REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Różnice między amortyzacją bilansową i podatkową

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kazimiera Winiarska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Różnice między prawem bilansowym i podatkowym dotyczą w szczególności: wartości początkowej majątku podlegającego amortyzacji, momentu rozpoczęcia amortyzacji, metody amortyzacji, zakresu składników majątku podlegających amortyzacji.

REKLAMA

Autopromocja

Podstawowym kryterium rozbieżności jest okres użytkowania majątku:

• w uor określony jest on jako okres ekonomiczny użyteczności majątku, z których wynikają stawki amortyzacji bilansowej,

• w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych zostało określone jako przewidywany okres użytkowania, z którego wynikają podatkowe stawki amortyzacyjne.

REKLAMA

W przypadku istotnych różnic pomiędzy okresem użytkowania przyjętym do celów podatkowych a okresem rzeczywistego użytkowania środków w jednostce uwzględnionych w amortyzacji księgowej są zniekształcone informacje o kosztach, wynikach i sytuacji finansowej, które wprowadzają w błąd nie tylko zewnętrznych użytkowników, ale przede wszystkim wewnętrznych decydentów, podejmujących decyzje na podstawie nieprawdziwych danych. Skutkiem bezpośrednim jest nieprawidłowo ustalony koszt jednostkowy produktu, koszty poszczególnych okresów, a w rezultacie wynik finansowy. W przypadku nieprawidłowej alokacji amortyzacji na poszczególne okresy sprawozdawcze nieprawidłowości te mogą dotyczyć kilku, a nawet kilkudziesięciu lat.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts

Różnice pomiędzy prawem bilansowym a podatkowym w kwestii dokonywania odpisów amortyzacyjnych od poszczególnych środków trwałych przedstawia tabela 11.

Tabela 11. Przedmiot amortyzacji w świetle prawa bilansowego i podatkowego

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Porównanie zasad amortyzacji środków trwałych dla celów bilansowych i podatkowych przedstawiono w tabeli 12.

Tabela 12. Zasady amortyzacji środków trwałych według prawa bilansowego i podatkowego

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wymieniono zarówno te składniki, które podlegają amortyzacji, jak i te, których amortyzować podatnik nie ma prawa.

Zakaz amortyzacji dla celów podatkowych nie musi jednak oznaczać, że środki trwałe nie podlegają amortyzacji w myśl uor.

Typowe skutki ewentualnych rozbieżności pomiędzy prawem podatkowym i bilansowym są następujące:

1. Data rozpoczęcia amortyzacji - odpisów amortyzacyjnych środków trwałych dokonuje się:

a) w myśl prawa podatkowego - od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji,

b) według ustawy o rachunkowości - amortyzację należy rozpocząć nie wcześniej niż po przyjęciu do używania.

2. Metody amortyzacji:

a) przepisy podatkowe przewidują trzy metody dokonywania odpisów: liniową, degresywną oraz uproszczoną. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego,

b) w uor nie wymienia się żadnej metody amortyzacji - nie należy jednak stosować metod, których wynik nie będzie odpowiadał wskazanym w art. 32 ust. 2 tej ustawy kryteriom; zgodnie z § 41 MSR 16, podlegającą amortyzacji wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych należy rozkładać w sposób systematyczny na przestrzeni okresu użytkowania; zastosowana metoda amortyzacji powinna odzwierciedlać tryb konsumowania przez jednostkę gospodarczą korzyści ekonomicznych ze składnika aktywów; w związku z tym jednostka może stosować następujące metody amortyzacji środków trwałych: liniową, naturalną, degresywną, progresywną oraz indywidualną - i nie jest to katalog zamknięty - dobór odpowiedniej metody dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest uzależniony od indywidualnej specyfiki i charakteru jednostki (w tym w szczególności od natężenia poziomu eksploatacji składników majątku trwałego).

3. Częstotliwość zmiany metody amortyzacji:

REKLAMA

a) ustawa podatkowa zakazuje dokonywania jakichkolwiek zmian, mówiąc, że wybór metody i stawki amortyzacji poszczególnych środków trwałych powinien nastąpić przed rozpoczęciem dokonywania odpisów amortyzacyjnych, a obrana metoda nie powinna się zmienić aż do całkowitego umorzenia środka trwałego - dla celów podatkowych zatem wybór metody jest ostateczny,

b) ustawa o rachunkowości dopuszcza, a nawet nakazuje, okresową weryfikację stawek amortyzacyjnych, co oznacza, że zezwala na zmianę planów amortyzacji (przy zachowaniu zasady ciągłości) w przypadku, gdy istnieją ku temu uzasadnione przyczyny.

4. Stawki amortyzacyjne:

a) przepisy podatkowe zawierają szczegółowe regulacje w tym zakresie - określają stawki amortyzacyjne dla poszczególnych grup środków trwałych oraz warunki, od których uzależnione jest prawo do ich podwyższania lub obniżania,

b) podstawą do ustalania księgowych stawek amortyzacyjnych jest przewidywany okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego - uor zawiera zatem tylko wskazówki, jak ustalać stawki amortyzacyjne, ale nie określa ani ich wysokości, ani zasad budowy (wyjątek stanowią koszty prac rozwojowych oraz wartość firmy); decyzja o przyjętych do stosowania stawkach amortyzacyjnych leży w gestii kierownika jednostki; prawo bilansowe nie zakazuje stawek podatkowych - nie ma przeciwwskazań, by stosować stawki podatkowe, jeżeli jednostka uzna, że zapewniają one odpisanie wartości początkowej środka trwałego przez okres jego ekonomicznej użyteczności; przy takim rozwiązaniu amortyzacja księgowa będzie równa podatkowej.

5. Zmiana stawek amortyzacyjnych:

a) podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych (bez ograniczenia skali obniżki). Przy podwyższaniu stawek amortyzacyjnych, przy zastosowaniu współczynników, należy dla poszczególnych środków trwałych stosować jeden wybrany współczynnik, przez który mnoży się stawkę amortyzacyjną właściwą dla danego środka z Wykazu,

b) według uor, poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacyjnych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

6. Częstotliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych:

a) jednostki mogą w myśl przepisów podatkowych dokonywać odpisów w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał bądź też jednorazowo na koniec roku podatkowego, z tym że suma odpisów dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od ich wprowadzenia do ewidencji do końca tego roku podatkowego,

b) przepisy uor nie regulują bezpośrednio częstotliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych; mówią tylko, że powinny one być dokonywane systematycznie, zapewniając planowe rozłożenie wartości środka trwałego na przewidywany okres jego używania.

7. Data zakończenia amortyzacji - odpisów amortyzacyjnych dokonuje się:

a) w myśl prawa podatkowego - do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub w którym postanowiono go w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono niedobór,

b) według uor - do czasu zrównania wartości odpisów z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

8. Amortyzacja środków trwałych używanych sezonowo:

a) prawo podatkowe nakazuje dokonywać odpisów amortyzacyjnych tylko w okresie ich wykorzystywania,

b) prawo bilansowe nakazuje dokonywać odpisów amortyzacyjnych w sposób ciągły w każdym okresie sprawozdawczym; w wyniku takiego postępowania środek trwały używany sezonowo zostanie szybciej umorzony w prawie bilansowym niż dla celów podatkowych.

9. Środki trwałe wprowadzone do ewidencji przez podatników rozpoczynających prowadzenie działalności oraz małych podatników:

a) podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych) wprowadzonych do ewidencji, do wysokości nieprzekraczającej równowartości 50 000 euro w roku podatkowym,

b) prawo bilansowe nakazuje dokonywanie odpisów na zasadach ogólnych.

10. Sposób amortyzacji środków trwałych o niskiej wartości początkowej:

a) prawo podatkowe wyznacza granicę w wysokości 3500 zł jako wartość niskocennych środków trwałych; wydatek na nabycie takiego składnika majątku można jednorazowo wliczyć w koszty uzyskania przychodów, bez konieczności rozkładania tego na raty w postaci odpisów amortyzacyjnych,

b) prawo bilansowe wyodrębnia jedynie środki trwałe o niskiej wartości początkowej, nie podając konkretnej kwoty; kryterium podziału środków trwałych na niskocenne i pozostałe leży więc w gestii kierownika jednostki.

11. Ujawnienie środków trwałych:

a) zgodnie z prawem podatkowym rozpoczęcie amortyzacji następuje po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji,

b) według prawa bilansowego, rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania (zasady ogólne).

12. Amortyzacja używanych lub ulepszonych środków trwałych:

a) sposób ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla używanych lub ulepszonych środków trwałych jest przedmiotem szczególnej regulacji prawa podatkowego,

b) według uor, przy ustalaniu rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się przede wszystkim okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, nie jest ważne natomiast, czy środek jest nowy, ulepszony, czy używany.

13. Wartość, od której dokonuje się odpisów amortyzacyjnych:

a) w myśl prawa podatkowego jest to wartość ustalana zgodnie z przepisami podatkowymi,

b) według prawa bilansowego jest to wartość początkowa wykazywana w księgach rachunkowych.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Poradnik Rachunkowości Budżetowej

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

REKLAMA

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

REKLAMA

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA