REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć podatek odroczony w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Na obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat składa się zarówno część bieżąca, jak i część odroczona podatku dochodowego. W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości należy tworzyć rezerwę i ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wymaga to ustalenia wartości bilansowej i podatkowej aktywów i zobowiązań.

Podatek odroczony powstaje w wyniku występowania dodatnich i ujemnych różnic przejściowych, tzn. różnic między wartością podatkową a wartością księgową aktywów lub zobowiązań.

REKLAMA

Dodatnie różnice przejściowe powstają wtedy, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest większa niż jego wartość podatkowa lub wartość bilansowa składnika zobowiązań jest niższa niż jego wartość podatkowa. Dodatnie różnice przejściowe to takie, które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy opodatkowania.

Ujemne różnice przejściowe powstają, gdy wartość bilansowa składnika aktywów jest niższa niż jego wartość podatkowa albo wartość bilansowa składnika zobowiązań jest wyższa od jego wartość podatkowej. Różnice ujemne to takie, które spowodują w przyszłości obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

UWAGA

REKLAMA

Istnieją także tzw. różnice trwałe, które mają charakter nieodwracalny. Są to przychody, które zgodnie z prawem bilansowym są przychodami, ale prawo podatkowe ich nie uznaje, lub koszty, które w żadnym roku podatkowym nie były, nie są i nie będą kosztami podatkowymi, ale są kosztami w rozumieniu prawa bilansowego. Od różnic trwałych nie tworzy się podatku odroczonego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego należy ustalić w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej z uwzględnieniem zasady ostrożności (art. 37 ust. 4 u.r.).

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts

REKLAMA

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, tj. różnic, które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego (art. 37 ust. 5 u.r.).

Podatek odroczony wykazywany jest w większości przypadków jako obciążenie w rachunku zysków i strat. Ustalając część odroczoną w rachunku zysków i strat, trzeba mieć na uwadze przepis art. 37 ust. 9 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, dotyczące operacji rozliczanych z kapitałem (funduszem) własnym, odnosi się na kapitał (fundusz) własny. Odroczony podatek dochodowy ujmowany w kapitale (funduszu) własnym może korygować różne jego pozycje: kapitał zapasowy, kapitał z aktualizacji wyceny lub wynik z lat ubiegłych. Ponieważ ustawa o rachunkowości nie określa precyzyjnie, który element kapitału własnego może być korygowany przez odroczony podatek dochodowy, należy korzystać z Krajowego Standardu Rachunkowości nr 2 „Podatek odroczony”. Zawiera on szczegółowe przepisy w zakresie tworzenia podatku odroczonego. W wielu przypadkach okazuje się bowiem, że nie jest to tak jednoznaczne.

Podstawą do wykazania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego mogą być takie zdarzenia, jak:

1) zarachowanie ujemnych różnic kursowych z wyceny bilansowej,

2) zarachowanie rezerwy na odsetki od przeterminowanych zobowiązań,

3) zarachowanie kosztów z tytułu odsetek od otrzymanych kredytów i pożyczek, które jeszcze nie zostały zapłacone,

4) zarachowanie niewypłaconych wynagrodzeń,

5) utworzenie rezerwy na naprawy gwarancyjne, reklamacje, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne,

6) opóźniona amortyzacja podatkowa, tzn. stawka amortyzacyjna podatkowa jest mniejsza od stawki amortyzacyjnej bilansowej,

7) aktualizacja wartości zapasów.

PRZYKŁAD

Na skutek spadku cen rynkowych towarów dokonano odpisu aktualizującego wartość zapasów do poziomu cen sprzedaży netto. Zapas towarów według cen nabycia wynosi 60 000 zł, natomiast wysokość odpisu: 8000 zł. Po dokonaniu odpisu wartość bilansowa towarów wynosi 52 000 zł. W chwili sprzedaży towarów kosztem uzyskania przychodów będzie pierwotna ich cena, tj. cena nabycia: 60 000 zł.

1. Wartość księgowa towarów: 52 000 zł.

2. Wartość podatkowa towarów: 60 000 zł.

3. Różnica przejściowa ujemna: 8000 zł.

4. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynoszą 1520 zł, obliczone jako: 8000 zł x 19% = 1520 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów < wartość podatkowa aktywów.

W przypadku dodatnich różnic przejściowych należy tworzyć rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego, która odzwierciedla koszt utraconych korzyści z tytułu rozliczeń podatkowych. Rezerwę na podatek odroczony z tytułu dodatnich różnic przejściowych należy tworzyć w następujących sytuacjach:

1) zarachowania dodatnich różnic kursowych z wyceny bilansowej,

2) zarachowania przychodów z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek (należne odsetki dla celów podatkowych bierze się pod uwagę z chwilą zapłaty),

3) zarachowania odsetek za zwłokę od należności, których jeszcze nie otrzymano,

4) zarachowania przychodów w związku z wyceną bilansową dłużnych papierów wartościowych i lokat,

5) przyśpieszenia amortyzacji podatkowej, gdy stawka amortyzacyjna podatkowa jest większa od stawki amortyzacyjnej bilansowej.

PRZYKŁADY

1. W styczniu 2010 r. spółka X udzieliła jednostce Y pożyczki w kwocie 200 000 zł na pięć lat o stałym oprocentowaniu na poziomie 10% w skali roku. Odsetki naliczane są raz w roku na 31 grudnia i łącznie z ratą kapitałową płatne do 20 stycznia 2011. W prawie podatkowym odsetki stanowią przychód podatkowy w momencie realizacji, zatem wystąpi różnica przejściowa dodatnia.

Na dzień bilansowy należność z tytułu pożyczki figurująca w bilansie będzie wynosiła 220 000 zł, obliczone jako: 200 000 zł + naliczone odsetki 20 000 zł. Odsetki te wpłyną do jednostki w 2011 r.

1. Wartość księgowa należności: 220 000 zł.

2. Wartość podatkowa należności: 200 000 zł.

3. Różnica przejściowa dodatnia: 20 000 zł.

4. Rezerwa na odroczony podatek dochodowy: 3800 zł, obliczona jako: 20 000 zł x 19% = 3800 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów > wartość podatkowa aktywów.

2.W listopadzie 2010 r. jednostka kupiła towary importowane za łączną kwotę 50 000 euro. Zobowiązanie zostało wprowadzone po kursie z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury: 4,10 PLN/EUR, czyli w wysokości 205 000 zł. W dniu bilansowym kurs średni NBP wynosił 3,96 PLN/EUR, czyli łącznie 198 000 zł.

1. Wartość księgowa aktywów: 198 000 zł.

2. Wartość podatkowa aktywów: 205 000 zł.

3. Różnica przejściowa dodatnia: 7000 zł.

4. Rezerwa na podatek dochodowy wynosi: 7000 zł x 19% = 1330 zł.

Z przykładu wynika, że: wartość księgowa aktywów < wartość podatkowa aktywów.

UWAGA

Wysokość rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się z uwzględnieniem stawek podatku dochodowego obowiązującego w roku powstania obowiązku podatkowego (art. 37 ust. 6 u.r.).

W przypadku pomiaru i wyceny aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie podlegają one dyskontowaniu.

Prezentacja aktywów i rezerw w sprawozdaniach finansowych

Sposób prezentacji informacji na temat aktywów i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, samego odroczonego podatku oraz bieżącego zobowiązania podatkowego zdeterminowany jest układem sprawozdań, a więc przede wszystkim układem bilansu i rachunku zysków i strat, a także zestawieniem zmian w kapitale (funduszu) własnym.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazuje się w aktywach trwałych bilansu w grupie „Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe”, w pozycji A.V.1 „Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”. Składniki bilansowe z tytułu odroczonego podatku należy zaliczać do pozycji długoterminowych, niezależnie od tego, na kiedy są przewidziane ich rozliczenia.

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego przedstawia się w pasywach bilansu w grupie „Rezerwy na zobowiązania” w pozycji B.I.1. „Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”.

Odroczony podatek dochodowy wykazuje się w rachunku zysków i strat w pozycji „Podatek dochodowy”, która obejmuje podatek bieżący i odroczony odpowiednio w wariancie kalkulacyjnym - litera „O”, a w wariancie porównawczym - litera „L”.

Aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane są w bilansie oddzielnie (art. 37 ust. 7 u.r.). Można je jednak kompensować, jeżeli jednostka spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest uprawniona do potrącenia należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego,

2) aktywa i rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą podatku nałożonego przez tę samą władzę podatkową na tego samego podatnika (lub różnych podatników, którzy zamierzają rozliczyć należności i zobowiązania podatkowe w kwocie netto lub zrealizować je jednocześnie - w Polsce dotyczy to grupy podatkowej).

W ustawie o rachunkowości nie nakazuje się ujawniania w informacji dodatkowej szczegółowych informacji dotyczących podatku odroczonego, choć wymagane jest ujawnienie informacji o sposobie rozliczenia głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od wyniku finansowego brutto.

Szczegółowe ujawnienia o podatku odroczonym przewiduje KSR 2.

Grzegorz Magdziarz

biegły rewident

Podstawa prawna:

• art. 37 ust. 5 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn.zm.),

• Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy”.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA