REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasada istotności, czyli klucz do transparentnych sprawozdań finansowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Zasada istotności jako fundament rzetelnej sprawozdawczości finansowej
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Przygotowując się do sporządzenia sprawozdania finansowego należy mieć na uwadze jedną z głównych zasad rachunkowości, czyli zasadę istotności. Zasada istotności koncentruje się na identyfikacji informacji, które mogą wpłynąć na decyzje użytkowników sprawozdań finansowych. Jest to fundamentalne kryterium, które pozwala ocenić, które dane są na tyle ważne, że powinny zostać ujawnione w sprawozdaniu finansowym, a które można pominąć bez szkody dla jasności i rzetelności prezentowanych informacji.

rozwiń >

Wprowadzenie do zasady istotności

Zasada istotności jest jednym z kluczowych pojęć w rachunkowości. Zgodnie z polskimi przepisami, zawartymi w ustawie o rachunkowości, każda jednostka, przy sporządzaniu sprawozdania finansowego, jest zobowiązana do prezentowania informacji w sposób jasny, rzetelny i zgodny z rzeczywistym stanem majątkowym i finansowym przedsiębiorstwa. Istotność jest więc miarą znaczenia danej informacji w kontekście całości sprawozdania. Informacja jest istotna, jeśli jej pominięcie lub błędne przedstawienie mogłoby wpłynąć na decyzje ekonomiczne użytkowników.

REKLAMA

Autopromocja

Przepisy prawne dotyczące zasady istotności

W polskim prawie rachunkowym, zasada istotności jest ściśle powiązana z przepisami ustawy o rachunkowości. Artykuły tej ustawy określają, jakie informacje powinny być ujawniane w sprawozdaniach finansowych i w jaki sposób. Zasada istotności jest interpretowana przez organy nadzorcze, takie jak Komisja Nadzoru Finansowego, oraz przez standardy rachunkowości, które dostarczają wytycznych, jak stosować tę zasadę w praktyce.

Ważne

Zasada istotności została uregulowana w art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym "jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku określonego w art. 4 ust. 1 (tj. jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy)". Natomiast w art. 4 ust. 4a ustawodawca wskazuje: "Stosując przepisy ustawy, jednostka kieruje się zasadą istotności. Informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań. Nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne".

Kryteria istotności i zastosowanie w praktyce

REKLAMA

Istotność nie jest wartością stałą i nie można jej określić jednoznacznie dla wszystkich jednostek. Zależy ona od wielu czynników, takich jak wielkość, rodzaj i specyfika działalności przedsiębiorstwa. W praktyce, ocena istotności wymaga od osoby sporządzającej sprawozdanie finansowe wiedzy specjalistycznej i doświadczenia zawodowego. Kryteria istotności mogą obejmować kwotowe limity, procentowe udziały w poszczególnych pozycjach sprawozdania, a także czynniki jakościowe, takie jak wpływ na reputację firmy czy ryzyko prawne.

Praktyczne zastosowanie zasady istotności wymaga analizy każdej pozycji sprawozdania finansowego pod kątem jej wpływu na ocenę sytuacji finansowej i wyników działalności przedsiębiorstwa. To oznacza, że nie wszystkie błędy czy pominięcia są na tyle istotne, aby wymagały korekty. Jednakże, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że pominięcie lub błąd mogą wpłynąć na decyzje użytkowników, powinny zostać skorygowane.

Istotność a jakość informacji finansowej

Jakość informacji finansowej jest bezpośrednio związana z zasadą istotności. Informacje prezentowane w sprawozdaniu finansowym powinny być nie tylko rzetelne i zgodne z rzeczywistością, ale również istotne. Oznacza to, że muszą one umożliwiać użytkownikom dokonanie właściwej oceny sytuacji finansowej, wyników działalności oraz przepływów pieniężnych jednostki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Istotność w kontekście międzynarodowych standardów rachunkowości

Chociaż zasada istotności jest uniwersalna dla wszystkich systemów rachunkowości, jej interpretacja może się różnić w zależności od przyjętych standardów. W Polsce, oprócz ustawy o rachunkowości, należy również uwzględnić Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), które mogą być stosowane przez niektóre jednostki. MSSF definiują istotność w kontekście wpływu na decyzje ekonomiczne użytkowników, co jest zbieżne z polskimi regulacjami.

Wybrane problemy związane z zasadą istotności

W praktyce, stosowanie zasady istotności może rodzić szereg problemów. Do najczęstszych należą trudności z oceną, które informacje są istotne, zwłaszcza w sytuacjach granicznych. Ponadto, istnieje ryzyko nadmiernej agregacji danych, co może prowadzić do ukrycia istotnych informacji, jak również ryzyko nadmiernej szczegółowości, co może przytłoczyć użytkowników nieistotnymi danymi.

Istotność a etyka zawodowa

REKLAMA

Etyka zawodowa księgowych i audytorów ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego stosowania zasady istotności. Odpowiedzialność zawodowa wymaga, aby informacje były prezentowane w sposób uczciwy i obiektywny. Zasada istotności jest więc ściśle związana z etyką zawodową, gdyż wymaga od specjalistów rachunkowości wykazania się profesjonalnym osądem.
Rozdział 9: Istotność a audyt sprawozdań finansowych

Audyt sprawozdań finansowych również nie może obejść się bez zasady istotności. Audytorzy muszą określić poziom istotności, który będzie stosowany podczas badania sprawozdania, aby zapewnić, że wszystkie istotne aspekty zostaną właściwie zbadane i ocenione.

Podsumowanie i wnioski

Zasada istotności jest fundamentem dla rzetelnego i jasnego prezentowania informacji w sprawozdaniach finansowych. Wymaga ona od osób sporządzających i badających sprawozdania finansowe nie tylko wiedzy i doświadczenia, ale również profesjonalnego osądu i etyki zawodowej. Jej prawidłowe stosowanie jest kluczowe dla zapewnienia użyteczności sprawozdań finansowych dla szerokiego kręgu użytkowników.

Artykuł ten stanowi jedynie zarys tematu zasady istotności w kontekście sporządzania sprawozdań finansowych w Polsce. Pełne omówienie wymagałoby szczegółowej analizy przepisów, standardów rachunkowości oraz praktycznych przykładów ich zastosowania, co przekroczyłoby ramy tej wstępnej prezentacji.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Faktury ustrukturyzowanej nie da się obiektywnie (w sensie prawnym) użyć ani udostępnić poza KSeF. Co zatem będzie przedmiotem opisu i dekretacji jako dowód księgowy?

Nie da się w sensie prawnym „użyć faktury ustrukturyzowanej poza KSeF” oraz jej „udostępnić” w innej formie niż poprzez bezpośredni dostęp do KSeF – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF 2026: Ministerstwo Finansów publikuje harmonogram, dokumentację API KSeF 2.0 oraz strukturę logiczną FA(3)

W dniu 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółową dokumentację techniczną w zakresie implementacji Krajowego Systemu e-Faktur z narzędziami wspierającymi integrację. Od dziś firmy oraz dostawcy oprogramowania do wystawiania faktur mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu w środowisku testowym. Materiały są dostępne pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/ksef-na-okres-obligatoryjny/wsparcie-dla-integratorow. W przypadku pytań w zakresie udostępnionej dokumentacji API KSeF 2.0 Ministerstwo Finansów prosi o kontakt za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

Załączniki w KSeF tylko dla wybranych? Nowa funkcja może wykluczyć małych przedsiębiorców

Nowa funkcja w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) pozwala na dodawanie załączników do faktur, ale wyłącznie w ściśle określonej formie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci ostrzegają, że rozwiązanie dostępne będzie głównie dla dużych firm, a mali przedsiębiorcy mogą zostać z dodatkowymi obowiązkami i bez realnej możliwości skorzystania z tej opcji.

Kontrola podatkowa - fiskus ma 98% skuteczności. Adwokat radzi jak się przygotować i ograniczyć ryzyko kary

Choć liczba kontroli podatkowych w Polsce od 2023 roku spada, ich skuteczność jest wyższa niż kiedykolwiek. W 2024 roku aż 98,1% kontroli podatkowych oraz 94% kontroli celno-skarbowych zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. Urzędy skarbowe, dzięki wykorzystaniu narzędzi analitycznych takich jak STIR, JPK czy big data, trafnie typują podmioty do weryfikacji, skupiając się na firmach obecnych na rynku i rzeczywiście dostępnych dla egzekucji zobowiązań. W efekcie kontrola może spotkać każdego podatnika, który nieświadomie popełnił błąd lub padł ofiarą nieuczciwego kontrahenta.

REKLAMA

Rewolucja w podatkach i inwestycjach! Sejm przegłosował pakiet deregulacyjny – VAT do 240 tys. zł, łatwiejszy dostęp do kapitału dla MŚP

Sejm uchwalił przełomowy pakiet ustaw deregulacyjnych. Wyższy limit zwolnienia z VAT (do 240 tys. zł), tańszy dostęp do kapitału dla małych firm, koniec obowiązkowego pośrednictwa inwestycyjnego przy ofertach do 1 mln euro i uproszczenia w kontrolach celno-skarbowych – wszystko to z myślą o przedsiębiorcach i podatnikach. Sprawdź, co się zmienia od 2026 roku!

Sejm zdecydował. Fundamentalna zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn

Sejm uchwalił właśnie nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Celem nowych regulacji jest ograniczenie obowiązków biurokratycznych m.in. przy sprzedaży rzeczy uzyskanych w drodze spadku.

Fiskus przegrał przez własny błąd. Podatnik uniknął 84 tys. zł podatku, bo urzędnicy nie znali terminu przedawnienia

Fundacja wygrała przed WSA w Gliwicach spór o 84 tys. zł podatku, bo fiskus nie zdążył przed upływem terminu przedawnienia. Kontrola trwała ponad 5 lat, a urzędnicy nie przestrzegali procedur. Sprawa pokazuje, że przepisy podatkowe działają w obie strony – także na korzyść podatnika.

W 2026 r. wdrożenie obowiązkowego KSeF - czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF) w wersji obowiązkowej. Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

REKLAMA

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

REKLAMA