REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć podatek odroczony w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Na obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat składa się zarówno część bieżąca, jak i część odroczona podatku dochodowego. W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości należy tworzyć rezerwę i ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wymaga to ustalenia wartości bilansowej i podatkowej aktywów i zobowiązań.

Podatek odroczony powstaje w wyniku występowania dodatnich i ujemnych różnic przejściowych, tzn. różnic między wartością podatkową a wartością księgową aktywów lub zobowiązań.

REKLAMA

REKLAMA

Dodatnie różnice przejściowe powstają wtedy, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest większa niż jego wartość podatkowa lub wartość bilansowa składnika zobowiązań jest niższa niż jego wartość podatkowa. Dodatnie różnice przejściowe to takie, które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy opodatkowania.

Ujemne różnice przejściowe powstają, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest niższa niż jego wartość podatkowa albo wartość bilansowa składnika zobowiązań jest wyższa od jego wartość podatkowej. Różnice ujemne to takie, które spowodują w przyszłości obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

UWAGA

REKLAMA

Istnieją także tzw. różnice trwałe, które mają charakter nieodwracalny. Są to przychody, które zgodnie z prawem bilansowym są przychodami, ale prawo podatkowe ich nie uznaje, lub koszty, które w żadnym roku podatkowym nie były, nie są i nie będą kosztami podatkowymi, ale są kosztami w rozumieniu prawa bilansowego. Od różnic trwałych nie tworzy się podatku odroczonego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego należy ustalić w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej z uwzględnieniem zasady ostrożności (art. 37 ust. 4 u.r.).

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, tj. różnic, które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego (art. 37 ust. 5 u.r.).

Podatek odroczony wykazywany jest w większości przypadków jako obciążenie w rachunku zysków i strat. Ustalając część odroczoną w rachunku zysków i strat, trzeba mieć na uwadze przepis art. 37 ust. 9 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące operacji rozliczanych z kapitałem (funduszem) własnym, odnosi się na kapitał (fundusz) własny. Odroczony podatek dochodowy ujmowany w kapitale (funduszu) własnym może korygować różne jego pozycje: kapitał zapasowy, kapitał z aktualizacji wyceny lub wynik z lat ubiegłych. Ponieważ ustawa o rachunkowości nie określa precyzyjnie, który element kapitału własnego może być korygowany przez odroczony podatek dochodowy, należy korzystać z Krajowego Standardu Rachunkowości nr 2 „Podatek odroczony”. Zawiera on szczegółowe przepisy w zakresie tworzenia podatku odroczonego. W wielu przypadkach okazuje się bowiem, że nie jest to tak jednoznaczne.

Podstawą do wykazania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego mogą być takie zdarzenia, jak:

1) zarachowanie ujemnych różnic kursowych z wyceny bilansowej,

2) zarachowanie rezerwy na odsetki od przeterminowanych zobowiązań,

3) zarachowanie kosztów z tytułu odsetek od otrzymanych kredytów i pożyczek, które jeszcze nie zostały zapłacone,

4) zarachowanie niewypłaconych wynagrodzeń,

5) utworzenie rezerwy na naprawy gwarancyjne, reklamacje, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne,

6) opóźniona amortyzacja podatkowa, tzn. stawka amortyzacyjna podatkowa jest mniejsza od stawki amortyzacyjnej bilansowej,

7) aktualizacja wartości zapasów.

PRZYKŁAD

Na skutek spadku cen rynkowych towarów dokonano odpisu aktualizującego wartość zapasów do poziomu cen sprzedaży netto. Zapas towarów według cen nabycia wynosi 60 000 zł, natomiast wysokość odpisu: 8000 zł. Po dokonaniu odpisu wartość bilansowa towarów wynosi 52 000 zł. W chwili sprzedaży towarów kosztem uzyskania przychodów będzie pierwotna ich cena, tj. cena nabycia: 60 000 zł.

1. Wartość księgowa towarów: 52 000 zł.

2. Wartość podatkowa towarów: 60 000 zł.

3. Różnica przejściowa ujemna: 8000 zł.

4. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynoszą 1520 zł, obliczone jako: 8000 zł x 19% = 1520 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów < wartość podatkowa aktywów.

W przypadku dodatnich różnic przejściowych należy tworzyć rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego, która odzwierciedla koszt utraconych korzyści z tytułu rozliczeń podatkowych. Rezerwę na podatek odroczony z tytułu dodatnich różnic przejściowych należy tworzyć w następujących sytuacjach:

1) zarachowania dodatnich różnic kursowych z wyceny bilansowej,

2) zarachowania przychodów z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek (należne odsetki dla celów podatkowych bierze się pod uwagę z chwilą zapłaty),

3) zarachowania odsetek za zwłokę od należności, których jeszcze nie otrzymano,

4) zarachowania przychodów w związku z wyceną bilansową dłużnych papierów wartościowych i lokat,

5) przyśpieszenia amortyzacji podatkowej, gdy stawka amortyzacyjna podatkowa jest większa od stawki amortyzacyjnej bilansowej.

PRZYKŁADY

1. W styczniu 2010 r. spółka X udzieliła jednostce Y pożyczki w kwocie 200 000 zł na pięć lat o stałym oprocentowaniu na poziomie 10% w skali roku. Odsetki naliczane są raz w roku na 31 grudnia i łącznie z ratą kapitałową płatne do 20 stycznia 2011. W prawie podatkowym odsetki stanowią przychód podatkowy w momencie realizacji, zatem wystąpi różnica przejściowa dodatnia.

Na dzień bilansowy należność z tytułu pożyczki figurująca w bilansie będzie wynosiła 220 000 zł, obliczone jako: 200 000 zł + naliczone odsetki 20 000 zł. Odsetki te wpłyną do jednostki w 2011 r.

1. Wartość księgowa należności: 220 000 zł.

2. Wartość podatkowa należności: 200 000 zł.

3. Różnica przejściowa dodatnia: 20 000 zł.

4. Rezerwa na odroczony podatek dochodowy: 3800 zł, obliczona jako: 20 000 zł x 19% = 3800 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów > wartość podatkowa aktywów.

2.W listopadzie 2010 r. jednostka kupiła towary importowane za łączną kwotę 50 000 euro. Zobowiązanie zostało wprowadzone po kursie z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury: 4,10 PLN/EUR, czyli w wysokości 205 000 zł. W dniu bilansowym kurs średni NBP wynosił 3,96 PLN/EUR, czyli łącznie 198 000 zł.

1. Wartość księgowa aktywów: 198 000 zł.

2. Wartość podatkowa aktywów: 205 000 zł.

3. Różnica przejściowa dodatnia: 7000 zł.

4. Rezerwa na podatek dochodowy wynosi: 7000 zł x 19% = 1330 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów < wartość podatkowa aktywów.

UWAGA

Wysokość rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się z uwzględnieniem stawek podatku dochodowego obowiązującego w roku powstania obowiązku podatkowego (art. 37 ust. 6 u.r.).

W przypadku pomiaru i wyceny aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie podlegają one dyskontowaniu.

Prezentacja aktywów i rezerw w sprawozdaniach finansowych

Sposób prezentacji informacji na temat aktywów i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, samego odroczonego podatku oraz bieżącego zobowiązania podatkowego zdeterminowany jest układem sprawozdań, a więc przede wszystkim układem bilansu i rachunku zysków i strat, a także zestawieniem zmian w kapitale (funduszu) własnym.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazuje się w aktywach trwałych bilansu w grupie „Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe”, w pozycji A.V.1 „Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”. Składniki bilansowe z tytułu odroczonego podatku należy zaliczać do pozycji długoterminowych, niezależnie od tego, na kiedy są przewidziane ich rozliczenia.

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego przedstawia się w pasywach bilansu w grupie „Rezerwy na zobowiązania” w pozycji B.I.1. „Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”.

Odroczony podatek dochodowy wykazuje się w rachunku zysków i strat w pozycji „Podatek dochodowy”, która obejmuje podatek bieżący i odroczony odpowiednio w wariancie kalkulacyjnym - litera „O”, a w wariancie porównawczym - litera „L”.

Aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane są w bilansie oddzielnie (art. 37 ust. 7 u.r.). Można je jednak kompensować, jeżeli jednostka spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest uprawniona do potrącenia należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego,

2) aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą podatku nałożonego przez tę samą władzę podatkową na tego samego podatnika (lub różnych podatników, którzy zamierzają rozliczyć należności i zobowiązania podatkowe w kwocie netto lub zrealizować je jednocześnie - w Polsce dotyczy to grupy podatkowej).

W ustawie o rachunkowości nie nakazuje się ujawniania w informacji dodatkowej szczegółowych informacji dotyczących podatku odroczonego, choć wymagane jest ujawnienie informacji o sposobie rozliczenia głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od wyniku finansowego brutto.

Szczegółowe ujawnienia o podatku odroczonym przewiduje KSR 2.

Grzegorz Magdziarz

biegły rewident

Podstawa prawna:

• art. 37 ust. 5 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn.zm.),

• Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy”.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Paradoks: Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły. Co będzie dalej?

Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły, na przekór narracji płynącej z rynku złota i innych metali szlachetnych, których rajd miałby być wyrazem spadającego zaufania do dolara, obligacji i całego systemu fiducjarnego. Czy można pogodzić dwa trendy o przeciwnym charakterze? Na to pytanie, w cotygodniowym komentarzu Catalyst odpowiada Emil Szweda (Obligacje.pl).

Skarbówka wchodzi na nasze konta i sprawdza transakcje bez nakazu jak się fiskusowi tylko podoba: STIR, DAC7 – warto wiedzieć, co to jest i jak działa

Fiskus ma prawo do prowadzenia kontroli kont bankowych. Dotyczy to osób prywatnych oraz przedsiębiorców i firm. Dla sprawdzenia historii transakcji na koncie bankowym nie musi być prowadzone przeciwko nam żadne postępowanie ani wszczęta kontrola. Skarbówce wystarczy samo podejrzenie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, aby sięgnąć do banku po informacje o dokonywanych przez nas transakcjach. Poza tym zautomatyzowane systemy same badają na bieżąco historię bankową naszych kont i wyłapują transakcje podejrzane.

Firmowe to firmowe. Dlaczego warto oddzielić finanse prywatne od firmowych. Cztery konta, które dają przedsiębiorcy spokój

Właściciele małych firm często powtarzają: „to przecież wszystko moje pieniądze”. I rzeczywiście – formalnie tak jest. Ale kiedy pieniądze są wspólne, problemy finansowe też robią się wspólne. Dopóki na koncie jest płynność, granica między finansami firmowymi a prywatnymi wydaje się niewidoczna. Ale wystarczy większy wydatek, spadek sprzedaży albo poślizg w płatnościach od klientów – i zaczyna się chaos. Nie w dokumentach – w codziennym zarządzaniu.

Dwie ważne nowości w podatku od spadków i darowizn. Przywrócenie terminu do zwolnienia i zmiana przepisów dot. obowiązku podatkowego i złożenia zeznania

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła i przesłała do Sejmu RP projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który przewiduje w szczególności ochronę spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, nowe przepisy przewidują możliwość przywrócenia terminu, który będzie miał zastosowanie do wszystkich tytułów nabycia majątku podlegającego podatkowi od spadków i darowizn. Ponadto przywrócenie terminu dotyczyć będzie poza zwolnieniem dla najbliższej rodziny, także zwolnienia nabycia przedsiębiorstw zmarłej osoby fizycznej, gdzie warunkiem zwolnienia jest również konieczność terminowego złożenia zgłoszenia. Dodatkowo nowe przepisy doprecyzują moment powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku i obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Jest możliwe, że zmiany przepisów wejdą w życie jeszcze w 2025 roku.

REKLAMA

API KSeF 2.0 - Ministerstwo Finansów udostępniło demo interfejsu programistycznego

W dniu 15 października 2025 r. Ministerstwo Finansów udostępniło środowisko przedprodukcyjne (Demo) interfejsu programistycznego API KSeF 2.0.Środowisko daje możliwość sprawdzenia systemów finansowo-księgowych z wykorzystaniem rzeczywistych metod uwierzytelniania. Resort finansów zapewnia wsparcie techniczne dla użytkowników środowiska przedprodukcyjnego (Demo) pod adresem: podatki.gov.pl/formularz. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że integracja ze środowiskiem API KSeF 2.0 jest konieczna, aby zapewnić kompatybilność systemów finansowo-księgowych z obligatoryjną wersją systemu KSeF 2.0.

Od 2026 r. zmiany w księgowości podatników PIT. Nowe pliki JPK i rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 16 października 2025 r., że od 2026 r. wchodzą w życie nowe obowiązki dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się w ramach podatku PIT. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegające podatkowi PIT, które co miesiąc przekazują ewidencję JPK_V7M, będą zobowiązane do prowadzenia przy użyciu programów komputerowych ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ewidencji przychodów. Ministerstwo Finansów udostępni bezpłatne narzędzia pozwalające na realizację obowiązków w zakresie przesyłania nowych obligatoryjnych plików JPK.

Rachunki nie będą trafiały do KSeF. Czy to oznacza, że wrócą do łask?

Już od 2026 roku podatnicy będą zobowiązani do wystawiania faktur w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). System obejmie faktury ustrukturyzowane, natomiast nie dotyczy innych dokumentów, takich jak rachunki. Oznacza to, że przedsiębiorcy dokumentujący sprzedaż zwolnioną z VAT mogą wystawiać rachunki poza KSeF.

Darowizna samochodu żonie po wycofaniu z firmy. Czy to na pewno bezpieczne podatkowo? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Czy przekazanie żonie samochodu wycofanego z działalności gospodarczej może sprowadzić na przedsiębiorcę problemy z fiskusem? Najnowsza interpretacja skarbówki rozwiewa te wątpliwości. Urząd jasno wskazał, że darowizna auta po wycofaniu z firmy nie powoduje powstania przychodu w PIT, o ile spełnione są określone warunki. To ważna wiadomość dla przedsiębiorców, którzy zastanawiają się, jak bezpiecznie przekazać majątek firmowy do majątku prywatnego.

REKLAMA

Opodatkowanie donejtów dla twórców internetowych (PIT, VAT). Czy to naprawdę darowizna?

Przez lata środowisko twórców internetowych – streamerów, youtuberów czy użytkowników Patronite – żyło w przekonaniu, że donate’y (czyli dobrowolne wpłaty od widzów) to darowizny, a więc – do określonego limitu – nieopodatkowane. Takie podejście miało swoje źródło w języku – słowo „donate” pochodzi przecież od angielskiego „donation”, czyli darowizna.

KSeF 2.0. Co ważniejsze – prawo podatkowe, czy podręczniki Ministerstwa Finansów? Faktura ustrukturyzowana istnieje tylko wirtualnie

Opublikowany przez resort finansów, liczący kilkaset stron (!) dokument pod nazwą „Podręcznik KSeF 2.0.” (w 4. częściach), jest w wielu miejscach nie tylko sprzeczny z projektowanymi przepisami, lecz również z uchwaloną już nowelizacją ustawy o VAT – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA