może znaleźć się w sytuacji, gdy wyliczone w 2006 r. „przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych” będą niższe niż 800 000 euro, a przychody liczone według ustawy podatkowej będą wyższe od wskazanej kwoty granicznej.
Jedynym rozwiązaniem tego problemu jest „dobrowolne” rozpoczęcie (od pierwszego dnia następnego roku kalendarzowego) prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nie jest to sprzeczne z ustawą o rachunkowości, gdyż dopuszcza ona możliwość prowadzenia ksiąg rachunkowych także wtedy, gdy przychody netto za rok poprzedni są niższe od równowartości 800 000 euro.
Przykład
Spółka jawna prowadząca pkpir w 2006 r. zrealizowała przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych w wysokości 3 000 000 zł. W tym czasie zostały także zrealizowane przychody ze sprzedaży środka trwałego w wysokości 150 000 zł oraz zostały umorzone zobowiązania handlowe na kwotę 100 000 zł. Zrealizowane przychody „rachunkowe” są niższe od kwoty 3 186 800 zł (800 000 euro przeliczone według kursu euro z 29 września 2006 r., który był równy 3,9835 zł - tabela kursów średnich NBP, nr 190/A/NBP/2006). Przychody „podatkowe” są wyższe od kwoty granicznej i wynoszą 3 250 000 zł. W związku z tym od 1 stycznia 2007 r. jednostka jest zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Nieotwarcie ksiąg rachunkowych w omawianej sytuacji nie powoduje odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 77 ustawy o rachunkowości. Należy jednak wiedzieć, że kontynuowanie prowadzenia w dalszym ciągu księgi przychodów i rozchodów - mimo że pozwala na to ustawa o rachunkowości - mogłoby narazić podatnika na zarzut nieposiadania dokumentacji podatkowej, wymaganej przepisami ustawy o podatku dochodowym, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Dodatkowym kuriozum omawianej sytuacji jest fakt, że nie dość, iż przedsiębiorca zobowiązany jest do dobrowolnego prowadzenia ksiąg rachunkowych, to zgodnie z ustawą o rachunkowości firma będzie musiała zawiadomić o tym swój urząd skarbowy (art. 2 ust. 2), choć taki obowiązek (w omawianej sytuacji) nie ciąży na podatniku w świetle przepisów podatkowych.
- art. 2 ust. 1 pkt 2, art. 2 ust. 2, art. 77 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 1546; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
- art. 14 i 24a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1354
