Jakie operacje gospodarcze należy księgować na kapitale z aktualizacji wyceny

RADA

Autopromocja

Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje skutki aktualizacji wyceny środków trwałych i innych składników majątku, nierozliczanej wynikowo. Nie może być on przeznaczony do podziału ani na zasilenie innych kapitałów (funduszy) aż do chwili, gdy zostaną spełnione warunki określone w ustawie o rachunkowości, uzasadniające odpisanie części lub całości tego kapitału.

UZASADNIENIE

Kapitał z aktualizacji wyceny jest tworzony i wykorzystywany na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości. Służy on do ewidencji zmian na skutek aktualizacji głównie środków trwałych oraz inwestycji długoterminowych.

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Tabela 1. Ewidencja na koncie „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja analityczna do konta „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny” powinna być prowadzona w taki sposób, aby możliwe było ustalenie:

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

• stanu kapitału (funduszu) na początek i koniec danego okresu sprawozdawczego,

• rodzaju składników aktywów objętych aktualizacją wyceny,

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

• tytułów zmian wartości składników aktywów objętych aktualizacją wyceny.

W jednostce kontynuującej działalność konto „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny” wykazuje wyłącznie saldo kredytowe. Kapitał z aktualizacji wyceny nie może być przeznaczony do podziału ani na zasilenie innych kapitałów (funduszy) aż do chwili, gdy zostaną spełnione warunki określone w ustawie o rachunkowości, uzasadniające odpisanie części lub całości tego kapitału.

Tabela 2. Przykładowe zdarzenia powodujące wyksięgowanie wcześniej zaewidencjonowanych kwot na koncie „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Konto „Kapitał z aktualizacji wyceny” wykorzystywane jest również do prezentacji różnic z przeliczenia powstałych na skutek sporządzania łącznych sprawozdań finansowych. W przypadku sporządzenia sprawozdania łącznego, obejmującego dane ze sprawozdań finansowych oddziałów (zakładów) znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tam sporządzających sprawozdania finansowe, powstaje różnica traktowana jako składnik kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny, którą należy wykazać w pozycji „Różnice kursowe z przeliczenia”.

Różnica ta wynika z ujęcia odpowiednich danych wynikających z:

• bilansów tych oddziałów (zakładów) - wyrażonych w walutach obcych, przeliczonych na walutę polską po obowiązującym na dzień bilansowy średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski,

• rachunku zysków i strat - wyrażonych w walutach obcych, przeliczonych na walutę polską po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego, a w uzasadnionych przypadkach - po kursie będącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący poprzedni rok obrotowy i dzień kończący bieżący rok obrotowy, ogłoszonych dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.

Szczególnym przypadkiem, powodującym według niektórych interpretacji powstanie kapitału z aktualizacji wyceny, jest wniesienie aportu (wkładu rzeczowego innego niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część) w zamian za objęcie udziałów, którego wartość księgowa odbiega od wartości rynkowej ustalonej w umowie (statucie) spółki. Ma to na celu zapewnienie zasady ostrożności.

Przykład

Założenia

Spółka „Alfa” aktem notarialnym wniosła do spółki „Beta” nieruchomość zabudowaną w zamian za objęcie udziałów. Wartość księgowa nieruchomości stanowiącej środek trwały wynosi 2 000 000 zł. Wartość początkowa nieruchomości to 7 000 000 zł, umorzenie - 5 000 000 zł.

Zgodnie z zapisami w akcie notarialny spółka „Alfa” objęła udziały w spółce „Beta” o łącznej wartości 6 000 000 zł, która odpowiada rynkowej wartości nieruchomości.

Dla celów podatkowych przychód należy ustalić w wartości rynkowej wnoszonego udziału. Będzie on pomniejszony o koszt, który w tym przypadku należy ustalić w wysokości wartości początkowej przedmiotu wkładu (nieruchomości), zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszonej o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych. Dochód z tytułu objęcia udziałów w zamian za wkład rzeczowy inny niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część należy ustalić pod datą ich objęcia, a nie sprzedaży, jak ma to miejsce dla celów bilansowych.

Ewidencja księgowa

1. Wartość udziałów uzyskanych w zamian za wkład niepieniężny w wartości rynkowej wniesionego wkładu:

Wn „Długoterminowe aktywa finansowe” 6 000 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 6 000 000

2. Wyksięgowanie środka trwałego wniesionego jako wkład niepieniężny:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 2 000 000

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000 000

Ma „Środki trwałe” 7 000 000

Wykazanie w umowie spółki wartości udziałów w cenie rynkowej - zgodnie z opinią wyrażoną w lieraturze przedmiotu - uzasadnia potraktowanie różnicy między ceną rynkową a wartością księgową nieruchomości jako aktualizacji jej wartości rozliczanej zgodnie z art. 35 ust. 4 uor. Dlatego spółka wnosząca wkład powinna przeprowadzić zapis uzupełniający polegający na przeniesieniu różnicy między ceną nabycia udziałów, którą jest wartość księgowa wniesionych wkładów rzeczowych, a wyższą od nich wartością rynkową określoną w umowie spółki na kapitał z aktualizacji wyceny.

3. Różnica między wartością rynkową wniesionego wkładu a niższą jego wartością bilansową: 6 000 000 zł - 2 000 000 zł = 4 000 000 zł. Utworzony odpis aktualizujący nie stanowi kosztu dla celów podatkowych.

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 4 000 000

Ma „Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe” 4 000 000

4. Przeniesienie kapitału z aktualizacji wyceny na odpisy aktualizujące:

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 4 000 000

Ma „Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe” 4 000 000

5. Naliczenie podatku dochodowego: (6 000 000 zł - 2 000 000 zł) × 19% = 760 000 zł

Wn „Podatek dochodowy” 760 000

Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 760 000

6. Zapłata podatku z rachunku bankowego:

Wn „Rozrachunki publicznoprawne” 760 000

Ma „Rachunek bankowy” 760 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 5 ust. 2, art. 28 ust. 1 pkt 3, art. 29, art. 31 ust. 3-4, art. 32 ust. 5, art. 35 ust. 4-6, art. 36 ust. 3, art. 51 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1466

Joanna Gawrońska

biegły rewident