Ewidencja rozchodu zapasów metodą AVCO

Katarzyna Kobiela-Pionnier

Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie

Metoda według cen przeciętnych jest jedną z czterech metod ewidencji rozchodu zapasów. Poza ewidencją według cen rzeczywistych eliminuje ona niedoskonałości metody FIFO i LIFO. Niedoskonałości tych metod pojawiają się szczególnie w razie dużej rozbieżności ceny nabycia, która przy stosowaniu metody średniej ważonej ceny się wyrównuje.

Przykład

Na koncie „Towary” spółka Alfa wykazuje następujące obroty:

Zakup:

- 2500 szt. po 12 zł/szt.,

- 3000 szt. po 18 zł/szt.,

- 4000 szt. po 20 zł/szt.

Razem wartość początkowa materiałów wynosi 164 000 zł.

Sprzedaż - 5000 szt.

Wartość sprzedanych towarów:

- według metody FIFO: 2500 szt. × 12 zł/szt. + 2500 szt. × 18 zł/szt. = 75 000 zł,

- według metody LIFO: 4000 szt. × 20 zł/szt. + 1000 szt. × 18 zł/szt. = 98 000 zł,

- według metody AVCO: 17,26 zł/szt. × 5000 szt. = 86 300 zł

(2500 szt. × 12 zł/szt. + 3000 szt. × 18 zł/szt. + 4000 szt. × 20 zł/szt.) : 9500 szt. = 17,26 zł/szt.

Wybór metody wyceny zapasów skutkuje różnicą w wartości wyniku finansowego. Dotyczy to szczególnie metod FIFO, LIFO i AVCO (ceny przeciętnej). Największe różnice w wyniku finansowym występują w porównaniu metod FIFO i LIFO. Im bardziej materiałochłonna produkcja, tym większy wpływ na ostateczny wynik finansowy będzie miała wybrana przez jednostkę metoda wyceny. W warunkach szybko rosnących cen materiałów wybór metody FIFO obniży koszt jednostkowy produktu i wpłynie na znaczne, w zasadzie „papierowe” podwyższenie zysku. Jednak w warunkach stabilnych cen i niskiej inflacji wybór metody FIFO nie wydaje się błędny. Z kolei niemal identyczne wyniki metod średniej ważonej ceny (kosztu) i cen ewidencyjnych wskazują, że wybór tych metod skutkowałby wiarygodną wysokością wyniku finansowego.

Ustawa o rachunkowości dopuszcza każdą z zaprezentowanych metod. Tak różne wyniki dla tego samego przykładu wskazują jednak, że kierownik jednostki powinien świadomie dokonać wyboru konkretnego wariantu działania, mając na uwadze to, co dla niej najważniejsze - wysokość wypracowanego wyniku finansowego.

Przykład

Jednostka produkcyjna Alfa wykazuje:

- na koncie „Materiały”: 3000 szt. materiałów po 12 zł/szt., 3000 szt. po 18 zł/szt. i 4000 szt. po 20 zł/szt.; razem wartość początkowa materiałów wynosi 170 000 zł;