Zasady przeprowadzania inwentaryzacji

Przeprowadzenie inwentaryzacji stanowi podstawowy element rachunkowości realizowanej w każdym przedsiębiorstwie prowadzącym księgi rachunkowe, o czym przypomina ustawa o rachunkowości. Wskazuje ona, że rachunkowość jednostki powinna zawierać m.in. ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów. Nad odpowiednim wykonaniem obowiązków w zakresie rachunkowości czuwa kierownik jednostki, który za razem ponosi odpowiedzialność za wykonywanie tych obowiązków, w tym z tytułu nadzoru.

Zakres i metody prowadzenia inwentaryzacji

Inwentaryzacja i wycena składników majątku firmy

Inwentaryzacja jest sporządzana przez jednostki na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Obejmuje ona  spis aktywów pieniężnych, z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych, papierów wartościowych w postaci materialnej, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, z zastrzeżeniem środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony,  a także maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic.

Inwentaryzacja obejmuje także aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki, w tym papiery wartościowe w formie zdematerializowanej, należności, w tym udzielone pożyczki oraz powierzone kontrahentom własne składniki aktywów, które następuje drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic.

Obowiązkowi inwentaryzacji podlegają także środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a także aktywów i pasywów niewymienionych w poprzednich akapitach.

Jeżeli przeprowadzenie spisu z natury lub uzgodnienie tych składników majątku z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe, inwentaryzacji dokonuje się drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.