REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozliczenie kosztów działalności, wydatków i nakładów w organizacji non profit

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marianna Sobolewska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Poniżej przedstawiamy zasady rozliczenia wydatków środków pieniężnych oraz nakładów, a także zagadnienia związane z kosztami podatkowymi.

REKLAMA

Wydatki środków pieniężnych

Wydatki można podzielić na dwie grupy:

• wydatki niestanowiące kosztów, związane z operacjami pokrywania zobowiązań, których źródłem były relacje prawne (np. regulacja zobowiązań podatkowych) albo relacje czysto finansowe i kredytowe (wszelki zwrot pieniężnych pożyczek i kredytów),

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• wydatki stanowiące koszty, polegające na pokrywaniu zobowiązań, które powstały na drodze nabywania środków do produkcji dóbr i usług, a które w wyniku zużycia stanowią koszt.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wydatki środków pieniężnych niestanowiące kosztów jednostki nie spełniają warunków uznania ich za koszty, wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 31 ustawy o rachunkowości. Te warunki to uprawdopodobnienie zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców.

Wydatki niestanowiące kosztów powodują zmniejszenie wartości aktywów, ale także zmniejszają wartość zobowiązań i rezerw (nie prowadzą do zmniejszenia kapitału własnego).

Wydatki środków pieniężnych stanowiące koszty jednostki, ze względu na czas powstania kosztu, dzielą się na trzy grupy:

• wydatki następujące w tym samym okresie co koszt (np. zapłata odsetek od otrzymanego kredytu),

• wydatki następujące wcześniej niż poniesienie kosztu (np. przedpłata na zakup materiałów, które zostaną zużyte w okresie późniejszym),

• wydatki następujące w okresie późniejszym niż poniesienie kosztu (np. zapłata za już wykonaną usługę transportową).

W rachunku przepływów pieniężnych, wchodzącym w skład sprawozdania finansowego sporządzanego według ustawy o rachunkowości (por. załącznik nr 1 do ustawy), mamy wymienione następujące rodzaje wydatków:

wydatki środków pieniężnych z działalności operacyjnej:

- dostawy i usługi,

- wynagrodzenia netto,

- ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia,

- podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym,

- inne wydatki operacyjne;

wydatki środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej:

- nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych,

- inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne,

- nabycie aktywów finansowych,

- udzielone pożyczki długoterminowe,

- inne wydatki inwestycyjne;

wydatki środków pieniężnych z działalności finansowej:

- spłaty kredytów i pożyczek,

- wykup dłużnych papierów wartościowych,

- z tytułu innych zobowiązań finansowych,

- płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego,

- odsetki,

- inne wydatki finansowe.

Nakłady na niefinansowe aktywa trwałe oraz pozostałe nakłady

Nakłady to wydatkowane w procesie produkcji kapitały (stanowiące koszty własne produkcji) przeznaczone na zakup niezbędnych środków i przedmiotów pracy (infrastruktura, surowce, materiały, narzędzia, energia, robocizna)1.

Nakłady można podzielić na:

nakłady bieżące - zużywane są w przyjętej jednostce czasu (np. 1 cykl produkcji, 1 rok).

nakłady inwestycyjne - zużywają się i przynoszą efekty produkcyjne po upływie dłuższego czasu (np. środki trwałe, wartości niematerialne i prawne).

REKLAMA

W dodatkowych informacjach i objaśnieniach, w pkt 2.8 wykazuje się poniesione w ostatnim roku i planowane na rok następny nakłady na niefinansowe aktywa trwałe (wartości niematerialne i prawne, środki trwałe, środki trwałe w budowie); odrębnie podaje się poniesione i planowane nakłady na ochronę środowiska.

Nakłady wydatkowane w procesie produkcji oznaczają wydatki środków pieniężnych oraz koszty działalności jednostki. Nakłady, wydatki środków pieniężnych oraz koszty dotyczące zakupu danego środka produkcji lub usługi mogą odbywać się w różnych odstępach czasowych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Koszty podatkowe

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) reguluje m.in. zasady ustalania kosztów podatkowych oraz wyszczególnia koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych jako wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (art. 15 ust. 1 updop).

Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzysta jednostka.

W ewidencji księgowej kosztów działalności jednostki należy wyróżnić koszty, które nie są uznawane za koszty uzyskania przychodów przez ustawę o podatku dochodowym.

Jednostki non profit (jako podatnicy podatku dochodowego) są obowiązane do prowadzenia ewidencji rachunkowej (zgodnie z odrębnymi przepisami) w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (nadwyżki sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania) lub straty (jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych (por. art. 9 ust. 1 updop).

Jak wiadomo, dochody jednostek non profit w znacznej mierze są wolne od podatku, głównie dochody tych jednostek, których celem statutowym jest działalność:

• naukowa,

• naukowo-techniczna,

• oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,

• kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu,

• ochrony środowiska,

• wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę,

• dobroczynności,

• ochrony zdrowia i pomocy społecznej,

• rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz

• kultu religijnego

- w części przeznaczonej na te cele (por. art. 17 ust. 1 pkt 4 updop).

Należy jednak podkreślić, że mimo że dochody te są zwolnione od podatku, to jednostki muszą poprawnie ustalać przychody opodatkowane oraz koszty uzyskania przychodów.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów

Każda jednostka non profit dokonuje wydatków związanych z prowadzoną działalnością. Jednak prawo podatkowe ogranicza w wielu przypadkach możliwość pomniejszenia o te wydatki podstawy opodatkowania.

Przepisy art. 16 updop zawierają wyliczenie szeregu wydatków (około 60 pozycji) niezaliczonych przez ustawodawcę do kosztów uzyskania przychodu.

Koszty, których nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów opodatkowanych, można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

• koszty, których w pełnej wysokości nie można zaliczyć do kosztów podatkowych,

• koszty, które za koszty podatkowe uznać można, ale tylko do pewnych granic.

Koszty bezpośrednie i pośrednie

Zasady zaliczania kosztów podatkowych do poszczególnych okresów rozliczeniowych są zależne od charakteru wydatku.

Aby można było prawidłowo zaliczyć dany koszt podatkowy do odpowiedniego okresu, niezbędne jest rozróżnienie:

• kosztów bezpośrednich, które można bezpośrednio powiązać z określonymi przychodami, w dacie uzyskania przychodu (np. wydatek na zakup towarów będzie kosztem uzyskania przychodu w dacie sprzedaży towaru),

REKLAMA

• kosztów pośrednich, związanych ogólnie z całą działalnością jednostki, których nie można bezpośrednio powiązać z określonymi przychodami, w dacie poniesienia wydatku (np. wydatek na zakup usług telekomunikacyjnych jest związany z ogółem przychodów jednostki, jest to po prostu ogólny koszt funkcjonowania firmy).

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody (art. 15 ust. 4 updop).

Koszty takie, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

• sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo

• złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego,

są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu sporządzenia sprawozdania finansowego lub złożenia zeznania podatkowego, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie.

Poniższa tabela przedstawia zasady potrącania kosztów uzyskania przychodów opodatkowanych, bezpośrednio związanych z tymi przychodami.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Koszty uzyskania przychodów pośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 15 ust. 4d updop).

Zgodnie z art. 15 ust. 4d updop za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień:

• zaksięgowania kosztu w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury albo rachunku,

• ujęcia kosztu w księgach rachunkowych na podstawie innego dowodu niż faktura lub rachunek, z wyjątkiem przypadków, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Podstawy prawne:

• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

• ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 171, poz. 1208

• rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej - Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Nakłady

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Nakłady

2 Koszty stanowiące koszty uzyskania przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym będą zarachowane w maju 2007 r. - dowód: zapłata składek; przelew bankowy z dnia 15.05.2007 r.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA